Guardiola thay đổi Man City thế nào? Guardiola thừa hưởng tập thể đã quen với hệ thống 4-4-2 hoặc 4-2-3-1 dưới thời người tiền nhiệm Manuel Pellegrini. Trong trận ra mắt thắng Sunderland 2-1 trên sân nhà ngày 13/8/2016, ông sử dụng sơ đồ 4-2-3-1, trước khi chuyển sang 4-3-3.
Tuy nhiên, mọi thứ không đơn giản chỉ có vậy. Guardiola đã lập trình lại hiệu quả cách mỗi cầu thủ hiểu vị trí trên sân. Khi Man City kiểm soát bóng, các hậu vệ biên thường xuyên di chuyển vào khu trung tuyến, hay tiền vệ trụ lùi xuống đá giữa hai trung vệ. Các tiền vệ trung tâm di chuyển rộng, các vị trí liên tục hoán đổi, và thủ môn cũng tham gia vào nhiệm vụ phát triển bóng.
Những thay đổi này đều được coi là "cách mạng" lúc đó. Mùa đầu tiên, Man City gặp khó trong việc thích nghi, chỉ đứng thứ ba Ngoại hạng Anh với 78 điểm - kém nhà vô địch Chelsea đến 15 điểm.
Nhưng một năm sau, khi các cầu thủ đáp ứng được những yêu cầu đặc biệt của HLV người Tây Ban Nha, Man City lập kỷ lục vô địch với 100 điểm, bỏ xa đội xếp sau là Man Utd tới 19 điểm. Giờ thì Guardiola đã sưu tập trọn bộ danh hiệu, với sáu Ngoại hạng Anh, hai Cup FA, bốn Cup Liên đoàn, ba Siêu Cup Anh, một Champions League, một Siêu Cup châu Âu và một FIFA Club World Cup.
Chiến thuật của Guardiola phát triển thế nào? Dưới thời HLV 53 tuổi, Man City luôn đẩy cao đội hình, luân chuyển bóng từ sân nhà và phản công sắc bén. Đây là những thứ gắn liền với lối chơi của Man City, nhưng Guardiola cũng không ngừng cải tiến.
Mùa 2019-2020 bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, Man City thi đấu theo hệ thống 4-2-2-2. Tân binh Rodri đá tiền vệ với Fernandinho lùi sâu như trung vệ, trong khi Raheem Sterling thường di chuyển từ biên vào đá cặp tiền đạo với Gabriel Jesus hoặc Sergio Aguero.
Hai mùa tiếp theo, Guardiola gần như không dùng trung phong với nhiều tiền vệ sắm vai "số 9 ảo". Khi kiểm soát bóng, đội bóng của ông chuyển sang sơ đồ 2-3-3-2 với các hậu vệ cánh di chuyển vào trung lộ và cả hai tiền vệ cánh chiếm giữ các vị trí tiền đạo tương ứng. Man City không có cầu thủ ghi bàn vượt trội, nhưng thi đấu rất khó đoán.
Sau khi tuyển mộ Erling Haaland hè 2022, họ lại thay đổi, khi sử dụng bóng bổng và khai thác khoảng trống phía sau hàng thủ đối phương nhiều hơn. Guardiola cũng xếp các trung vệ làm hậu vệ biên, thậm chí đẩy John Stones lên đá tiền vệ trung tâm với Rodri trong hệ thống 3-2-4-1 mới.
Mùa trước, ông xếp Julian Alvarez đá ngay phía sau trung phong Haaland với sơ đồ 4-2-3-1 ổn định hơn.
Khi các đối thủ lùi sâu, hạn chế khoảng trống cho Haaland, thay đổi mới nhất của Guardiola là sử dụng những cầu thủ chạy cánh có tốc độ và đột biến cao. Jeremy Doku và Savinho phù hợp với yêu cầu đó, với khả năng bứt tốc và rê dắt tốt. Hai cầu thủ này bám biên, giúp Man City kéo giãn đội hình đối phương và mở ra khoảng trống cho Haaland ở trung tâm.
Guardiola sử dụng sơ đồ nào nhiều nhất? Pep luôn điều chỉnh và cải tiến chiến thuật, khi sử dụng 14 hệ thống khác nhau trong gần chín năm qua. Trong hai mùa gần nhất, ông thiên về sử dụng hàng phòng ngự ba người. Nhưng tính toàn bộ nhiệm kỳ tại Etihad, Guardiola chỉ sử dụng hàng thủ ba người 43 lần trong 315 trận ở Ngoại hạng Anh, chiếm tỷ lệ 13,7%.
Khi cầm bóng, đội hình của Man City chuyển thành 3-2-5, nhưng điều này thường xuất phát từ nền tảng của bộ tứ hậu vệ. Trong đó, Guardiola sử dụng sơ đồ 4-3-3 nhiều nhất với 166 lần. Xếp sau là những sơ đồ 4-2-3-1 (78 lần), 3-2-4-1 (24), 4-1-4-1 (23), 3-1-4-2, 3-4-2-1 (6) cùng nhiều biến thể khác.
Kevin De Bruyne, Vincent Kompany, David Silva, Fernandinho hay Aguero đều đóng vai trò quan trọng đều giữ vai trò quan trọng ngay từ đầu triều đại của Guardiola, nhưng trong những năm qua, rất nhiều cầu thủ khác cũng đóng góp vào thành công của Man City.
Trong đó, Ederson là cầu thủ Man City ra sân nhiều nhất dưới trướng Guardiola với 261 trận. Xếp sau là Bernardo Silva (244 trận), De Bruyne (237), Kyle Walker (204) và Ilkay Gundogan (198).
Bất ngờ nhất là việc Sterling ghi nhiều bàn nhất với 85 bàn. Xếp sau là Aguero (82), Haaland (75), De Bruyne (62) và Gabriel Jesus (58). Sterling cũng đứng thứ ba trong danh sách kiến tạo với 40 lần, chỉ sau Bernardo Silva (45) và De Bruyne (103). Hai cầu thủ còn lại trong top 5 là David Silva (36 kiến tạo) và Riyad Mahrez (34).
Tại Ngoại hạng Anh, Guardiola đã dẫn dắt 315 trận, thắng 232 trận với tỷ lệ kỷ lục 73,7%. Xếp sau là Antonio Conte tại Chelsea (thắng 51 qua 76 trận, đạt 67,1%) và Jurgen Klopp tại Liverpool (thắng 196 qua 304 trận, đạt 64,5%)
Guardiola đã thay đổi bóng đá Anh thế nào. Những HLV vĩ đại luôn để lại dấu ấn đậm nét, và Guardiola đã tiếp bước Sir Alex Ferguson và Arsene Wenger trong cách tác động đến bóng đá Anh ở cấp độ rộng hơn.
Mùa 2016-2017, thật bất thường khi chứng kiến việc thủ môn giao bóng bằng cách chuyền ngắn cho hậu vệ, hay các cầu thủ phòng ngự mạo hiểm chuyền trong vòng cấm. Giờ thì hầu hết CLB Ngoại hạng Anh đều thi đấu kiểm soát bóng như vậy.
Tương tự là việc đẩy hậu vệ biên vào khu trung tuyến khi đội nhà cầm bóng. Việc luân chuyển bóng khắp mặt sân cũng được phổ biến rộng rãi nhờ phong cách linh hoạt của Guardiola.
Guardiola vừa ký hợp đồng gia hạn hai năm với Man City, đến 2027. Vì vậy, giới chuyên môn và người hâm mộ lại có cơ hội để theo dõi những chuyển biến tiếp theo ông tạo ra ở sân Etihad.
Hồng Duy