Sáng 25/11, thừa ủy quyền Thủ tướng, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan trình Quốc hội chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035. Chương trình nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về nâng cao sức khỏe nhân dân, thực hiện tốt công tác dân số và phát triển, đồng thời khắc phục các hạn chế của hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng và dịch vụ chăm sóc dân số hiện nay.
Chính phủ dự kiến tổng vốn giai đoạn 2026-2030 là 88.635 tỷ đồng, trong đó 68.000 tỷ từ ngân sách trung ương, hơn 20.000 tỷ từ ngân sách địa phương và 600 tỷ vốn huy động hợp pháp khác. Giai đoạn 2031-2035, nguồn vốn dự kiến cần 36.843 tỷ đồng, nâng tổng mức đầu tư toàn chương trình lên hơn 125.000 tỷ đồng.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, chương trình đặt mục tiêu 90% cặp nam nữ được tư vấn, khám sức khỏe trước kết hôn vào năm 2030 và 95% vào năm 2035. Đến năm 2030, 70% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 bệnh bẩm sinh phổ biến và tăng lên 90% năm 2035; 90-95% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh bẩm sinh trong cùng giai đoạn.
Chính phủ cũng đặt mục tiêu tăng tỷ suất sinh thô thêm 0,5‰ vào năm 2030 và tiếp tục tăng 0,5‰ vào 2035; giảm tỷ số giới tính khi sinh xuống dưới 109 bé trai/100 bé gái vào năm 2030 và dưới 107 vào 2035; tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trẻ dưới 5 tuổi xuống dưới 15%.
Cùng với các mục tiêu dân số, chương trình ưu tiên nâng cao năng lực y tế cơ sở. Đến năm 2030, 90% xã phường đạt chuẩn Bộ tiêu chí quốc gia về y tế; 100% người dân có sổ sức khỏe điện tử; 100% Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tỉnh đủ năng lực xét nghiệm, giám sát dịch bệnh và kiểm định chất lượng nước sạch, vệ sinh trường học; 100% trạm y tế xã quản lý và điều trị bệnh không lây nhiễm theo quy trình chuẩn.
Chính phủ đồng thời đặt mục tiêu nâng tỷ lệ người dân tiếp cận thông tin sức khỏe chính thống lên ít nhất 50% năm 2030 và 80% năm 2035; tăng 70% người yếu thế được chăm sóc xã hội vào năm 2030 và 90% năm 2035.
Để triển khai các mục tiêu này, Chính phủ thiết kế chương trình gồm 5 dự án thành phần. Đó là nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở; tăng hiệu quả hệ thống phòng bệnh và nâng cao sức khỏe; dân số và phát triển; chăm sóc xã hội cho người yếu thế; và truyền thông - quản lý - giám sát. Mỗi dự án có nhiều tiểu dự án, từ đầu tư hạ tầng, đào tạo cán bộ y tế dự phòng, phòng chống bệnh không lây nhiễm, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng già hóa dân số, chăm sóc người khuyết tật dựa vào cộng đồng đến truyền thông sức khỏe và dân số.
Trong đó, dự án dân số và phát triển hướng tới khuyến khích sinh đủ hai con, thu hẹp mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng chất lượng dân số gắn với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và phục hồi chức năng cho người khuyết tật.
Bộ Y tế là cơ quan chủ trì thực hiện chương trình; các bộ Quốc phòng, Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Công Thương cùng tham gia theo từng nhiệm vụ. UBND các tỉnh, thành là đơn vị tổ chức thực hiện; Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phối hợp vận động, tuyên truyền và giám sát.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành sự cần thiết của chương trình nhưng đề nghị tiếp tục rà soát mục tiêu, chỉ tiêu và giải pháp theo nguyên tắc quản lý dựa trên kết quả; tăng cường nguồn lực cho nội dung dân số; bổ sung người khuyết tật vào nhóm ưu tiên. Ngoài ra, Ủy ban đề nghị nghiên cứu thêm dự án phát huy y học cổ truyền, dược liệu và bảo đảm an toàn thực phẩm; đồng thời xem xét cơ chế cho phép địa phương khó khăn không phải bố trí vốn đối ứng.
Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ hoàn thiện dự thảo nghị quyết, làm rõ nguyên tắc phân bổ vốn, trách nhiệm của các bộ ngành và địa phương, tránh trùng lặp với các chương trình đang triển khai.
Quốc hội sẽ thảo luận tổ nội dung này sáng hôm nay, và thảo luận tại hội trường vào ngày 2/12; biểu quyết thông qua ngày 11/12.
Sơn Hà