BS.CKI Trần Nguyễn Uyên Dung, khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết botulinum toxin (botox) là sản phẩm tinh chế từ độc tố của vi khuẩn clostridium botulinum, được Bộ Y tế cấp phép điều trị một số bệnh lý thần kinh, cơ xương khớp.
Khi được tiêm vào cơ thể, botox ức chế giải phóng acetylcholine (chất dẫn truyền thần kinh), từ đó làm yếu tạm thời cơ hoạt động quá mức. Nhờ cơ chế này, botox giúp kiểm soát tình trạng co giật liên tục ở cơ mặt và cơ quanh mắt, cải thiện khả năng giao tiếp, tính thẩm mỹ cho người bị co thắt nửa mặt, co thắt mi mắt. Phương pháp này hỗ trợ giảm đau cho người bị loạn trương lực ở cổ hay tay, điều chỉnh lại tư thế. Bác sĩ chỉ định tiêm botox cho người bị loạn động vùng hàm miệng để giảm tiết nước bọt và chảy dãi, hạn chế cử động bất thường.
Người bệnh đột quỵ bị co cứng cơ có thể dùng botox để làm giảm căng cứng, tạo thuận lợi cho hoạt động, tập luyện, khả năng tự chăm sóc. Phương pháp này còn được sử dụng cho người bệnh đau nửa đầu mạn tính kháng trị, đau dây thần kinh số 5 hay đau sau zona khi thuốc thông thường không còn hiệu quả.
Hiệu quả của botox thường xuất hiện sau vài ngày. Thông thường, người bệnh bắt đầu cảm thấy hiệu quả sau 2-7 ngày, rõ rệt nhất sau khoảng hai tuần, mức độ cải thiện khác nhau tùy bệnh. Do cơ chế tác động tạm thời, thuốc cần được tiêm nhắc lại định kỳ khoảng ba tháng một lần để duy trì hiệu quả, theo bác sĩ Dung.
Quy trình tiêm botox cần bác sĩ khám, đánh giá chỉ định và chống chỉ định. Sau đó, bác sĩ xác định liều, vị trí tiêm, có thể phối hợp điện cơ hoặc siêu âm để định vị chính xác cơ đích. Sau thủ thuật, người bệnh cần được theo dõi tại chỗ khoảng 30-60 phút và tái khám sau 2-4 tuần để đánh giá hiệu quả.
Một số trường hợp cần thận trọng hoặc không nên áp dụng như phụ nữ mang thai, người có bệnh lý thần kinh cơ tiến triển (như xơ cứng teo cơ một bên - ALS) hoặc từng dị ứng nặng với thành phần thuốc. Tác dụng phụ toàn thân rất ít gặp như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau mỏi cơ, thường tự hết sau vài ngày.
Phượng Thy
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh thần kinh tại đây để bác sĩ giải đáp |