Hôm thứ sáu (11/4), Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro nói trên Fox Business Network rằng Nhà Trắng sẽ thực hiện 90 thỏa thuận trong 90 ngày. "Điều đó hoàn toàn khả thi", ông tuyên bố.
Theo ông Peter, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick đủ năng lực để đảm nhận nhiệm vụ đàm phán.
Sau đó, Tổng thống Trump sẽ đánh giá các điều khoản thỏa thuận. "Không có gì được thông qua nếu ông ấy chưa xem xét cẩn thận", Navarro nhấn mạnh.
Ông Trump đã khởi động "đồng hồ đếm ngược 90 ngày" trong tuần này khi hoãn áp thuế đối ứng với hàng chục đối tác thương mại, sau khi thị trường tài chính chao đảo vì lo ngại suy thoái và lạm phát. Ông cho biết khoảng thời gian 90 ngày này nhằm tạo cơ hội để các nước đạt thỏa thuận song phương với Mỹ.
Việc lấy lại niềm tin từ thị trường tài chính cũng là mục tiêu then chốt. Tuần qua, nhà đầu tư đã bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ, khiến lãi suất tăng vọt và đồng USD mất giá. Giá vàng - nơi trú ẩn truyền thống trong khủng hoảng - cũng lập đỉnh mới.
Bà Wendy Cutler, cựu Trưởng đoàn đàm phán của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), hiện lãnh đạo Viện Chính sách Châu Á, nhận định những biến động này khiến chính quyền Trump chịu áp lực phải sớm có những kết quả tích cực. "Họ sẽ phải cho thấy khả năng nhanh chóng đạt được thỏa thuận với các quốc gia, qua đó tạo dựng lại niềm tin với thị trường và các đối tác thương mại rằng vẫn còn lối thoát cho tình thế hiện tại", bà nói.
Tuy nhiên, có một số hoài nghi về khả năng Nhà Trắng có thể đạt được mục tiêu có 90 thỏa thuận trong 90 ngày. Đầu tuần sau, Maros Sefcovic, Phụ trách thương mại của Liên minh châu Âu sẽ đến Washington để đàm phán khẩn cấp.
EU là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, với kim ngạch hai chiều gần 1.000 tỷ USD trong năm ngoái. Tuy nhiên, khi ông Sefcovic đến, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent lại có lịch đến Buenos Aires để thể hiện sự ủng hộ với các cải cách kinh tế của Argentina. Trong khi đó, thương mại giữa Mỹ và Argentina chỉ đạt khoảng 16,3 tỷ USD mỗi năm.
Sự vắng mặt của ông Bessent làm dấy lên hoài nghi trong giới chuyên gia về khả năng điều phối hiệu quả của chính quyền khi phải cùng lúc xử lý quá nhiều cuộc đàm phán. Theo bà Wendy Cutler, để đi đến được các thỏa thuận sẽ cần những cuộc đàm phán thực sự nghiêm túc. "Không có cách nào để trong khung thời gian đó, chúng ta có thể đạt một thỏa thuận toàn diện với bất kỳ quốc gia nào", bà nói.
Nhà Trắng thậm chí còn phải điều phối cùng lúc 90 cuộc đàm phán riêng biệt trong tình trạng thiếu hụt nhân lực. Nhiều vị trí chủ chốt chưa được bổ nhiệm. Các quan chức cũng bận rộn với các công việc khác. Ví dụ, một nhóm thuộc Bộ Tài chính hôm 11/4 phải họp với Ukraine về thỏa thuận khoáng sản chiến lược.
Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer kể trên Fox News rằng đội ngũ 200 người của ông đang "làm việc suốt ngày đêm" khi các đề xuất liên tục được trao đổi với đối tác nước ngoài.
Tại Bộ Tài chính, chỉ một quan chức cấp cao khác được Thượng viện phê chuẩn là Thứ trưởng Michael Faulkender. Vị trí Thứ trưởng phụ trách các vấn đề quốc tế vẫn chưa có người được đề cử, đang do một nhân sự tạm đảm nhiệm. Tình hình tương tự tại USTR, khi phần lớn công việc trông cậy vào đội ngũ công chức, trong bối cảnh nhiều vị trí phó đại diện vẫn đang chờ Thượng viện chuẩn thuận.
Một yếu tố khiến mọi việc thêm phức tạp là sự chưa rõ ràng trong lập trường thương mại của Mỹ. Một nguồn tin ngoại giao cho biết, mỗi cố vấn thương mại hàng đầu của ông Trump lại có một quan điểm riêng. Vì thế, Anh, Australia và vài nước khác đã bắt đầu đối thoại thương mại với Nhà Trắng từ sau khi ông Trump nhậm chức nhưng kết quả rất hạn chế.
"Không có tờ giấy nào ghi rõ các thông điệp nhất quán được trao tay. Đây là một quá trình. Và có lẽ nên gọi là đối thoại, chứ chưa hẳn là đàm phán", một nhà ngoại giao nói với Reuters.
Bà Wendy Cutler cho rằng chính quyền Trump có thể sẽ phải ưu tiên một số quốc gia then chốt, đồng thời gia hạn thêm thời gian với các nước khác. Bà dẫn chứng cả thỏa thuận nhỏ nhất trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump là sửa đổi điều khoản liên quan đến ôtô và thép trong Hiệp định Thương mại Tự do Mỹ - Hàn cũng mất hơn 8 tháng để hoàn tất. Trong khi đó, thỏa thuận thương mại toàn diện giữa Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) mất hơn hai năm để đạt được.
Dù vậy, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer khẳng định đội ngũ Nhà Trắng có thể đạt đến thời điểm mà tổng thống có thể tự tay ký các thỏa thuận. "Ông ấy có thể đàm phán và nếu thấy thỏa thuận là tốt, ông ấy sẽ cân nhắc ký. Còn nếu không, thuế đối ứng vẫn sẽ được áp dụng", ông nói.
Phiên An (theo Reuters)