Tháng 4/1975, sau khi giành chiến thắng ở Mặt trận Tây Nguyên, Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quốc Thước (Phó Tham mưu trưởng Quân đoàn 3) có mặt trong đội hình 5 cánh quân tiến về Sài Gòn. Vị tướng đã bước sang tuổi 100, sức khỏe yếu đi nhiều, nhưng những ký ức về mùa Xuân đại thắng vẫn nguyên vẹn trong ông.
"Không thể không nhắc tới thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên"
Thưa Trung tướng, kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, là một tướng lĩnh của Quân đội đã tham gia vào cuộc trường chinh lịch sử này, ông có cảm xúc gì trong những ngày tháng Tư lịch sử?
- Chúng ta đang trong những ngày kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Trong số các đồng chí thuộc Bộ Tư lệnh 5 cánh quân tiến về Sài Gòn và đứng đầu cơ quan tham mưu của Bộ giờ hình như chỉ còn lại một mình tôi. Tôi cũng cảm giác cô đơn khi không còn những người chỉ huy vào sinh ra tử cùng đồng hành vào thời điểm lịch sử này.
Từ cách mạng tháng 8/1945 đến chiến dịch Hồ Chí Minh tháng 4/1975, đất nước ta mới giành được hoàn toàn độc lập và thống nhất hai miền Nam - Bắc. Đây là một trong những cuộc đấu tranh, chiến đấu cam go, ác liệt, kéo dài nhất trong lịch sử dân tộc và trên thế giới.
Sáng 30/4/1975, Quân đoàn 3 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cùng các cánh quân tiến vào Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam. Trong thời khắc lịch sử đó, ông có suy nghĩ gì?
- Nói về thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, không thể không nhắc tới thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên. Nếu không có thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên (từ 4/3 đến 3/4/1975), tôi nghĩ, cần nhiều thời gian hơn để đi tới thắng lợi cuối cùng của toàn dân tộc.
Trước thời cơ mới, ngày 26/3/1975, Bộ Chính trị ra quyết định thành lập Quân đoàn 3. Lúc đó tôi được phân công Phó Tham mưu trưởng Quân đoàn.
Sau khi đánh bóc vòng ngoài, Quân đoàn 3 có nhiệm vụ đánh chiếm hai mục tiêu rất quan trọng là sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ Tổng tham mưu chính quyền Sài Gòn. Chúng tôi đã thực hiện trọn vẹn và xuất sắc nhiệm vụ của mình, để có mặt ở Dinh Độc Lập vào trưa 30/4/1975, chỉ sau Quân đoàn 2 gần 30 phút.
Mới ở núi rừng Tây Nguyên mà nay, đôi bàn chân đã đứng giữa đường phố Sài Gòn, nơi cờ Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam, cờ đỏ sao vàng tung bay rợp trời, chúng tôi xúc động vô cùng.
Tối 30/4/1975, tại Sở chỉ huy Quân đoàn 3 đóng ở sân bay Tân Sơn Nhất, trong niềm vui chiến thắng, chúng tôi không ngủ. Tôi tự nhủ, giá như có Bác trong ngày vui đại thắng hôm nay. Tôi đã khóc khi nhớ về những đồng đội đã cùng chiến đấu và ngã xuống trong suốt những năm tháng qua, những đồng chí hi sinh ở cửa ngõ Sài Gòn ngay trước giờ toàn thắng...
"Nặng nợ quân, nhẹ nợ nhà"
Được biết, thời điểm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước cũng là tròn 10 năm ông xa gia đình, xa quê hương. Thời khắc đó, những người lính đều nghĩ đến khoảnh khắc trở về, sum họp bên gia đình, còn ông thì sao?
- Tôi xa gia đình, xa vợ con đi chiến đấu tròn 10 năm trời, khi ra đi, con trai tôi mới chào đời. Cũng như những người lính khác, tôi cũng có mong muốn trở về thăm gia đình, thăm vợ con nhưng chiến tranh kết thúc, nhiệm vụ của chúng tôi vẫn rất nặng nề, chưa thể về được.
Tôi đã đứng lặng người, cố ngăn nước mắt trào ra, khi thấy người vợ cách xa 10 năm xuất hiện ngay trước mắt mình. Gặp tôi, cô ấy cũng òa lên khóc.
Người phụ nữ thôn quê chưa từng đi đâu quá xa, 10 năm trời đằng đẵng chờ chồng, nuôi con, chăm sóc bố mẹ chồng, đã một mình vượt cả nghìn cây số vào Sài Gòn. Sau giải phóng, đường sá xa xôi, phương tiện đi lại còn khó khăn lắm, tôi nghĩ, cô ấy còn gan hơn tôi khi vượt giới tuyến vào Nam đánh Mỹ.
Khi vợ tôi vào Sài Gòn, tôi cùng Quân đoàn 3 đã được lệnh xuống Bình Dương. Hôm ấy, tôi nhớ là chủ nhật nếu không có mấy anh em trong đơn vị xuống Sài Gòn có việc, tình cờ nghe giọng khu 4 nằng nặng của cô ấy mà hỏi thăm, có lẽ, vợ chồng chúng tôi chưa thể gặp được nhau.
Giây phút đoàn tụ sau 10 năm xa cách, biết bao tủi hờn của cảnh sống xa chồng, biết bao nỗi lo lắng cho sự an nguy của chồng trước hòn tên mũi đạn, khiến cô ấy òa lên nức nở.
Nhưng vào đến tận đây tìm chồng, cô ấy cũng không thể có những ngày vợ chồng đúng nghĩa. Chúng tôi được bố trí một gian ở khu gia binh của Quân đoàn 3 nhưng phần lớn vợ tôi phải ở một mình.
Nhiệm vụ truy lùng số tàn quân địch ngoan cố chống đối đang trú ẩn dọc khu rừng ven sông Sài Gòn, tôi đi suốt, nhiều đêm không về. Lúc đầu, vợ tôi cũng băn khoăn, tủi thân lắm, nhưng rồi cô ấy hiểu tôi "nặng nợ quân, nhẹ nợ nhà".
Một tuần sau đó, vợ tôi nói: "Em vào đây làm anh vất vả thêm. Em về chăm các con, để anh lo tròn việc quân, việc nước".
Tôi biết ơn vợ vì những năm tháng trước đó và cả sau này, đã luôn là điểm tựa tinh thần, là hậu phương vững chắc để tôi đi hết con đường binh nghiệp.
Là người đi qua các cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, từ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước, bảo vệ biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc... trong dịp đặc biệt này, ông muốn nhắn nhủ gì đến thế hệ trẻ?
- Tôi nay đã bước qua tuổi 100 rồi, đi qua các cuộc chiến đấu ác liệt nhất, chứng kiến những hy sinh của đồng đội, đồng chí, thấm thía hơn ai hết cái giá phải trả cho hòa bình, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ. Tôi cảm thấy mình may mắn hơn nhiều đồng đội khi được chứng kiến sự đổi thay, phát triển của đất nước.
Tôi mong thế hệ trẻ hôm nay và mai sau sẽ luôn kiên định con đường Bác Hồ và nhân dân lựa chọn, đó là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, cùng nhau xây dựng đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, để luôn xứng đáng với những thế hệ đã chiến đấu, hy sinh...
Xin cảm ơn Trung tướng!