Đó là một phần nội dung trong báo cáo của UBND TP HCM với Đoàn đại biểu quốc hội thành phố giám sát thực hiện chính sách pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân trên địa bàn giai đoạn 2021-2024, chiều 14/3.
Từ năm 2021 đến 2024, bình quân mỗi năm, Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động thành phố (Falmi) khảo sát thông tin hơn 144.000 ứng viên tìm kiếm việc làm. Theo đó, khi xét đến tiêu chí tiền lương khi tìm việc, có 31,76% lao động muốn lương trên 20 triệu đồng mỗi tháng, đây là mức lương có đông người tìm việc mong muốn đạt được nhất. Tiếp theo, mức lương được nhiều lao động lựa chọn là 5-10 triệu đồng mỗi tháng chiếm 25,83%, trong khi đó chỉ 3,64% chấp nhận lương dưới 5 triệu đồng mỗi tháng.
Ngược lại, khi khảo sát hơn 285.000 vị trí cần tuyển người ở doanh nghiệp, chỉ 9,77% vị trí có lương trên 20 triệu đồng mỗi tháng, đây cũng là vị trí có nhu cầu tuyển ít nhất trên thị trường. Trong khi đó, mức lương 5-10 triệu đồng chiếm đến 44,47% tổng nhu cầu tuyển dụng và có đến 11,37% công việc chỉ trả lương dưới 5 triệu đồng mỗi tháng.
Theo GS Nguyễn Thiện Nhân (Đoàn đại biểu quốc hội thành phố), lao động có mong muốn tiền lương cao, thu nhập đủ sống là hoàn toàn chính đáng khi đặt trong bối cảnh của TP HCM và nhà nước, doanh nghiệp cần phải quan tâm.
Theo ông, nhiều năm qua tỷ suất sinh của TP HCM thấp nhất cả nước, lao động tại chỗ không đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế mà phụ thuộc vào lao động nhập cư. Tuy nhiên, đang có xu hướng người di cư không chọn thành phố là điểm đến như trước do chi phí đắt đỏ, tiền lương không kham nổi.
Trong khi đó, báo cáo của thành phố đã chỉ ra, chất lượng lao động ở TP HCM được doanh nghiệp đánh giá cao. Cụ thể khảo sát 2.000 doanh nghiệp của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động giai đoạn 2021-2024, các tiêu chí như đạo đức, thái độ, kỹ năng đảm bảo an toàn lao động, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề mức độ đạt trên 90%, riêng tiêu chí ngoại ngữ có tỷ lệ thấp chỉ hơn 60%.
"Từ những cơ sở này, thành phố cần có những chính sách phù hợp để thu hút doanh nghiệp đến đầu tư, ngành nghề mang đến giá trị gia tăng cao, chi trả tiền lương hợp lý cho lao động", GS Nguyễn Thiện Nhân nói. Bên cạnh đó, về phía chính quyền về lâu dài để giải quyết bài toán nhân lực, TP HCM cùng lúc thực hiện nhiều vấn đề bao gồm tăng tỷ suất sinh, chăm sóc cho người nhập cư và giữ chân sinh viên đến thành phố học.
Trong khi đó, TS Lê Đình Kha, Hiệu trưởng Trường cao đẳng kỹ thuật Cao Thắng, cho rằng cần nhìn nhận nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp. Nhu cầu tuyển dụng trên địa bàn vẫn đang tập trung nhiều vào lao động sản xuất, có tay nghề do đó mức lương đưa ra phù hợp với nhu cầu, khả năng chi trả của doanh nghiệp và trình độ tương ứng.
"Doanh nghiệp cần chuyên gia không nhiều, cái họ cần rất nhiều là lao động trực tiếp sản xuất", ông Kha nói.
Theo báo cáo của UBND TP HCM, lao động tìm kiếm việc làm chiếm số lượng lớn ở khối ngành dịch vụ - thương mại như kinh doanh thương mại, hành chính - văn phòng - biên dịch, kế toán - kiểm toán, quản lý điều hành...
Trong khi đó, ở phía doanh nghiệp, ngành công nghiệp chế biến chế tạo đứng đầu nhu cầu tuyển dụng, tiếp đến các ngành buôn bán, sửa chữa ô tô, cơ khí, khoa học công nghệ...
Về trình độ của nhóm đi tìm việc và nhu cầu tuyển dụng doanh nghiệp đang có sự chênh lệch. Theo đó, gần 68% lao động tìm việc có trình độ đại học trở lên, cao đẳng gần 15%, còn lại trung cấp, sơ cấp, lao động phổ thông chiếm khoảng 17%
Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng ở phía doanh nghiệp, chỉ 21% vị trí việc làm cần trình độ đại học trở lên, tỷ lệ này ở trình độ cao đẳng là trên 20%; trung cấp, sơ cấp, lao động phổ thông chiếm gần 59%.
TS Lê Đình Kha cho rằng cần đánh giá sát nhu cầu của doanh nghiệp để có chính sách hỗ trợ đào tạo cho nhân lực. Ví dụ, không chỉ ở đại học mà ngay ở hệ cao đẳng, những ngành thành phố đang muốn đầu tư cần hỗ trợ học phí cho người học, bất kể đến từ địa phương nào để thu hút sinh viên theo học, tạo nguồn nhân lực cho thành phố.
Năm 2024, lực lượng lao động tại thành phố là gần 4,9 triệu người, chiếm 51,2% tổng dân số. Lao động làm việc tập trung chủ yếu ở khu vực dịch vụ với gần 66%; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm trên 33%; nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 1,22%. Tiền lương bình quân mỗi tháng doanh nghiệp chi trả cho lao động (khảo sát 1.750 doanh nghiệp sử dụng 310.444 lao động) là 12,4 triệu đồng.
Lê Tuyết