Sốt Molecule bùng nổ tại Nga vào đầu năm nay, theo BBC hồi cuối tháng 10. Bảng tin của giới trẻ tràn ngập các khẩu hiệu như "Uống Molecule và quên luôn thức ăn tồn tại". Các video lan truyền hình ảnh những chiếc tủ lạnh chứa đầy hộp màu xanh lam, với đơn hàng tăng vọt khi người dùng chia sẻ "hành trình giảm cân" thần tốc của họ.
Maria, một cô gái 22 tuổi ở St. Petersburg, đã mua loại thuốc này từ một nhà bán lẻ trực tuyến. Hai tuần sau khi uống hai viên mỗi ngày, cô hoàn toàn mất cảm giác thèm ăn, miệng khô khốc và rơi vào trạng thái bồn chồn không yên. "Tôi liên tục cắn môi và cắn bên trong má mình", Maria kể lại. Cô bị tấn công bởi những cơn lo âu nghiêm trọng và các suy nghĩ tiêu cực, thừa nhận "những viên thuốc này đang ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý".
Hàng loạt người dùng TikTok khác cũng báo cáo các triệu chứng tương tự, từ đồng tử giãn, run rẩy đến mất ngủ. Tình hình trở nên nghiêm trọng khi ít nhất ba học sinh phải nhập viện. Vào tháng 4, một nữ sinh ở Siberia cần chăm sóc y tế khẩn cấp sau khi dùng Molecule quá liều để giảm cân cấp tốc cho mùa hè. Chỉ một tháng sau, một cậu bé 13 tuổi ở St. Petersburg cũng phải nhập viện trong tình trạng ảo giác, sau khi nhờ bạn mua thuốc vì bị trêu chọc về cân nặng ở trường.
Vậy chính xác thứ gì đang ẩn giấu bên trong những viên thuốc được dán nhãn "thành phần tự nhiên" như rễ bồ công anh và chiết xuất hạt thì là?
Đầu năm nay, các nhà báo tại tờ Izvestiya của Nga đã gửi mẫu thuốc mua trực tuyến đi xét nghiệm. Kết quả đã vạch trần một sự thật đáng báo động là chúng chứa sibutramine.
Vốn được phát triển ban đầu như một loại thuốc chống trầm cảm, sibutramine sau đó được chuyển hướng thành thuốc ức chế cơn thèm ăn. Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học New England năm 2010, với sự tham gia của khoảng 10.000 bệnh nhân, đã phát hiện ra rằng sibutramine làm tăng đáng kể nguy cơ đau tim và đột quỵ không tử vong ở những người có tiền sử bệnh tim mạch. Phát hiện này đã dẫn đến việc Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) ra lệnh cấm lưu hành sibutramine ngay trong năm đó. Lệnh cấm tương tự cũng được áp dụng tại Liên minh châu Âu, Anh, Trung Quốc và nhiều quốc gia khác.
Tại Nga, sibutramine vẫn được xếp vào danh mục thuốc kê đơn nghiêm ngặt, chỉ dành cho người lớn điều trị béo phì dưới sự giám sát y tế chặt chẽ. Việc mua bán chất này mà không có đơn là một tội hình sự.
Thế nhưng, tại sao một chất nguy hiểm như vậy lại có thể tiếp cận giới trẻ một cách dễ dàng?
Câu trả lời nằm ở mức giá và khả năng lách luật của thị trường trực tuyến. Một liệu trình Molecule 20 ngày chỉ có giá khoảng 8-9 USD, rẻ hơn rất nhiều so với các loại thuốc tiêm giảm cân được cấp phép như Ozempic, có giá từ 50-210 USD tại Nga. Điều này biến nó thành lựa chọn hấp dẫn cho những thanh thiếu niên không có nhiều tiền nhưng lại chịu áp lực nặng nề về ngoại hình.
Khi bị các sàn thương mại điện tử lớn gỡ bỏ, sản phẩm nhanh chóng xuất hiện trở lại dưới một cái tên mới, Atom, với bao bì gần như y hệt. Để lẩn tránh sự kiểm soát của thuật toán, người bán phân loại Molecule thành mọi thứ, từ "dinh dưỡng thể thao", "ngũ cốc", đến cả "bóng đèn". Nguồn gốc của chúng cũng là một màn sương mù, với các chứng nhận sản xuất đáng ngờ từ Trung Quốc hoặc các địa chỉ giả mạo ở Đức.
"Việc tự ý sử dụng loại thuốc này cực kỳ nguy hiểm", bác sĩ nội tiết Ksenia Solovieva từ St. Petersburg cảnh báo. "Chúng ta không biết những loại 'thực phẩm bổ sung' như vậy chứa bao nhiêu hoạt chất".
Vấn đề còn trở nên tồi tệ hơn khi loại thuốc này rơi vào tay những người trẻ vốn đã mắc chứng rối loạn ăn uống. Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, gần 3% thanh thiếu niên phải vật lộn với chứng rối loạn ăn uống, một tình trạng có tỷ lệ tử vong cao nhất trong số các bệnh tâm thần.
Anna Enina, một người có ảnh hưởng ở Nga với hàng triệu người theo dõi, công khai lên tiếng cảnh báo sau khi chính cô từng vật lộn với chứng bệnh này: "Hậu quả sẽ rất thảm khốc. Bạn sẽ hối hận gấp 10 lần".
Maria là một trong những người hối hận. Sau khi uống quá nhiều thuốc Molecule, cô đã phải nhập viện. Giờ đây, cô tích cực khuyên những cô gái trẻ khác không nên dùng loại thuốc này. Tuy nhiên, Molecule vẫn tiếp tục phổ biến trên mạng.
Bình Minh (Theo BBC)