Mỗi phụ nữ Việt sinh chưa tới 2 con
Báo cáo của Cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết, thực trạng báo động về nguy cơ giảm sinh con đang đặt ra thách thức lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội và an sinh quốc gia.
Hiện cả nước có 11 tỉnh mức sinh dưới 2,0 và 19 tỉnh trên 2,2 con. Điều đó cho thấy mức sinh thấp ở Việt Nam không còn là hiện tượng nhất thời, mà đã mang tính cấu trúc, phản ánh những thay đổi sâu sắc trong kinh tế, xã hội và lối sống của người dân, nhất là người trẻ.
Trong báo cáo “Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024 - 2074” do Cục Thống kê công bố mới đây, dự báo dân số Việt Nam tiếp tục tăng trong các thập kỷ tới nhưng tốc độ tăng có xu hướng giảm dần và dự kiến đạt đỉnh vào khoảng năm 2059.
Trong giai đoạn 2024 - 2074, dân số Việt Nam theo ba kịch bản về mức sinh, là mức sinh thấp (1,45 con/phụ nữ), mức sinh trung bình (1,85 con/phụ nữ) và mức sinh cao (2,01 con/phụ nữ) sẽ tăng thêm tương ứng là 2,5%, 12,7% và 17,0%; đạt lần lượt là 103,9; 114,2 và 118,5 triệu người.
Với mức sinh trung bình, trong 5 năm đầu của thời kỳ dự báo (2024 - 2029), tỷ lệ tăng dân số bình quân hằng năm của cả nước là 0,66%. Những năm sau đó, tốc độ tăng dân số hằng năm giảm dần và sẽ đạt trạng thái “dừng” vào năm 2060 với tốc độ tăng bằng 0%, từ năm 2061 trở đi, tốc độ tăng dân số ghi nhận giá trị âm.
Nếu mức sinh thấp, thì từ năm 2051, dân số Việt Nam sẽ ghi nhận tình trạng tăng trưởng âm, sớm hơn 10 năm so với phương án trung bình.
Điều đáng nói là mức giảm dân số diễn ra khá nhanh và ngày càng mạnh. Giai đoạn 2049-2054, bình quân mỗi năm dân số giảm 0,05%/năm, mức giảm này ở cuối thời kỳ dự báo (2069 - 2074) là 0,44%/năm, tương đương giảm bình quân 461.000 người mỗi năm.
Với mức sinh cao, đạt 2,01 con/phụ nữ, dân số Việt Nam vẫn tăng nhẹ cho đến năm 2074. Bình quân mỗi năm giai đoạn 2069 - 2074, dân số tăng 0,05%, tương đương 58.000 người mỗi năm.
Thiếu 1,3 triệu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn trong hơn 20 năm tới
Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 tiếp tục ghi nhận tình trạng thừa nam giới trong độ tuổi kết hôn khi số nam giới trong độ tuổi kết hôn nhiều hơn phụ nữ cùng nhóm tuổi hơn 415.000 người
Theo kịch bản dân số trung bình, vào năm 2029, cứ 100 nam giới trong độ tuổi kết hôn (20-39 tuổi) thì có hơn 3 người bị dư thừa do thiếu phụ nữ trong cùng nhóm tuổi. Đến năm 2034, số nam giới ở tuổi kết hôn nhiều hơn so với nữ giới cùng nhóm tuổi là hơn 711.000 người.
Sau năm 2034, tình trạng dư thừa nam giới hay thiếu hụt nữ giới trong độ tuổi kết hôn (20-39 tuổi) tiếp tục duy trì và có xu hướng nghiêm trọng hơn các năm trước. Đến năm 2049, Việt Nam được dự báo sẽ chứng kiến tình trạng thiếu hụt phụ nữ trong độ tuổi kết hôn cao nhất, thiếu khoảng 1,3 triệu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn.
Lãnh đạo Cục Dân số cho biết, để khắc phục những nguy cơ mất cân bằng trong các chỉ tiêu về công tác dân số, nội dung trọng tâm của công tác dân số năm 2026 và các năm tiếp theo để vận động các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, mở cuộc vận động với thông điệp "yêu nước là sinh đủ 2 con", nhằm lấp khoảng trống mức sinh thấp đang ở ngưỡng báo động.
Ngành dân số sẽ tiếp tục hoàn thiện và triển khai các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh con, nhất là tại các địa phương có mức sinh thấp, gắn với các giải pháp về nhà ở, y tế, giáo dục, việc làm và an sinh xã hội, nhằm giảm áp lực kinh tế - xã hội đối với các cặp vợ chồng trẻ.
Song song đó, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm, thông qua hoàn thiện thể chế, tăng cường truyền thông thay đổi hành vi, kiểm soát chặt chẽ việc lạm dụng khoa học - công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi và thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vị thế phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng.