Ngủ đa pha là lịch trình ngủ nhiều lần trong khoảng thời gian 24 giờ, có thể ngủ nhiều giấc vào ban ngày và một giấc ngắn vào ban đêm thay vì ngủ một giấc dài vào ban đêm (đơn pha).
Lịch trình ngủ đa pha được chia làm nhiều loại. Uberman là ngủ 6 giấc ngủ ngắn, mỗi giấc từ 20 đến 30 phút, cách đều nhau trong ngày. Everyman kết hợp thời gian "ngủ sâu" dài hơn, khoảng 3 tiếng vào ban đêm với 2 đến 3 giấc ngủ ngắn ban ngày. Dymaxion gồm 4 giấc ngủ ngắn 30 phút, cách nhau 6 tiếng, tổng cộng chỉ hai tiếng.
Một số người phải làm việc đêm, tăng ca, thường chọn ngủ đa pha để tăng thời gian thức và năng suất làm việc, duy trì sự tỉnh táo. Những khoảng thời gian thức giấc thường xuyên sau các giấc ngủ ngắn ban ngày hỗ trợ củng cố trí nhớ và ghi nhớ thông tin mới. Tuy nhiên, ngủ đa pha kéo dài làm giảm tổng thời gian ngủ, gián đoạn nhịp sinh học tự nhiên, gây hại cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.
Thiếu ngủ: Hầu hết các lịch trình đa pha khiến bạn không thể ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm. Thiếu ngủ mạn tính làm suy giảm chức năng nhận thức, tâm trạng và mức năng lượng tổng thể. Theo thời gian, tình trạng này có nguy cơ gây tai nạn, biến chứng sức khỏe.
Rối loạn nhịp sinh học: Gián đoạn giấc ngủ trong ngày có thể khiến chu kỳ ngủ - thức tự nhiên của cơ thể rối loạn. Sự gián đoạn này ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng điều hòa hormone, tiêu hóa cũng như chất lượng giấc ngủ nói chung, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh, khó tỉnh táo khi thức dậy.
Suy giảm chức năng nhận thức và trí nhớ: Giấc ngủ ngắn và không đều làm suy yếu khả năng củng cố trí nhớ và ra quyết định. Từ đó, ảnh hưởng tiêu cực đến học tập hoặc công việc, cản trở khả năng giải quyết vấn đề.
Rủi ro về sức khỏe tâm thần: Ngủ đa pha khiến chất lượng giấc ngủ kém, thiếu ngủ và tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu, phản ứng căng thẳng gia tăng. Giấc ngủ gián đoạn có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng sức khỏe tâm thần có từ trước.
Các vấn đề sức khỏe tim mạch chuyển hóa: Mất ngủ mạn tính và rối loạn nhịp sinh học có liên quan đến tăng huyết áp, tiểu đường type 2, đau tim, đột quỵ và béo phì. Duy trì giấc ngủ đầy đủ, đều đặn hỗ trợ sức khỏe tim mạch, ngăn thừa cân béo phì nhờ ổn định chuyển hóa.
Suy giảm hệ miễn dịch: Ngủ không đủ giấc có thể làm giảm khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, tăng tình trạng viêm, dễ mắc các bệnh do vi khuẩn, virus như cảm cúm, cảm lạnh hơn. Gián đoạn giấc ngủ kéo dài cũng khiến chất lượng cuộc sống suy giảm, nguy cơ cao mắc ung thư, đột quỵ.
Rối loạn nội tiết tố và các vấn đề sinh sản: Giấc ngủ bị gián đoạn có thể ảnh hưởng đến quá trình điều hòa nội tiết tố, tác động đến sự phát triển của trứng, giảm khả năng sinh sản.
Anh Chi (Theo Very Well Health)
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh thần kinh tại đây để được bác sĩ giải đáp |