Hơn một tuần qua, thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua nhiều phiên giao dịch "chao đảo", chưa từng có trong lịch sử. VN-Index giảm liền hơn 200 điểm trong 4 phiên, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp thuế đối ứng ở mức cao với nhiều đối tác thương mại, trong đó Việt Nam chịu mức 46%.
Thị trường chỉ khép lại tuần hỗn loạn và phục hồi khi hôm 9/4, ông Trump thông báo hoãn thuế đối ứng 90 ngày với các nước "không trả đũa", trừ Trung Quốc. VN-Index tăng lại 128 điểm trong hai phiên ngày 10-11/4, giúp thị trường chốt tuần ở mốc trên 1.200 điểm.
Giai đoạn biến động vừa qua, tâm lý và hành động của nhà đầu tư thay đổi liên tục chỉ trong vài ngày. Nhiều người từ chỗ hoảng loạn bán tháo cổ phiếu trong phiên 8/4 hay 9/4, họ quay lại "bắt đáy", gom hàng khi thị trường bùng nổ hai phiên sau đó.
Phiên ngày 9/4 - thời điểm thị trường rớt mạnh vì những thông tin bất ổn từ thuế quan của ông Trump - chị Hoa (một nhà đầu tư tại Hà Nội) chọn "bắt đáy" cổ phiếu HPG của Tập đoàn Hòa Phát và mã VCB (Vietcombank). Các mã này tăng trần liên tiếp sau đó, giúp Hoa có lãi 10% chỉ sau hai phiên "xuống tiền".
Nhưng không phải nhà đầu tư nào cũng nhanh tay và có lãi ngay như Hoa. Trong bối cảnh các chính sách thuế quan của Mỹ liên tục thay đổi, tác động tới thị trường tài chính, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho rằng nhà đầu tư nên thay đổi chiến lược phân bổ dòng tiền.
Ông Minh phân tích thời điểm đầu năm nhiều nhà đầu tư lạc quan và đặt niềm tin vào thị trường, họ sẵn sàng dành lượng tiền lớn mua cổ phiếu. Tuy nhiên bối cảnh hiện tại nhà đầu tư nên có chiến lược cân bằng hơn. Theo đó, họ có thể dành một nửa tài sản cho chứng khoán, phần còn lại rót vào các kênh tích lũy khác như mua vàng hay gửi tiết kiệm ngân hàng.
Trường hợp nhà đầu tư muốn dành phần lớn nguồn tiền mua cổ phiếu, họ vẫn có nhiều cơ hội. Theo chuyên gia của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, những nhà đầu tư có tỷ trọng tiền mặt lớn nên tận dụng đợt hồi phục hiện tại để kiếm lời thông qua mua các mã tốt. Còn những người có tỷ trọng cổ phiếu cao, lỗ trong giai đoạn đầu tháng 4, họ có thể mua thêm hạ giá vốn, tận dụng sự hưng phấn của thị trường để giảm lỗ.
Với nhà đầu tư có tỷ lệ giao dịch ký quỹ (margins) cao, ngoài việc mua thêm cổ phiếu để hạ giá vốn, ông Minh khuyến nghị họ nên giảm vay nợ về tỷ lệ thấp, đề phòng trường hợp thị trường bất ngờ "quay xe".
Nhà đầu tư cũng nên cơ cấu lại danh mục sở hữu, theo chuyên gia. Chính sách thuế của Mỹ nhắm đến danh mục hàng hóa bảo hộ nền sản xuất công nghiệp nước này như may mặc, linh kiện điện tử, thép... trong khi đó ngành dịch vụ công nghệ thông tin ít chịu ảnh hưởng hơn. Hôm 12/4, Tổng thống Trump tuyên bố miễn thuế đối ứng cho các thiết bị điện tử như smartphone, laptop, ổ cứng, chip nhớ, cũng như máy móc để sản xuất bán dẫn, chất bán dẫn, pin mặt trời.
Còn nhóm bất động sản, ngân hàng, bán lẻ, đầu tư công, điện hay chứng khoán phục vụ chủ yếu hoạt động trong nước, không xuất khẩu sản phẩm, nên ít chịu tác động trực tiếp từ thuế quan của Mỹ.
Do đó, theo ông Minh, nhà đầu tư nên giảm tỷ trọng sở hữu những cổ phiếu bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan như dệt may, thủy sản, da giày... sang những ngành ít chịu tác động gồm dịch vụ công nghệ, ngân hàng, chứng khoán, hàng tiêu dùng.
Chưa kể, theo phân tích từ Chứng khoán MB (MBS), cổ phiếu bất động sản có thể tăng trưởng nhờ môi trường lãi suất thấp, giá đất nền có sự dịch chuyển trong làn sóng sáp nhập tỉnh thành. Công ty chứng khoán này ước tính lợi nhuận ngành địa ốc tăng 6% năm nay.
Tương tự, nhóm chứng khoán cũng có nhiều triển vọng tăng giá nhờ lực đỡ từ lãi suất thấp, kỳ hạn nâng hạng thị trường trong tương lai. Cùng với đó, giá trị sổ sách (P/B) của một số công ty như SSI, HSC, Vietcap hay MBS hiện chỉ 1,5-1,8 lần, thấp hơn trung bình 5 năm gần đây (trên 2,3 lần). P/B của doanh nghiệp càng thấp, cho thấy cổ phiếu công ty có nhiều tiềm năng tăng giá.
Ông Định Quang Hinh, Trưởng Bộ phận vĩ mô và chiến lược thị trường, Khối phân tích Chứng khoán VNDirect khuyến nghị nhà đầu tư không nên nóng vội, cần duy trì tâm lý thận trọng.
Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng không nên bán tháo cổ phiếu của nhóm ngành xuất khẩu, vì các công ty thủy sản, dệt may có thể ghi nhận lượng đơn hàng đột biến trong 90 ngày hoãn thuế. Các nhà mua tại Mỹ có thể tăng lượng đơn hàng khi họ chưa bị áp thuế đối ứng mức cao. Nhờ đó, lợi nhuận nhóm này được dự báo tăng trưởng khả quan vào quý II.
Trong ngắn hạn, ông Nguyễn Thế Minh cho rằng xu hướng đi lên có thể tiếp diễn khi yếu tố rủi ro tác động làm thị trường sụt giảm được giải quyết. Mốc 1.300 điểm được dự báo quay trở lại, nhưng chứng khoán "khó đi lên thẳng đứng".
Còn ông Quang Hinh chỉ ra một số yếu tố hỗ trợ tích cực cho chứng khoán. Trong đó, định giá (P/E) của thị trường đang ở mức thấp, khoảng 12 lần. Ngoài ra, kết quả kinh doanh quý I của các doanh nghiệp tăng trưởng tốt, cùng việc Ngân hàng Nhà nước dự kiến tung ra gói tín dụng ưu đãi 500.000 tỷ đồng cho lĩnh vực hạ tầng và công nghệ số... là động lực tăng trưởng mới của thị trường. Ông Hinh dự báo, ngưỡng 1.240-1.260 điểm là vùng kháng cự cho nhịp phục hồi này.
Tuy nhiên, thị trường vẫn đối diện không ít rủi ro, khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc liên tục leo thang. Đến nay, Washington đã 3 lần công bố áp thuế nhập khẩu bổ sung với hàng Trung Quốc. Trong đó, riêng thuế đối ứng được nâng 2 lần trong vài ngày qua. Hiện hàng Trung Quốc bị áp thuế tổng cộng 145% trong nhiệm kỳ này của ông Trump.
Bắc Kinh cũng đáp trả bằng chính sách áp thuế tương tự, đồng thời siết xuất khẩu nhiều kim loại quan trọng và đưa thêm hàng chục doanh nghiệp Mỹ vào danh sách hạn chế xuất khẩu. Hàng Mỹ vào Trung Quốc đang bị áp thuế 125%.
Ông Nguyễn Thế Minh cho rằng biến động trong chính sách thuế quan của Mỹ là rủi ro, có thể gây ra những cú sốc tiếp theo cho thị trường chứng khoán. Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư đã gồng lỗ trong 4 phiên thị trường giảm 200 điểm, họ bán ra để thu tiền về khi VN-Index hồi phục. Những người "bắt đáy" thành công trong lúc thị trường đi xuống, họ sẽ chốt lời và việc này tạo rung lắc cho thị trường. "Thị trường càng tăng, rung lắc xảy ra càng nhiều", ông Minh nhận định.
Việt Hưng