"Tình yêu thì liên quan gì đến chuyện này?" - nữ danh ca Tina Turner từng hát như vậy. Nếu đem câu hỏi đó vào thế giới đầu tư, David Miller, Giám đốc đầu tư của quỹ Catalyst Funds, sẽ trả lời không do dự: "Chẳng liên quan gì mấy".
Trong một cuộc trò chuyện thẳng thắn với nhà đầu tư Phố Wall Chris Versace, Miller đã tiết lộ công thức bỏ túi giúp ông sàng lọc các cơ hội đầu tư, một triết lý có thể thay đổi hoàn toàn cách bạn nhìn nhận thị trường.
Công thức săn độc quyền: Tại sao phải tránh xa hàng không và nhà hàng?
Quy tắc đầu tiên và quan trọng nhất của Miller rất đơn giản, đó là hãy tạo ra độc quyền và tránh xa cạnh tranh. Lời khuyên này được ông học hỏi từ tỷ phú đầu tư Peter Thiel. "Trong kinh doanh, hoặc bạn đang ở trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt, hoặc bạn sở hữu một thế độc quyền hay bán độc quyền", Miller phân tích. "Rõ ràng, ai cũng muốn ở vế thứ hai".
Đây là lý do ông thường né xa các ngành như hàng không hay nhà hàng. Dù có vẻ hào nhoáng, chúng là những "cái bẫy" với chi phí cố định khổng lồ, biên lợi nhuận mỏng như dao cạo và luôn tiềm ẩn nguy cơ phá sản.
Ngược lại, hãy nhìn vào những "gã khổng lồ" thực sự: Visa, Mastercard, Microsoft, Apple, Adobe, hay Nvidia. Họ có điểm gì chung? Đó là biên lợi nhuận phi thường - họ kiếm được rất nhiều tiền trên mỗi sản phẩm bán ra, dòng tiền tự do khổng lồ - tiền mặt liên tục chảy về túi họ và lợi thế cạnh tranh không thể san lấp - họ tạo ra những "con hào" kinh tế mà đối thủ khó lòng vượt qua.
"Tại sao bạn phải đổ tiền vào những công ty phải vật lộn để cạnh tranh", Miller đặt câu hỏi, "khi những cổ phiếu đem lại lợi nhuận tốt nhất trong lịch sử đều là các thế lực độc quyền hoặc gần như thế?"
Bài kiểm tra "hệ sinh thái": Bạn có bị mắc kẹt không?
Làm sao để nhận diện một "kẻ độc quyền" tiềm năng? Miller đưa ra một bài kiểm tra đơn giản, đó là hãy xem liệu bạn có đang "tự nguyện bị mắc kẹt" trong hệ sinh thái của họ không. Apple chính là ví dụ hoàn hảo.
"Một khi bạn đã bước chân vào hệ sinh thái của Apple, bạn gần như thuộc về họ", Miller nói. "Bạn không có nhiều lựa chọn khác để chuyển đi, và nhờ vậy, họ có thể thu về những khoản lợi nhuận khổng lồ".
Và đây là điểm mấu chốt, cũng là bí quyết sâu sắc nhất của Miller: "Doanh nghiệp lý tưởng là những doanh nghiệp mà người ta vẫn sẵn sàng mua hàng, dù trong thâm tâm họ không ưa gì thương hiệu đó".
Ông thẳng thắn thừa nhận mình thích sản phẩm của Apple nhưng lại không ưa Microsoft. Tuy nhiên, ông vẫn là khách hàng trung thành của cả hai. Bởi vì sao? Vì ông "cần" chúng cho công việc và cuộc sống. Nhu cầu đã chiến thắng cảm xúc.
Khi doanh nghiệp bị "để mắt": Đó là một tín hiệu mua!
Một trong những dấu hiệu lạ lùng nhưng chắc chắn nhất cho thấy bạn đã tìm thấy một "mỏ vàng", theo Miller, là khi công ty đó bắt đầu bị các cơ quan chính phủ điều tra về hành vi độc quyền. "Khi tòa án bắt đầu lôi công ty ra điều trần vì nghi ngờ độc quyền, đó chính là dấu hiệu cho thấy bạn thực sự sở hữu những đặc tính của một thế lực độc quyền", ông nhấn mạnh.
Ông lấy ví dụ về Microsoft. Nếu một nhà đầu tư mua cổ phiếu của Microsoft ngay tại thời điểm công ty này bị Bộ Tư pháp Hoa Kỳ kiện chống độc quyền vào cuối những năm 90, thì ngày nay, họ đã ở một vị thế tài chính cực kỳ vững chắc.
Tesla, dù đang gặp nhiều biến động, cũng được xem là một ví dụ hiện đại về một thế độc quyền mới nổi. "Khi đã quyết định mua xe điện, người ta có xu hướng chọn Tesla vì mọi thứ, từ trạm sạc đến phần mềm, đều nằm gọn trong hệ sinh thái của họ", Miller giải thích.
Lời khuyên cuối cùng: Đừng đầu tư vào ngành bị "kìm lợi nhuận"
Cuối cùng, vị chuyên gia cảnh báo về một loại "độc quyền" mà nhà đầu tư nên tránh xa: các ngành bị kiểm soát lợi nhuận chặt chẽ bởi chính phủ như điện hay nước.
"Chúng tôi tìm kiếm những đế chế độc quyền đang tăng trưởng, chứ không phải những công ty bị bóp nghẹt khả năng sinh lời bởi các quy định", ông kết luận.
Thông điệp của David Miller rất rõ ràng: hãy đầu tư bằng cái đầu lạnh. Đừng hỏi liệu bạn có “thích” sản phẩm này không. Hãy hỏi: Liệu mọi người có “cần” nó không? Nhu cầu đó có đang tăng lên không? Nếu câu trả lời là có, rất có thể bạn đang đứng trước một cơ hội đầu tư để đời.