Người phụ nữ họ Phan sinh ra trong gia đình đông con nghèo khó tại một ngôi làng ở thành phố Ưng Đàm, tỉnh Giang Tây. Sau khi lấy vợ cho anh cả và anh hai của Phan, gia đình càng thêm túng thiếu, phải gánh khoản nợ khá lớn, khiến người anh thứ ba khó tìm được vợ.
Đầu năm 1996, qua giới thiệu của người mai mối, bố mẹ Phan sắp xếp một cuộc "trao đổi hôn nhân" với gia đình Ngô ở làng bên. Theo đó, Phan sẽ lấy Ngô, còn em gái Ngô sẽ gả cho anh ba của Phan. Gia đình Ngô có hoàn cảnh tương tự gia đình Phan, nhà có đến bảy anh chị em nên mãi không lấy được vợ.
Không hề có quá trình tìm hiểu, yêu đương nào, Phan đến nhà Ngô chung sống vào tháng 2/1996, khi 24 tuổi.
Án mạng từ bi kịch hôn nhân
Sau khi kết hôn, Phan phát hiện chồng nghiện cờ bạc, bạo lực, không có chí tiến thủ. Vì Phan có vóc dáng thấp bé, dung mạo bình thường, Ngô luôn cảm thấy vợ thua kém em gái mình, nghĩ bản thân chịu thiệt trong cuộc trao đổi này. Vì vậy, mỗi khi không vui, Ngô lại đánh đập và lăng mạ vợ. Hai vợ chồng thường xuyên cãi vã.
Điều khiến Phan phẫn uất nhất là chồng thường ép cô quan hệ tình dục trong giai đoạn nhạy cảm của phụ nữ. Phan từng nghĩ đến việc ly hôn nhưng bố mẹ không đồng ý, sợ con trai cũng mất vợ theo.
Sáng 26/7/1997, Phan và Ngô ra đồng làm việc. Do không kịp đưa cây mạ, Phan bị chồng trách mắng. Đến giờ ăn trưa, Ngô lại mắng mỏ Phan vì chuyện lúc sáng, rồi hành hung cô khi hai người tranh cãi.
Tối đó, Ngô lại ép Phan quan hệ và đánh đập khi gặp sự chống cự. Phan nảy ý định giết chồng.
Khoảng 6-7h sáng 27/7, Ngô đi làm đồng như thường lệ. Khi chuẩn bị bữa trưa, Phan cho thuốc diệt chuột vào nồi cơm điện và vo cùng với gạo trước khi nấu cho chồng ăn. Cô nấu cháo và xào rau trong nồi khác.
Trở về nhà, Ngô ăn cơm vợ nấu, không lâu sau thấy bụng đau quằn quại, co giật, sùi bọt mép. Bố Ngô tưởng con bị say nắng nên gọi người đến giúp cạo gió. Khi được đưa đến trạm xá thôn, Ngô đã chảy máu từ tai, mũi. Y sĩ tại đây thấy bệnh tình nguy kịch nên thúc giục gia đình nhanh chóng chuyển lên bệnh viện huyện.
Ngô được tuyên bố tử vong tại bệnh viện. Lúc này, gia đình chưa nghi ngờ gì về cái chết, vẫn cho rằng anh ta làm việc nặng ngoài đồng dưới trời nắng gắt nên bị say nắng. Bố mẹ Ngô cùng Phan tổ chức tang lễ và chôn cất vào hôm sau.
Nhận được tin dữ, anh trai Ngô đang đi làm xa ở Thượng Hải lập tức trở về quê. Nghe kể lại tình hình, anh trai nghi ngờ Ngô bị trúng độc và trình báo cảnh sát huyện Dư Giang, thành phố Ưng Đàm.
Cảnh sát khai quật thi thể để khám nghiệm vào ngày 30/7. Kết quả cho thấy mô và chất chứa trong dạ dày của Ngô có thuốc diệt chuột tetramine. Nguyên nhân tử vong được xác định là trúng độc.
Điều tra những người tiếp xúc với đồ ăn thức uống của Ngô, cảnh sát xác định ba người có mặt tại hiện trường là Phan, bố và cháu nhỏ của Ngô. Phan trở thành đối tượng tình nghi do đã đổ bỏ tất cả đồ ăn thừa ngày hôm đó.
Phan bỏ trốn ngay khi cảnh sát lập hồ sơ điều tra. Do điều kiện kỹ thuật thời đó còn hạn chế, cảnh sát không thể truy dấu Phan.
Sa lưới sau 27 năm thay tên đổi họ
Đến 2024, Công an huyện Dư Giang phát động chiến dịch giải quyết các án mạng tồn đọng, vụ đầu độc của Ngô được xếp vào danh sách trọng điểm.
Dù đã 27 năm trôi qua, cảnh sát tìm được manh mối mới khi phát hiện gia đình Phan có bệnh di truyền về tuyến giáp. Tra xét những phụ nữ tuổi tác tương đương với Phan mắc bệnh tuyến giáp trên toàn thành phố Ưng Đàm, cảnh sát tìm được 18 người phù hợp. Sau khi đối chiếu, họ nhắm mục tiêu vào một phụ nữ họ Lư ở Quý Khê, có ngoại hình rất giống Phan.
Qua điều tra, Lư từ Dư Giang đến sống và làm việc tại Quý Khê từ năm 1998. Sau khi kết hôn, Lư chưa từng về nhà mẹ đẻ, cũng không thấy người nhà đến thăm.
Ngày 21/7/2024, cảnh sát xác nhận danh tính thực của Lư chính là Phan và bắt giữ tại nhà. Khi bị thẩm vấn, Phan thú nhận tội ác 27 năm trước.
Theo lời khai, sau khi trốn khỏi nhà Ngô, Phan bắt xe khách đến huyện Tư Khê, nương nhờ một người bạn của anh cả. Qua sự giới thiệu của người này, Phan đến tỉnh Giang Tô làm việc trong một tiệm bánh. Cô ta không dám dùng tên thật nên đã lấy tên mới.
Năm 1998, thấy Phan sống một thân một mình, người bạn nọ giới thiệu cho cô ta người đàn ông họ Lưu khoảng 30 tuổi ở Quý Khê. Dù cảm thấy Phan có nhiều điểm đáng ngờ, Lưu không quá để tâm. Thời điểm đó, việc quản lý hộ khẩu không nghiêm ngặt, thấy Phan không có hộ khẩu nên Lưu giúp cô ta đăng ký tại đồn cảnh sát dưới tên mới, sau đó kết hôn và sinh hai con trai.
"Cô ấy chưa bao giờ dám tranh cãi với bất kỳ ai trong thôn. Vài năm đầu, cô ấy hiếm khi lộ diện trước dân làng. Sau này, khi con trai lớn lên, cô ấy mới dần hòa nhập", Lưu kể.
Theo phán quyết được TAND Tối cao công bố trên web, tòa sơ thẩm nhận định Phan đã cố ý tước đoạt mạng sống của người khác một cách phi pháp bằng phương thức đầu độc do mâu thuẫn hôn nhân gia đình, dẫn đến một người tử vong. Hành vi của Phan cấu thành tội cố ý giết người.
Tòa tuyên phạt Phan tù chung thân, tước quyền chính trị suốt đời vì tội Cố ý giết người. Phan cũng phải bồi thường hơn 50.000 nhân dân tệ chi phí mai táng và các thiệt hại kinh tế khác cho gia đình Ngô trong vụ kiện dân sự liên quan.
Phan kháng cáo nhưng bị tòa phúc thẩm bác đơn.
Tuệ Anh (theo Hongxing News, China Court)