Thanh tra tỉnh An Giang (cũ) đã ban hành kết luận thanh tra về công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với khoảng sản (đá xây dựng) trong giai đoạn 2019-2024.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT, nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường), tỉnh có 5 doanh nghiệp được cấp phép 7 dự án khai thác đá với tổng diện tích hơn 190ha; trữ lượng khai thác hơn 46 triệu m3; công suất khai thác 4,4 triệu m3/năm.
Một mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang cũ. Ảnh: Trần Tuyên
Bên cạnh kết quả đạt được, Thanh tra tỉnh chỉ rõ loạt hạn chế, vi phạm. Cụ thể, dự án khai thác đá Đông Núi Cô Tô (huyện Tri Tôn) của Công ty TNHH MTV TM Nhà hàng khách sạn Hoà Bình (Công ty Hoà Bình) được tỉnh cấp giấy phép vào tháng 7/2018. Trong thời kỳ thanh tra, giấy phép của công ty được gia hạn 1 lần và điều chỉnh 1 lần.
Cũng tại mỏ đá này, Công ty TNHH MTV 622 (Công ty 622) được tỉnh cấp giấy phép vào tháng 10/2015. Doanh nghiệp này sau đó được 2 lần gia hạn và 1 lần điều chỉnh giấy phép.
Thanh tra xác định Sở TN&MT tham mưu cấp gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Hoà Bình, Công ty 622 trong khi không có hồ sơ chứng minh đã hoàn thành nghĩa vụ môi trường, đất đai, hạ tầng. Riêng hồ sơ điều chỉnh công suất của Công ty Hoà Bình không có báo cáo thực hiện nghĩa vụ thuế, ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường.
Không xử lý việc công ty khai thác vượt trữ lượng?
Năm 2016, UBND tỉnh cấp giấy phép dự án khai thác đá núi Bà Đội (huyện Tịnh Biên) cho Công ty Xây lắp An Giang, diện tích 20ha, trữ lượng khai khai thác hơn 1,2 triệu m3, thời hạn 4 năm. Thời kỳ thanh tra, giấy phép của doanh nghiệp này được gia hạn 3 lần.
Tại đề nghị gia hạn lần 1, công ty xác định sản lượng đã khai hơn 1,1 triệu m3, trữ lượng còn lại đã được cấp phép là 113.098m3. Tuy nhiên, Sở TN&MT lại tham mưu cho tỉnh cấp giấp phép gia hạn trữ lượng khai thác là 322.884m3 (vượt hơn 200.000m3).
Giấy phép gia hạn lần 1 đã vượt trữ lượng được cấp phép ban đầu, tuy nhiên Sở này vẫn tiếp tục tham mưu cho tỉnh gia hạn lần 2 với trữ lượng gần 15.000m3 và lần 3 hơn 54.000m3.
Cơ quan Thanh tra kết luận Sở TN&MT tham mưu gia hạn giấy phép cho Công ty Xây lắp An Giang không đúng quy định: trữ lượng gia hạn vượt trữ lượng theo giấy phép gốc; gia hạn trong khi hồ sơ không đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định. Đáng chú ý, Sở này không xử lý việc công ty khai thác vượt trữ lượng theo giấy phép và tính tiền cấp quyền khai thác đối với phần trữ lượng nói trên.
Đối với công tác quản lý hoạt động khai thác, vận chuyển khoáng sản, qua kết quả kiểm tra của Sở TN&MT cho thấy, cả 5 doanh nghiệp đều có vi phạm. Không những vậy, một số vi phạm mà theo Sở này là có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Trong đó, vi phạm về đất đai, khai thác vượt ranh, vượt chiều sâu là những hành vi xảy ra trong thời gian dài, trong khi định kỳ hàng năm các doanh nghiệp đều phải thực hiện đo vẽ hiện trạng khu mỏ và báo cáo kết quả khai thác về Sở…
Thanh tra tỉnh An Giang chỉ rõ nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế, vi phạm nêu trên là do việc áp dụng quy định của Sở TN&MT chưa chính xác, quá trình tham mưu còn bỏ qua một số điều kiện cấp phép, gia hạn giấy phép theo quy định của Luật Khoáng sản 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành; chưa thật sự quan tâm đến công tác quản lý sau cấp phép.
Cơ quan Thanh tra kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo Sở NN&MT tổ chức rà soát, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân có liên quan. Đồng thời, kiến nghị Sở này chấn chỉnh công tác quản lý, khắc phục những vi phạm trên.