Các doanh nghiệp được lọc ra từ cơ sở dữ liệu về các doanh nghiệp Việt Nam trong nghiên cứu xếp hạng của Vietnam Report thuộc ngành Xây dựng, với dữ liệu tài chính cập nhật đến ngày 31/12/2024 kết hợp sử dụng phương pháp Media Coding, khảo sát đối tượng nghiên cứu và các bên liên quan.
Nguồn: Vietnam Report, tháng 3/2025
Tái sinh: Chuyển giao và bứt phá
Sau thời kỳ khó khăn khi hàng loạt dự án bị đình trệ và niềm tin thị trường suy yếu, 2024 - 2025 được kỳ vọng là giai đoạn “tái sinh” của ngành xây dựng. Trong đó, năm 2024 được xem là vùng đệm chuyển giao khi những tín hiệu phục hồi rõ nét dần xuất hiện. Giá trị tăng thêm của ngành xây dựng đạt mức tăng trưởng khoảng 7,87%, cao hơn so với mức tăng trưởng chung của nền kinh tế 7,09%, được thúc đẩy bởi vốn đầu tư tăng, mặt bằng lãi suất giảm trong khi thị trường bất động sản khởi sắc.
Theo khảo sát của Vietnam Report, đa số doanh nghiệp trong ngành hoàn thành và vượt kế hoạch đề ra. Tỷ lệ doanh nghiệp không đạt kế hoạch giảm xuống 36,0%, trong khi 48,0% doanh nghiệp vượt kế hoạch doanh thu và 44,0% có lợi nhuận vượt kỳ vọng. 80,8% doanh nghiệp ghi nhận số lượng dự án triển khai trong năm tăng (cao hơn đáng kể so với mức 47,4% năm 2023).
Khảo sát doanh nghiệp xây dựng, tháng 2/2023 - 2025. Nguồn: Vietnam Report
Lăng kính truyền thông cũng phản ánh mức độ “an toàn” thông tin (tỷ lệ chênh lệch thông tin tích cực và tiêu cực) của các doanh nghiệp có sự cải thiện so với giai đoạn trước. Đặc biệt, sức khỏe tài chính của doanh nghiệp tiếp tục là tâm điểm thu hút truyền thông và gia tăng mạnh trong giai đoạn 2/2024 - 1/2025.
Dữ liệu Media Coding các doanh nghiệp xây dựng, từ tháng 1/2023 đến hết tháng 1/2025. Nguồn: Vietnam Report
Năm 2025, ngành xây dựng được kỳ vọng tiếp đà phục hồi và bước vào giai đoạn bứt phá, với tốc độ tăng trưởng mạnh hơn và sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp vào những dự án quy mô lớn.
Theo nghiên cứu của Vietnam Report, triển vọng lĩnh vực xây dựng Hạ tầng và Công nghiệp được phần lớn doanh nghiệp đánh giá tốt hơn (lần lượt đạt 92,0% và 88,5%), tiếp theo là Năng lượng và tiện ích (68,0%), Nhà ở (65,4%), Thương mại (38,5%).
Chinh phục thách thức, nâng cao tầm vóc
Quản trị rủi ro - Giải quyết vấn đề nợ đọng
Xây dựng là ngành có mức độ rủi ro cao, trong đó, quản trị rủi ro về mặt tài chính là yếu tố cốt lõi duy trì sức khỏe của doanh nghiệp. Theo khảo sát của Vietnam Report, tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn lưu động vẫn cao, đạt 42,3%.
Để quản lý rủi ro nợ đọng, duy trì hoạt động và đảm bảo dòng tiền, các doanh nghiệp cần áp dụng nhiều biện pháp như: (1) Thẩm định kỹ năng lực tài chính của chủ đầu tư; (2) Xây dựng các điều khoản hợp đồng chặt chẽ, minh bạch; (3) Đa dạng hóa nguồn vốn, thiết lập quỹ dự phòng tài chính; (4) Tối ưu hóa quy trình nội bộ về quản lý dòng tiền, bao gồm kiểm soát chặt chẽ chi phí thi công, giảm thiểu lãng phí…
Củng cố sức mạnh nhân lực
Ghi nhận từ khảo sát của Vietnam Report, 84,6% số doanh nghiệp chú trọng đào tạo nhân sự. Bài toán nhân lực không chỉ dừng lại ở việc đảm bảo đủ số lượng lao động mà còn đòi hỏi sự nâng cao về trình độ chuyên môn, kỹ năng công nghệ và khả năng thích ứng với những yêu cầu yêu cầu kỹ thuật ngày càng cao của các công trình. Chiến lược tăng cường đào tạo nhân sự không chỉ là giải pháp tình thế mà còn là động lực cốt lõi để doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong dài hạn và nâng cao vị thế trên thị trường.
Công nghệ - Kiến tạo giá trị mới
84,6% số doanh nghiệp tham gia khảo sát dự kiến tăng đầu tư công nghệ trong năm 2025. Theo đó, tỷ lệ doanh nghiệp áp dụng BIM (mô hình thông tin công trình) ở mức cao tăng từ 65% lên 73,1%, cho thấy công nghệ này đang trở thành tiêu chuẩn trong ngành.
Mức độ ứng dụng ERP (hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) và VR/AR (thực tế ảo/ thực tế tăng cường) cũng có sự cải thiện đáng kể. Dưới sức ép thị trường, những doanh nghiệp dám đổi mới sẽ là những doanh nghiệp tiên phong, định hình lại diện mạo ngành xây dựng trong tương lai.
Khát vọng “vươn ra biển lớn”
Nhiều doanh nghiệp xây dựng đang đặt mục tiêu mở rộng hoạt động, nâng cao chất lượng sản phẩm ở thị trường quốc tế. Chiến lược này mở ra không gian phát triển rộng lớn cho doanh nghiệp khi nhu cầu về hạ tầng, đô thị hóa và xây dựng công nghiệp tại nhiều quốc gia vẫn đang tăng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường trong nước dần bão hòa và cạnh tranh gay gắt. Song, để hiện thực hóa khát vọng, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức: Thiếu thông tin và kinh nghiệm (69,2%); Rào cản pháp lý (65,4%); Biến động tỷ giá ngoại tệ gây rủi ro tài chính (53,8%); Khó khăn trong logistics và chuỗi cung ứng (42,3%); Khác biệt văn hoá, ngôn ngữ (42,3%)…
Ngành xây dựng Việt Nam đang tiến vào một chu kỳ phát triển mới, không chỉ là sự phục hồi sau mà còn hàm ý một quá trình đổi mới, thích nghi và tái định hình trong bối cảnh kinh tế - xã hội đầy thách thức. Với sự đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, nhân lực và mô hình phát triển bền vững, triển vọng năm 2025 mở ra một giai đoạn tăng trưởng vững chắc hơn, nơi những doanh nghiệp có tầm nhìn và chiến lược bài bản có thể nắm bắt cơ hội để thực sự bứt phá.
Thuý Ngà