Bà Đặng Bích Hà sinh năm 1928 tại Nghệ An, là con gái của Giáo sư Đặng Thai Mai, nguyên Bộ trưởng Giáo dục, Viện trưởng Viện Văn học Việt Nam. Bà gắn bó với Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ những năm thiếu thời, khi ông sống tại nhà giáo sư Đặng Thai Mai trong 10 năm, từ 1931 đến 1941.
Năm 1943, bà Bích Hà theo trường tản cư về Thanh Hóa, hai năm sau mới quay về Hà Nội. Bà từng kể khi 6-7 tuổi, thường được ông Giáp chở đến sân vận động Hàng Đẫy (khi đó gọi là Septo) tập thể thao. Năm 1945, hai người gặp lại nhau. Lúc này, đại tướng đang chịu nỗi đau mất vợ, khi bà Nguyễn Thị Quang Thái bị bắt và mất trong nhà tù Hỏa Lò đầu năm 1944.
Cuối năm 1946, lễ cưới giản dị giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà được tổ chức. Hai người gắn bó với nhau đến khi đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời năm 2013.
Dù bận rộn với công việc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn dành những khoảnh khắc đặc biệt cho gia đình. Mỗi dịp kỷ niệm ngày cưới 27/11, ông đều nhờ con gái mua một bó hoa tặng bà Đặng Bích Hà. Những năm cuối đời, sức khỏe tướng Giáp ngày càng yếu, hầu hết thời gian nằm trong bệnh viện. Bà Hà luôn chăm sóc, đồng hành, chuyện trò cùng ông.
Sinh năm 1911 tại Lệ Thủy, Quảng Bình, đại tướng Võ Nguyên Giáp từ một thầy giáo dạy sử đã trở thành nhà quân sự tài ba. Là Đại tướng đầu tiên và Tổng Tư lệnh tối cao của Quân đội nhân dân Việt Nam, ông đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đại tướng trực tiếp chỉ huy nhiều chiến dịch lớn. Tên tuổi của ông gắn liền với chiến thắng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) và Hồ Chí Minh (1975) - những bước ngoặt trong lịch sử dân tộc.
Sau khi đất nước thống nhất, Đại tướng làm Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng (đến 1980); Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (1981-1991). Ông cũng là đại biểu Quốc hội các khóa 1-7.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết hôn lần đầu năm 1934 với nhà cách mạng Nguyễn Thị Quang Thái. Hai người có một người con là bà Võ Hồng Anh (1941-2009). Năm 1942, bà Quang Thái bị bắt và bị kết án 16 năm tù, sau đó hy sinh trong nhà lao Hỏa Lò, năm 1944.
Đại tướng tái hôn với giáo sư Đặng Bích Hà năm 1946. Ông bà có 4 người con là Võ Hòa Bình, Võ Hạnh Phúc, Võ Điện Biên và Võ Hồng Nam.
Viết Tuân