Tên lửa không đối không AIM-260 JATM (Joint Advanced Tactical Missile), còn được gọi là BVRAAM (Beyond Visual Range Air-to-Air Missile), đang nổi lên như một trong những phát triển vũ khí tiên tiến nhất của Không quân và Hải quân Mỹ.
Dựa trên các nguồn tin 1prime.ru, topwar.ru, belta.by, tass.ru và armiya.az, bài phân tích sẽ khám phá công nghệ cốt lõi của AIM-260, tập trung vào thiết kế, khả năng kỹ thuật và ý nghĩa chiến lược.
Các nguồn này xác nhận rằng tên lửa đang ở giai đoạn thử nghiệm cuối cùng và sắp bước vào sản xuất hàng loạt, với ngân sách đáng kể từ Quốc hội Mỹ.
Tên lửa không đối không AIM-120 AMRAAM. Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ/Topwar
Bối cảnh phát triển và tình trạng hiện tại
AIM-260 do Tập đoàn Lockheed Martin phát triển dưới sự chỉ đạo của Văn phòng Hàng không Hải quân Mỹ (NAVAIR), nhằm thay thế và bổ sung cho tên lửa AIM-120 AMRAAM hiện tại.
Siêu pháo phản lực K239 Chunmoo Hàn Quốc công nghệ đỉnh cao thống trị chiến trường toàn cầu
Theo armiya.az và topwar.ru, dự án bắt đầu từ năm 2017, với mục tiêu tạo ra một vũ khí vượt trội hơn về tầm bắn và khả năng chống nhiễu so với các hệ thống đối phương, đặc biệt là tên lửa PL-15 của Trung Quốc.
Đến nay, tên lửa đã hoàn thành hầu hết các giai đoạn thử nghiệm, bao gồm bắn thử từ máy bay F-22 Raptor và F/A-18 Super Hornet.
Nguồn tin belta.by cho biết, Quân đội Mỹ đã yêu cầu Quốc hội phê duyệt 1 tỷ USD để khởi động sản xuất hàng loạt vào năm 2025, đánh dấu sự chuyển dịch từ giai đoạn thử nghiệm sang triển khai thực tế.
Hãng Tass.ru nhấn mạnh rằng ngân sách này là một phần của gói chi tiêu quốc phòng lớn hơn, phản ánh ưu tiên chiến lược của Washington trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị.
Tên lửa AIM-120 dưới cánh tiêm kích F/A-18. Ảnh: Wikimedia Commons/Topwar
Công nghệ cốt lõi, thiết kế và khả năng kỹ thuật
AIM-260 đại diện cho sự kết hợp tinh vi giữa công nghệ radar tiên tiến, hệ thống dẫn đường và vật liệu composite, giúp nó vượt trội hơn các thế hệ tên lửa trước.
Bí mật công nghệ tên lửa chống tăng Bulsae-4: Vũ khí thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine
Theo topwar.ru và armiya.az, AIM-260 sử dụng radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) thế hệ mới, cho phép phát hiện và theo dõi mục tiêu ở khoảng cách xa hơn so với AIM-120D.
Công nghệ này không chỉ tăng độ chính xác mà còn cải thiện khả năng chống nhiễu điện tử (ECM), giúp tên lửa duy trì khóa mục tiêu ngay cả trong môi trường chiến trường phức tạp với các biện pháp gây nhiễu từ đối phương.
Nguồn 1prime.ru lưu ý rằng hệ thống dẫn đường kết hợp giữa quán tính, GPS và radar chủ động ở giai đoạn cuối, cho phép tấn công "bắn và quên" (fire-and-forget).
Điều này làm cho AIM-260 hiệu quả hơn trong các kịch bản không chiến ngoài tầm nhìn (BVR), nơi phi công có thể bắn nhiều tên lửa đồng thời mà không cần duy trì liên kết dữ liệu liên tục.
Một trong những điểm nổi bật là tầm bắn vượt trội, ước tính lên đến 200km hoặc hơn, theo topwar.ru và belta.by.
Điều này được hỗ trợ bởi động cơ tên lửa rắn hai giai đoạn với công nghệ đẩy vector (thrust vectoring), cho phép cơ động linh hoạt ở tốc độ siêu thanh (Mach 4+).
So với PL-15 (tầm bắn khoảng 200-300km), AIM-260 được thiết kế để cạnh tranh trực tiếp, nhưng với lợi thế tích hợp vào hệ thống mạng lưới dữ liệu của Mỹ như Link 16, cho phép chia sẻ dữ liệu thời gian thực từ máy bay AWACS hoặc F-35.
Khoang vũ khí trong của tiêm kích F-22. Bên phải là tên lửa AMRAAM. Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ/Topwar
Tass.ru nhấn mạnh rằng kích thước nhỏ gọn của tên lửa (dài khoảng 3,7m, đường kính 0,18m) giúp nó phù hợp với các khoang vũ khí nội bộ của máy bay tàng hình như F-22 và F-35, giảm thiểu dấu vết radar mà không hy sinh hiệu suất.
Bí mật công nghệ pháo phản lực KN-25 600mm: Bắn loạt như mưa, xuyên thủng mọi lá chắn tên lửa?
AIM-260 được thiết kế với lớp vỏ composite hấp thụ radar, giảm diện tích phản xạ radar (RCS) xuống mức thấp, theo armiya.az.
Điều này làm cho tên lửa khó bị phát hiện bởi hệ thống phòng không đối phương, tăng khả năng sống sót trong không gian chiến đấu.
Nguồn topwar.ru cũng đề cập đến đầu đạn nổ mảnh đa năng, tối ưu hóa cho việc tiêu diệt máy bay chiến đấu, máy bay ném bom hoặc thậm chí drone/uav.
Một bước tiến lớn là khả năng tích hợp với hệ thống chiến tranh mạng của Mỹ.
Theo belta.by và 1prime.ru, AIM-260 có thể nhận dữ liệu từ các nền tảng khác nhau, bao gồm vệ tinh và máy bay không người lái, cho phép tấn công phối hợp.
Điều này biến nó thành một phần của "hệ thống vũ khí mạng hóa" (network-centric warfare), nơi tên lửa không chỉ là vũ khí độc lập mà còn là nút trong mạng lưới thông tin lớn hơn.
Tên lửa tầm xa R-37 RVV-BD của Nga. Ảnh: Vitalykuzmin.su/Topwar
Ý nghĩa chiến lược và thách thức
Sự ra đời của AIM-260 củng cố vị thế thống trị của Mỹ trong không chiến thế hệ 5, đặc biệt ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi nó được thiết kế để đối phó với mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga.
Các nguồn tass.ru và topwar.ru chỉ ra rằng sản xuất hàng loạt sẽ bắt đầu từ năm 2025, với hàng trăm đơn vị được triển khai trên F-22, F-35 và máy bay hải quân.
Tuy nhiên, thách thức bao gồm chi phí cao (ước tính 1-2 triệu USD/đơn vị) và sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu, có thể bị ảnh hưởng bởi căng thẳng thương mại.
Bí mật công nghệ siêu tên lửa Zircon Nga vừa tấn công Ukraine
Trong đợt tập kích lớn nhất tháng 8/2025, Nga lần đầu phóng tên lửa siêu thanh Zircon Mach 9 từ Crưm, khiến phòng thủ Ukraine gần như bất lực trước vũ khí 'không có đối thủ'.
Bí mật công nghệ pháo phản lực KN-25 600mm: Bắn loạt như mưa, xuyên thủng mọi lá chắn tên lửa?
Pháo phản lực KN-25 600mm siêu lớn của Triều Tiên, với tầm bắn gần 400km, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân và bắn loạt dồn dập, đang khiến các hệ thống phòng thủ Hàn Quốc – Mỹ phải ‘toát mồ hôi lạnh’.