Ngày 8/5, ThS.BS. Ngô Thị Thu Lan, khoa Khám bệnh, Bệnh viện Mắt kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec), cho biết mộng thịt là sự phát triển bất thường của kết mạc - lớp màng mỏng bao phủ tròng trắng xâm lấn đến lòng đen của mắt.
Mộng thịt thường có hình tam giác, màu hồng nhạt, đỉnh quay về phía trung tâm, đáy quay ra góc mắt. Nó có thể gây ra các vấn đề khó chịu, cảm giác cộm, vướng như có dị vật trong mắt; ngứa, rát, chảy nước mắt, viêm kết mạc tái phát. Trong một số trường hợp, nó còn gây viêm giác mạc. Khi xâm lấn vào giác mạc, làm thay đổi hình dạng, gây loạn thị và cản trở trục thị giác, dẫn đến nhìn mờ.
Đặc biệt, mộng thịt gây mất thẩm mỹ, có thể làm mắt trông luôn đỏ, không trong bóng và có khối u, gây mất tự tin cho người bệnh.
Tiến triển của mộng thịt có thể khác nhau ở mỗi người. Ở giai đoạn sớm có thể không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ cảm thấy hơi cộm, giống như viêm kết mạc. Ở nhiều người, mộng thịt tiến triển rất chậm trong nhiều năm, có thể giữ nguyên kích thước hoặc chỉ lớn lên rất từ từ và không gây ra vấn đề gì đáng kể. Song, một số trường hợp, mộng thịt có thể phát triển nhanh, che phủ một phần hoặc toàn bộ đồng tử, gây suy giảm thị lực nghiêm trọng.
Không phải tất cả trường hợp mộng thịt đều tiến triển đến giai đoạn ảnh hưởng thị lực. Tuy nhiên, việc theo dõi sự phát triển của mộng thịt để có hướng xử trí phù hợp rất quan trọng. Đặc biệt khi mộng thịt tiến triển nhanh, xâm lấn vào giác mạc, mộng thịt trở thành rào cản làm mất đi cơ hội tốt nhất cho người cao tuổi bị đục thủy tinh thể cần phẫu thuật.
Như trường hợp, bệnh nhân nữ 77 tuổi ở Hà Nội đến bệnh viện để mổ đục thủy tinh thể vì hai mắt mờ nhiều, khó khăn trong mọi sinh hoạt thường ngày. Gia đình có nguyện vọng cho bà mổ và sử dụng loại thủy tinh thể nhân tạo (IOL) đa tiêu cao cấp. Tuy nhiên, khi khám, các bác sĩ đã giải thích "IOL tốt là IOL phù hợp nhất với mắt của bà, chứ không phải là IOL đắt tiền".
Mắt bệnh nhân này loạn thị rất nặng do có mộng thịt độ 4, xâm lấn qua cả con ngươi, gây co kéo giác mạc. "Việc tính toán công suất IOL phù hợp cho bệnh nhân rất khó chính xác tuyệt đối, do đó kết quả sau phẫu thuật cũng sẽ hạn chế so với các bệnh nhân khác", bác sĩ Lan nói.
Phẫu thuật Phaco IOL cho bệnh nhân mộng thịt có thể gặp một số khó khăn gây sai lệch trong đo đạc sinh trắc học như độ cong giác mạc, chiều dài trục nhãn cầu... Điều này ảnh hưởng đến việc tính toán công suất IOL phù hợp và kết quả thị lực sau phẫu thuật có thể không được tối ưu.
Mộng thịt lớn có thể gây cản trở việc tiếp cận và các thao tác kỹ thuật do một phần phẫu trường bị che khuất. Tăng nguy cơ viêm và khô mắt sau mổ. Ngay cả sau phẫu thuật Phaco thành công, loạn thị tồn dư do mộng thịt để lại vẫn có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng thị lực. Ngoài ra, phẫu thuật Phaco có thể là một kích thích làm cho mộng thịt có thể tiến triển nhanh hơn sau phẫu thuật.
Với bệnh nhân bị mộng thịt, bác sĩ khuyến cáo bảo vệ mắt thường xuyên, đeo kính râm có khả năng chống tia UV khi ra ngoài trời, đội mũ rộng vành ngay cả trong những ngày râm mát. Tránh các tác nhân gây kích ứng mắt bằng cách sử dụng kính bảo hộ, hạn chế tiếp xúc với bụi bẩn, gió mạnh, khói (thuốc lá, bếp than,...), hóa chất và không khí khô hanh.
Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ. Theo dõi sự phát triển của mộng thịt: kích thước, màu sắc và các triệu chứng bất thường liên quan đến mộng thịt. Ngay cả khi mộng thịt chưa gây ra nhiều vấn đề, việc khám mắt định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ là rất quan trọng để theo dõi tiến triển cũng như phát hiện sớm các vấn đề khác về mắt.
Nếu mộng thịt gây ảnh hưởng đến thị lực, gây khó chịu nhiều hoặc ảnh hưởng đến thẩm mỹ, bác sĩ có thể tư vấn chỉ định phẫu thuật. Người bệnh cần thảo luận kỹ với bác sĩ để lựa chọn và quyết định thời điểm phẫu thuật phù hợp giúp cho bề mặt giác mạc ổn định sớm, tạo điều kiện tốt nhất cho phẫu thuật Phaco IOL khi cần thiết.
Lê Nga