Ngày 1/12, Jose Alejandro Zamora Yrala, 37 tuổi, giám đốc điều hành của AOG Technics có trụ sở tại Anh, đã nhận tội bán phụ tùng động cơ máy bay giả trong một vụ lừa đảo kéo dài suốt 4 năm.
Văn phòng Chống gian lận Nghiêm trọng (SFO) cho biết vụ bê bối khiến hàng trăm máy bay trên khắp thế giới phải ngừng hoạt động, gây nguy hiểm cho an toàn công cộng trên phạm vi toàn cầu.
Yrala đã được Tòa án Southwark Crown cho tại ngoại có điều kiện để tham dự phiên tuyên án tại cùng tòa án vào ngày 23/2 năm sau.
SFO cáo buộc, năm 2019-2023, Yrala đã lừa đảo khách hàng bằng cách bán hàng ngàn phụ tùng giả lắp vào động cơ CFM56 - loại được sử dụng cho máy bay Boeing 737 và Airbus A320.
Hậu quả, hàng ngàn chuyến bay đã bị trì hoãn khi các hãng buộc phải ngừng bay và kiểm tra động cơ.
Vụ bê bối bắt đầu vào tháng 8/2023 khi các cơ quan quản lý hàng không châu Âu ban hành một tài liệu yêu cầu các hãng và nhà cung cấp điều tra các bộ phận động cơ bị lỗi.
Hai tháng sau, quy mô thực sự của vấn đề đã lộ rõ: hãng TUI, Virgin Australia và hầu hết các hãng hàng không lớn của Mỹ đều bị cuốn vào cuộc khủng hoảng. Nhiều máy bay phải ngừng hoạt động và các chuyến bay bị hoãn khi các nhà khai thác cố gắng loại bỏ các linh kiện giả mạo có nguồn gốc không rõ ràng.
Hai máy bay của Virgin Australia đã ngừng hoạt động vào tháng 9/2023, hãng hàng không khổng lồ Delta của Mỹ cho biết "một số lượng nhỏ" động cơ sẽ cần đại tu.
Sau khi cuộc điều tra dần sáng tỏ, bộ mặt người đứng sau bê bối cũng lộ tẩy. Đó là Jose Alejandro Zamora Yrala, doanh nhân trẻ người Venezuela, xuất thân là một DJ nhạc techno, bắt đầu sự nghiệp trong ngành hàng không vào năm 2010 với vai trò là quản lý tài khoản tại AJW - doanh nghiệp bảo dưỡng động cơ.
Từ năm 2015, Yrala thành lập AOG từ một ngôi nhà thuê giá rẻ, liên tục chuyển văn phòng, và bắt đầu thâm nhập sâu vào mạng lưới phức tạp của các công ty phân phối, vận chuyển các bộ phận máy bay trị giá hàng tỷ bảng Anh trên khắp thế giới.
AOG hoạt động như một nhà môi giới phụ tùng động cơ máy bay, mua lại các động cơ cũ hơn rồi làm giả các tài liệu an toàn chính thức để bán chúng như mới.
AOG sau đó chủ yếu bán các bộ phận nhỏ hơn cho động cơ phản lực, chẳng hạn như bu lông, đai ốc, vòng đệm, bộ giảm chấn và phớt. Các bộ phận này không có số serie nên khó truy xuất nguồn gốc.
C\u00f4ng ty c\u1ee7a Yrala b\u00e1n c\u00e1c ph\u1ee5 t\u00f9ng nh\u1ecf cho \u0111\u1ed9ng c\u01a1 ph\u1ea3n l\u1ef1c (\u1ea3nh tr\u01b0\u1edbc), v\u00e0 m\u00f4 ph\u1ecfng s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng linh ki\u1ec7n b\u1ecb l\u00e0m gi\u1ea3 tr\u00ean m\u1ed7i \u0111\u1ed9ng c\u01a1, kho\u1ea3ng 570 (\u1ea3nh sau). \u1ea2nh:
Telegraph, Bloomberg<\/em><\/p>"'>
Steve Borrowdale, giám đốc điều hành tại nhà cung cấp phụ tùng Multiflight, cho biết việc lén lắp phụ tùng vào động cơ phản lực là rất khó. Việc lựa chọn các bộ phận không có số serie có thể giúp việc làm giả tài liệu dễ dàng hơn, nhưng vẫn đòi hỏi kỹ năng. "Bạn không thể chỉ tuyển một người mới vào nghề trên phố và bắt đầu bán những thứ này, bạn phải được đào tạo ở đâu đó trong quá trình làm việc".
Theo hồ sơ tại Companies House, AOG tăng trưởng chậm từ năm 2015 đến năm 2019, khi công ty có tài sản ròng là 22.000 bảng Anh nhưng "bừng sáng" sau dịch Covid.
Năm 2020, đại dịch đã khiến các chuyến bay bị hủy bỏ và là một thảm họa đối với ngành hàng không. Song dịch bệnh kết thúc, du lịch quốc tế phục hồi tạo ra làn sóng mua máy bay phản lực và phụ tùng.
Steve Borrowdale nói cuộc tranh giành phụ tùng sau đó sẽ là mảnh đất màu mỡ cho những kẻ bán hàng vô đạo đức. Việc cung cấp phụ tùng trong ngành hàng không được thực hiện thông qua một mạng lưới chằng chịt các nhà sản xuất, nhà môi giới và nhà phân phối nhỏ lẻ. Các nhà sản xuất và nhà điều hành chịu sự quản lý chặt chẽ từ thân máy bay đến vỏ ốc vít. Nhưng các nhà phân phối lại không bị quản lý như vậy.
Các phụ tùng bị làm giả trong bê bối này có vẻ như không bao gồm các thành phần nhạy cảm nhất, được gọi là các bộ phận có tuổi thọ giới hạn, hoạt động dưới áp lực lớn nhất trong động cơ phản lực và được các nhà sản xuất theo dõi cẩn thận trong khi vận hành trên máy bay. Song trong ngành hàng không, ngay cả một bu lông sai kích cỡ, cũng có thể cướp đi hàng trăm sinh mạng.
Hải Thư (Theo Telegraph, Bloomberg, Aviation Week Network, Gov UK)