Viết nhật ký - bí quyết thành công của Michael Phelps

Phelps hiểu rõ bản thân, biết rằng nếu không tập luyện mỗi ngày, anh sẽ trở thành "con quỷ to xác" chẳng ai đếm xỉa. Phelps hiểu âm nhạc của Post Malone thích hợp cho những ngày tập cardio, còn giọng rap từ Eminem lại giúp anh nâng tạ tốt hơn.

VĐV giàu thành tích nhất lịch sử Olympic tin vào sự kỷ luật, đó là lý do anh yêu cầu bốn người con trai luôn phải đặt giầy và ba-lô gọn gàng cạnh cửa ra vào.

Phelps biết anh không còn thi đấu nữa, nhưng phải duy trì thói quen đặc biệt đã giúp bản thân vượt qua giai đoạn khủng hoảng về sức khỏe tinh thần. Và Phelps biết bình yên với mình lúc này là nấu bữa sáng và tối cho con hằng ngày.

Vì sao Michel Phelps, VĐV Olympic thành công và vĩ đại nhất mọi thời, lại hiểu rõ bản thân đến vậy? Câu trả lời thật đơn giản: Phelps viết ra tất cả những chi tiết nhỏ nhặt xảy ra mỗi ngày vào cuốn nhật ký, rồi đọc lại và coi đó là công cụ thiết yếu để biết sâu hơn về bản thân.

Điều đó góp phần tạo nên một kình ngư xuất chúng, với kỷ lục 23 HC vàng sau năm kỳ Olympic. Và Phelps không dừng lại dù đã giải nghệ. Năm tháng trôi qua, anh vẫn học hỏi, tìm cách phát triển về mặt con người, về nhận thức của bản thân. Trí tuệ cảm xúc của Phelps giờ ở một đẳng cấp khác.

"Tôi phải là phiên bản tốt nhất của chính mình, và tôi phải cho bản thân cơ hội để làm điều đó", Phelps chia sẻ trên tờ The Athletic đầu tháng 3 với rất nhiều chủ đề khác nhau. Anh bày tỏ niềm đam mê nhạc hip-hop theo phong cách cũ; anh nói chuyện về những con bọ cạp gần đây ẩn náu quanh nhà, hay cái cách anh duy trì trạng thái tinh thần tích cực nhờ viết nhật ký. Việc này giúp Phelps quan tâm và cảm nhận cuộc sống nhạy bén hơn.

Trong thế giới trên những trang giấy, Phelps có hai quy tắc. Thứ nhất: không giới hạn, không bắt buộc, không vội vàng, không kế hoạch. Ngẫu hứng cũng được. Cứ viết thôi. Phelps thiết lập điều này ngay từ lần đầu chấp bút, để rồi điều đó trở thành phong cách định hình cuốn nhật ký của anh.

"Đó là lựa chọn của tôi nhằm lưu lại mọi suy nghĩ và cảm xúc", Phelps nói. "Mục đích của tôi khi viết ra là để chúng không còn trở thành gánh nặng mà chính tôi phải mang mỗi ngày. Tôi muốn trút bỏ điều đó lên giấy để cuộc sống nhẹ nhàng hơn".

Khi Phelp tuân thủ điều này, quy tắc thứ hai đến như lẽ tự nhiên, đó là phải ghi lại tất cả. Hãy chữ hóa mọi thứ xảy ra trong ngày, kể cả những tiểu tiết vụn vặt: bạn cảm thấy thế nào khi thức dậy? Lịch làm việc hôm nay có gì đặc biệt không? Bạn có thấy thú vị hay bồn chồn khi gặp ai không? Hay tối nay bạn định ăn món gì chưa?

Ban đầu, Phelps thừa nhận ý định của anh chỉ đơn giản là muốn ghi nhớ công việc và cảm xúc thường ngày. Nhưng dần dần, anh nhận ra những lợi ích lớn lao ngoài mong đợi. "Tôi là người muốn học hỏi liên tục", Phelps nói. "Khi đọc lại những gì mình viết, tôi như được sống lại trong những ký ức đó. Và cứ mỗi lần như vậy, tôi luôn học được điều gì đó mới mẻ".

Sau thời gian thực hành, Phelps cảm thấy kinh ngạc về số lượng những chi tiết, suy nghĩ mà anh có mỗi ngày. Phelps liệt kê tất cả, rồi trải nghiệm chúng bằng cách đọc lại, kể cả một tuần sau. Anh để bản thân chìm đắm trong các chủ đề, tình huống được ghi lại ở cuốn nhật ký. Điều này cho phép Phelps nhìn sâu hơn vào tâm trí, cách bộ não anh nhìn nhận và suy nghĩ về sự việc. Phelps mô tả quá trình này giống như "bật một chiếc máy quét, xem xét lại từng mảnh sự kiện cho đến khi biết được điều gì là phù hợp với bản thân".

Lần đầu Phelps viết nhật ký ở độ tuổi đầu 20, như một nỗ lực cuối cùng để tránh phải gặp bác sĩ tâm lý. Mẹ của Phelps, Debbie, đã nuôi nấng anh cùng hai người chị gái, trong khi vừa làm hiệu trưởng ở một trường học, vừa đi học cao học. Phải đảm đương quá nhiều công việc, bà Debbie không có nhiều thời gian cho con cái. Phelps thừa nhận bị thiếu hụt cảm xúc gia đình, dù vẫn dành tình yêu và lòng biết ơn lớn cho mẹ.

"Mẹ dạy chúng tôi phải kìm nén cảm xúc và giả vờ như mọi thứ đều ổn", Phelps tâm sự. "Bà ấy đã làm tất cả những gì có thể. Mẹ cố gắng hết sức để chu cấp, chăm lo cho chúng tôi. Nhìn bề ngoài, bà luôn thể hiện mọi thứ đang ổn. Nhưng thực tế không hẳn vậy, nhất là mặt cảm xúc. Tôi nghĩ đó là lý do tôi và các chị gái bắt đầu viết nhật ký, bởi chúng tôi muốn giải tỏa xúc cảm của mình".

Phelps là người ủng hộ mạnh mẽ cho những phương pháp trị liệu hiện đại, song anh vẫn giữ việc viết nhật ký. Anh làm điều này tỉ mỉ vào ngày sinh của bốn cậu con trai, ghi lại mọi chi tiết: anh đã làm gì, chuyến đi tới bệnh viện ra sao, và cột mốc đó đặc biệt như thế nào với anh cùng gia đình. Phelps cũng có vô số trang đề cập đến những ngày tồi tệ, và cũng rất nhiều trang được lấp đầy mà chẳng có gì nổi bật cả.

Nhưng đó là tất cả những gì thuộc về Phelps. Tốt, xấu, hay nhàm chán... đều là những mảnh ghép cần thiết tạo nên bức hình vẽ ra cuộc sống của anh.

Lần đầu Phelps nhìn nhận đời mình như một bức hình khi còn thi đấu. Có nhiều phần trong Phelps, hay đúng hơn là những mảnh ghép, nói anh không phù hợp làm VĐV bơi. Một vài tính cách khác của bản thân thậm chí Phelps không hiểu rõ. Nhiều khi, anh nhìn vào gương với tâm trạng u uất và ghét chính mình.

Những lúc như vậy, Phelps lại thấy bối rối và mâu thuẫn so với những mảnh ghép khác anh sở hữu. Và khi Phelps nhận ra mình có thể sử dụng cuốn nhật ký như một công cụ để giúp đỡ tâm trí, anh dần tìm thấy chìa khóa mở ra những ngóc ngách còn chưa rõ về bản thân.

"Khi viết nhật ký, tôi ngỡ ngàng khi thấy mình chỉ ngủ bốn đến năm tiếng trong ba ngày liên tiếp nếu tâm trạng không tốt", Phelps kể. "Chẳng trách có những lúc tôi cư xử chẳng ra gì". Bằng cách ghi lại nhiều nhất có thể những chi tiết xảy đến với bản thân mỗi ngày, Phelps dễ dàng tìm lại những ký ức cũ khi cần. Về cơ bản, việc đọc lại giúp anh nhìn ra và thấu hiểu hơn về con người mình cũng như thế giới quan.

"Nếu không làm vậy, nghĩa là tôi không cho bản thân cơ hội lớn nhất để trở thành phiên bản tốt nhất", Phelps kết luận. "Và tôi biết rằng chỉ khi là chính mình, cuộc sống của tôi mới dễ dàng và hạnh phúc hơn".

Vy Anh (theo The Athletic)