Thông tin được Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, chia sẻ tại tọa đàm Chăm sóc sức khỏe cộng đồng - giải pháp bền vững cho sự phát triển, do báo Nhân Dân tổ chức ngày 18/9.
Trao đổi với VietNamNet, ông Sơn cho biết dù người Việt hiện sống thọ trung bình 74,7 tuổi, nhưng lại có tới khoảng 10 năm cuối đời gắn với bệnh tật. Trong khi đó, người Nhật Bản có tuổi thọ cao hơn, đạt hơn 85 tuổi và có thể sống khỏe mạnh đến 80 tuổi.
Vị chuyên gia cho biết mô hình bệnh tật ở Việt Nam đã thay đổi. Cách đây 50 năm, người Việt có tuổi thọ thấp và chủ yếu tử vong do các bệnh truyền nhiễm như tả, lỵ. Hiện nay, khi tuổi thọ tăng lên, tỷ lệ tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm tới 80%.
"Điều này có nghĩa cứ 10 người tử vong thì có 8 ca do các bệnh này, trong đó bệnh tim mạch chiếm tỷ lệ cao nhất (4 ca), ung thư (2 ca), đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) đều một ca", bác sĩ Sơn nói.
Tiến sĩ Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam. Ảnh: Võ Thu
Dinh dưỡng và lối sống cũng góp phần gây nên tình trạng tử vong cao. Trong đó, gánh nặng kép về dinh dưỡng là thách thức, tức là bên cạnh tình trạng suy dinh dưỡng còn có thừa cân, béo phì.
Nếu trước đây, người dân suy dinh dưỡng vì nghèo đói thì nay chủ yếu do thiếu kiến thức. "Trong thực tế khám, có những gia đình, cậu anh suy dinh dưỡng nhưng cậu em lại thừa cân, béo phì", bác sĩ Sơn cho biết. Bổ sung thông tin, Tiến sĩ Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm Khám và tư vấn dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho hay ở các phòng khám, cha mẹ thường quan tâm nhiều đến tình trạng thiếu cân, suy dinh dưỡng của con hơn là trẻ thừa cân béo phì.
Nhiều người nghĩ, "lúc này con gầy sau này sẽ béo", nhưng thực tế, khi dinh dưỡng chưa tốt, con có thể bị suy dinh dưỡng về cân nặng và chiều cao, ảnh hưởng đến thể lực, tầm vóc và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm. Trẻ bị thấp, lớn lên sẽ dễ trở thành người thừa cân, béo phì nếu không ăn uống, vận động hợp lý.
Ngoài ra, nhiều trẻ em ăn no bụng nhưng không đủ vitamin và khoáng chất (như vitamin A, sắt, kẽm) trong khi nếu thiếu những vi chất quan trọng này ngay từ đầu đời sẽ ảnh hưởng trực tiếp sự phát triển chiều cao và thể lực, khiến trẻ thấp còi.
Trong khi đó, thừa cân, béo phì thường do tiêu thụ quá nhiều thức ăn "rỗng" calo, là những loại thực phẩm nhiều đường, nhiều chất béo (như đồ ăn nhanh, nước ngọt, bánh kẹo) nhưng ít vitamin, ít chất xơ.
Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng tuổi thọ trung bình của người Việt lên 75,5 tuổi và số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm.
Tiến sĩ Trương Hồng Sơn nhìn nhận không khó để nâng tuổi thọ đạt mục tiêu, nhưng với "tuổi thọ khỏe mạnh" thì không dễ dàng và "không thể tự nhiên mà đạt được".
Điều này liên quan đến nhiều vấn đề, đặc biệt là phải giảm các loại bệnh tật liên quan tử vong như bệnh không lây nhiễm; thúc đẩy chất lượng y tế cơ sở để giải quyết tốt vấn đề về các bệnh thông thường, giảm áp lực cho tuyến trên, cấp chuyên sâu; nâng cao nền tảng sức khỏe, đề cao phòng bệnh bằng các giải pháp như chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng, bổ sung vi chất, kết hợp vận động thể lực và tránh căng thẳng...