Ngày 1/12, Viện Quản lý Nguồn cung Mỹ (ISM) công bố chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 11 của nước này là 48,2 điểm, giảm so với mức 48,7 hồi tháng 10. PMI dưới 50 cho thấy hoạt động sản xuất co lại. Chỉ số này đã dưới mốc 50 suốt 9 tháng qua, dù sản xuất đóng góp 10,1% GDP cho Mỹ.
Chỉ số phụ theo dõi các đơn hàng mới cũng hạ về 47,4 điểm, từ 49,4 tháng trước đó. Thuế nhập khẩu làm tăng giá một số hàng hóa, từ đó hạn chế nhu cầu của người tiêu dùng. Số đơn hàng chưa hoàn thành cũng tiếp tục sụt giảm.
Một số nhà sản xuất thiết bị vận tải cho biết đã phải sa thải hàng loạt lao động vì thuế nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Họ cũng "bắt đầu thực hiện những thay đổi lâu dài hơn do môi trường thuế", như cắt giảm nhân sự, hạ dự báo kết quả kinh doanh và mở rộng nhà máy ở nước ngoài thay vì phải nhập linh kiện về Mỹ để sản xuất.
Hồi tháng 5, ông Trump áp thuế 25% với ôtô nhỏ và linh kiện xe hơi. Mỹ sau đó đạt thỏa thuận điều chỉnh thuế này với một số quốc gia. Tuy nhiên, từ ngày 1/11, thuế 25% mới với xe tải hạng trung, hạng nặng và linh kiện nhập khẩu lại có hiệu lực. "Khu vực sản xuất tiếp tục chịu sức ép khi môi trường thuế nhập khẩu khó lường", Stephen Stanley - kinh tế trưởng tại Santander U.S. Capital Markets nhận định.
Dù một số mảng được hỗ trợ nhờ vốn đầu tư vào AI, ngành sản xuất nói chung đang chịu sức ép từ thuế nhập khẩu. Trong báo cáo Beige Book công bố tuần trước, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) nhận xét một số khu vực ghi nhận hoạt động sản xuất tăng nhẹ, nhưng nhấn mạnh "thuế và sự không chắc chắn về chính sách vẫn là một thách thức".
Theo khảo sát của ISM, chỉ một số ngành tăng trưởng như máy tính, đồ điện tử, máy móc. Các ngành ghi nhận sản xuất thu hẹp gồm sản phẩm gỗ, thiết bị vận tải và dệt may.
Một số hãng hóa chất cho biết "thuế và bất ổn kinh tế tiếp tục gây sức ép lên nhu cầu keo dán và chất bịt kín, chủ yếu dùng trong xây dựng". Các hãng sản xuất khác nhận xét "điều kiện kinh doanh vẫn yếu vì chi phí tăng cao do thuế, chính phủ đóng cửa và bất ổn toàn cầu". Các nhà sản xuất thiết bị điện, đồ gia dụng và linh kiện cũng phàn nàn về "sự hỗn loạn trong thương mại".
Sự mờ mịt này có thể khó được giải quyết sớm. Đầu tháng 11, Tòa án Tối cao Mỹ đã có buổi nghe tranh luận đầu tiên về vụ kiện liên quan đến thuế nhập khẩu của ông Trump. Trong đó, một số thẩm phán ngờ vực tính pháp lý của chính sách này. Giới phân tích cho rằng nếu nhận phán quyết bất lợi, ông Trump vẫn tìm các điều luật khác để duy trì thuế, khiến tình hình càng bất ổn.
Ông Trump khẳng định thuế nhập khẩu là cần thiết để bảo vệ ngành sản xuất Mỹ. Dù vậy, các nhà kinh tế học cho rằng thuế không thể giải quyết các vấn đề cốt lõi của ngành này, như thiếu lao động.
Hà Thu (theo Reuters)