Tại buổi họp thẩm định dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) do Bộ Tư pháp tổ chức, chiều 5/4, đề xuất không quy định Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao trong hệ thống cơ quan điều tra nhận được nhiều tranh luận.
Đại diện Bộ Công an (cơ quan soạn thảo) lý giải, Viện kiểm sát vừa thực hiện quyền công tố, kiểm sát lại vừa thực hiện thẩm quyền điều tra sẽ không bảo đảm được tính khách quan trong quá trình tố tụng hình sự, bảo đảm mối quan hệ chế ước, kiểm soát lẫn nhau giữa cơ quan điều tra và viện kiểm sát.
Đồng thời, dự thảo luật đề xuất bổ sung thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đối với tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc cơ quan điều tra, TAND, VKSND, cơ quan thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND (sau khi bỏ Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao).
Quyền hạn của Cơ quan An ninh điều tra quân khu và tương đương, Cơ quan điều tra hình sự quân khu và tương đương, Cơ quan điều tra hình sự khu vực cũng được đề xuất sửa đổi theo hướng bỏ thẩm quyền điều tra đối với các tội phạm của Bộ luật Hình sự mà các hành vi vi phạm không mang đặc trưng yếu tố quân sự.
Đồng tình với chủ trương sửa đổi luật để phù hợp với mô hình tổ chức mới theo tinh thần Nghị quyết 18 nhưng bà Hoàng Thị Quỳnh Chi, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (VKSND Tối cao), khẳng định việc không tiếp tục tổ chức Cơ quan điều tra VKSND là vấn đề lớn, cần được đánh giá tác động đầy đủ, khách quan và có sự thống nhất cao giữa các cơ quan.
Theo bà Chi, thiết chế lập và kiểm sát tư pháp gắn với viện kiểm sát đã tồn tại suốt 63 năm, góp phần bảo đảm hiệu quả công tố và kiểm sát điều tra. Nếu loại bỏ cơ quan điều tra riêng của VKSND Tối cao sẽ ảnh hưởng đến hiệu lực thực thi các chức năng này.
Bên cạnh đó, theo đại diện VKSND Tối cao, nếu không có cơ quan điều tra trong quân đội như dự thảo luật đề xuất sẽ không có lực lượng đủ năng lực, điều kiện để xử lý các tội phạm đặc thù xảy ra trong nội bộ quân đội.
Đại diện cơ quan thẩm tra dự luật, bà Lê Thị Vân Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Hành chính hình sự (Bộ Tư pháp), nêu quan điểm cần khoanh vùng sửa đổi luật, chỉ tập trung vào những vấn đề thực sự cấp bách gắn với tổ chức bộ máy.
Với đề xuất sửa đổi tiêu chuẩn điều tra viên theo hướng chỉ cần tốt nghiệp đại học, bà Vân Anh cho rằng không phù hợp vì điều tra viên phải được đào tạo bài bản trong các trường chuyên ngành như công an, an ninh hoặc luật.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh thông tin, hầu hết thành viên hội đồng thẩm định đều đồng tình với việc giữ nguyên thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra trong VKSND Tối cao và quân đội nhân dân.
Bà Oanh đề nghị dự thảo luật nên chỉ tập trung sửa đổi các vấn đề liên quan đến tổ chức chính quyền trung ương, các nội dung khác cần thêm thời gian để nghiên cứu thấu đáo.