Chuyên gia: Thủ tục giải phóng mặt bằng còn rườm rà
Sáng 20/8, Tạp chí điện tử VietTimes (Hội Truyền thông số Việt Nam -VDCA) phối hợp với Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức hội thảo “Hoàn thiện pháp luật đất đai tạo động lực phát triển trong kỷ nguyên số”.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) - chỉ ra rằng, hiện nay thủ tục giải phóng mặt bằng vẫn còn rườm rà và hình thức.
Ông dẫn chứng một dự án ở Phú Thọ, từ lúc có quyết định chủ trương đến khi triển khai, khâu giải phóng mặt bằng đã mất 14 năm nhưng vẫn chưa xong. Quy trình yêu cầu thông báo, niêm yết, cưỡng chế, kiểm đếm… lặp lại nhiều lần. Thực tế, chỉ riêng mỗi vòng thủ tục có thể kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm.
“Quy định chồng chéo như vậy khiến doanh nghiệp mất cơ hội, vốn bị chôn nhiều năm”, ông Hiệp nói.
Vấn đề thứ hai được ông Hiệp cho là “sống còn” với doanh nghiệp đó là giá đất. Ông dẫn chứng một dự án tại Hà Nội rằng quyết định giao đất lần thứ nhất với diện tích hơn 7ha, doanh nghiệp phải nộp tiền sử dụng đất trong vòng 30 ngày. Sang quyết định giao đất lần thứ hai (8,4ha), giá đất đã tăng 20% so với lần đầu. Đến quyết định thứ ba (6,7ha), giá tiếp tục tăng thêm 20%.
“Cứ mỗi lần giao đất, giá lại đội lên, khiến chi phí doanh nghiệp tăng phi lý. Đây chính là bất cập lớn nhất”, ông Hiệp nhấn mạnh.
Một điểm nữa được ông Hiệp đặc biệt lưu ý là khấu trừ chi phí hạ tầng vào tiền sử dụng đất. Theo quy định, doanh nghiệp có thể được trừ chi phí đầu tư hạ tầng. Nhưng thực tế, do thiếu hướng dẫn cụ thể nên nhiều địa phương không dám áp dụng.
Vì sao phải sửa đổi Luật Đất đai chỉ sau 1 năm áp dụng?
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cho rằng trong quá trình hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về đất đai, có một số vấn đề trọng tâm cần được tập trung xử lý nhằm phục vụ chuyển đổi chính quyền 2 cấp, thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao hiệu quả quản lý.
Luật Đất đai 2024 đã có bước tiến lớn khi thống nhất được một số quy định về đấu giá, đấu thầu và giao đất, song vẫn còn nhiều điểm cần tiếp tục nghiên cứu, nhất là cơ chế đấu giá quyền phát triển đất đã được nhiều quốc gia áp dụng thành công.
Liên quan đến quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, ông Nguyễn Đình Thọ cho rằng hiện nay, pháp luật quy định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở bốn cấp (bao gồm cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã), dẫn đến thủ tục hành chính phức tạp, cứng nhắc, gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.
Theo ông, trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai, mục tiêu quan trọng nhất là giảm bớt thủ tục, tăng tính linh hoạt, bảo đảm người dân, doanh nghiệp thuận lợi hơn trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Do đó, cần phân định rõ ràng giữa quy hoạch mang tính định hướng dài hạn (10-15 năm) với kế hoạch sử dụng đất mang tính cụ thể, ngắn hạn, đồng thời duy trì cơ chế điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tiễn phát triển.
Tại hội thảo, ông Võ Anh Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) – cho biết, trong thời gian qua Bộ đã tích cực triển khai xây dựng dự thảo Luật Đất đai 2024 sửa đổi, dự kiến trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 10 năm nay.
Liên quan đến Dự thảo Luật đất đai sửa đổi lần này, ông Tuấn đã lý giải về việc Luật Đất đai 2024 vừa được đưa vào vận hành đã phải sửa đổi trong khi chu kỳ sửa đổi Luật Đất đai là 10 năm.
Theo ông Tuấn, lý do đầu tiên là bởi tình hình mới đã làm nảy sinh nhiều sự thay đổi, sửa đổi Luật đất đai nằm trong việc thể chế hóa các chỉ đạo của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật. Khi sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường dựa trên các căn cứ đó là tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết 18 và Nghị quyết 69 sửa đổi các nội dung chính của Nghị quyết 18. Dựa trên cơ sở hai Nghị quyết này, Bộ tiến hành dự thảo sửa Luật Đất đai.
Theo ông, Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68 là căn cứ để đưa vào nội dung sửa Luật Đất đai lần này. Thứ ba là liên quan đến chính quyền địa phương 2 cấp.
Ông Tuấn cũng cho biết thêm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1/8/2024 đã bộc lộ nhiều bất cập liên quan đến công tác quy hoạch đất, thu hồi đất, giao đất, hoàn thiện cơ sở đất đai…
Đồng thời, liên quan đến chính quyền địa phương 2 cấp, có nhiều thay đổi trong khi nhiều nội dung trong Luật Đất đai 2024 đã được cố định. Do đó, Luật cần được sửa đổi để phù hợp với tình hình mới.