Phình động mạch chủ dọa vỡ do xơ vữa

Ngày 31/3, PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết người bệnh bị xơ vữa động mạch lâu năm, ảnh hưởng đến nhiều vị trí như mạch não, mạch vành, mạch chi dưới... Vôi hóa thành động mạch tạo ổ loét, dưới áp lực của dòng máu dẫn đến túi phình động mạch. Hiện túi phình động mạch chủ bụng dưới thận kích thước hơn 6 cm dạng hình thoi, nguy cơ vỡ gây xuất huyết ồ ạt ổ bụng, sốc mất máu, suy đa tạng, tỷ lệ tử vong cao.

Người bệnh cần được đặt stent hoặc phẫu thuật ngay. Các bác sĩ hội chẩn, nhận thấy túi phình kéo dài từ động mạch chủ bụng lan xuống hai bên động mạch chậu, tổn thương phức tạp bao gồm các tình trạng phình, lóc tách, hẹp, tắc. Như vậy, đặt stent dễ dẫn đến rủi ro cao và chi phí tốn kém hơn nhiều lần so với thông thường. Các bác sĩ quyết định phẫu thuật cắt bỏ khối phình và thay thế bằng đoạn mạch nhân tạo vì đây là giải pháp tối ưu. Người bệnh từng được phẫu thuật cắt u đại tràng, mỡ bụng nhiều khiến ca phẫu thuật gặp khó khăn.

Bệnh nhân từng phẫu thuật cắt u đại tràng vào năm 2017. Vết mổ khi ấy nằm ở bên phải bụng nên lần này phẫu thuật các bác sĩ tiếp cận từ bên trái bụng bệnh nhân. Êkíp cắt bỏ túi phình và động mạch chậu trong bị tắc, tạo hình động mạch chậu ngoài, ghép nối đoạn mạch nhân tạo với đầu trên có kích thước 18 mm và đầu dưới 9 mm.

Kết quả thăm dò trước mổ cho thấy bệnh nhân Thắng có hẹp tắc động mạch chi dưới, nguy cơ thiếu máu sau mổ. Sau phẫu thuật, tưới máu chi dưới ổn định, vết mổ liền khô nhanh, bệnh nhân được xuất viện và tái khám định kỳ.

Phình động mạch chủ bụng chia thành hai loại chính dựa trên hình dạng túi phình là hình thoi, hình túi. Phình hình túi khi một điểm nào đó của thành mạch yếu và phình ra, tạo thành một túi nhỏ bên cạnh lòng mạch. Nguyên nhân thường do nhiễm trùng, chấn thương hoặc yếu tố di truyền. Phình hình thoi phổ biến hơn (chiếm khoảng 90%) với toàn bộ chu vi của động mạch giãn nở đều, tạo thành hình dạng giống quả bóng dài, liên quan đến xơ vữa động mạch và tăng huyết áp.

Xơ vữa mạch máu xảy ra khi các mảng xơ vữa lắng đọng và lớn dần ở thành mạch, gây hẹp lòng mạch, giảm lưu lượng máu. Tình trạng này thường diễn tiến âm thầm, gây tắc nghẽn hoạt động cung cấp máu cho tim và não dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim, làm suy yếu thành động mạch chủ khiến phình tách, nguy cơ vỡ gây sốc mất máu. Người trên 50 tuổi, hút thuốc lá, béo phì, ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, bệnh thận mạn... dễ mắc bệnh.

Phó giáo sư Ước khuyên mọi người nên khám sức khỏe định kỳ, tầm soát vấn đề xơ vữa từ sớm để kịp thời điều trị, ăn uống lành mạnh, tập luyện đều đặn, kiểm soát cân nặng.

Ly Nguyễn