Theo TS.BS Ngô Thị Kim Oanh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, nhiều bạn trẻ hiện nay làm việc căng thẳng, ngủ không đủ, ăn uống thất thường, dựa vào đồ uống kích thích để tỉnh táo. Những thói quen này không chỉ khiến tinh thần kiệt quệ mà còn gây tổn thương thận – cơ quan quan trọng, dễ bị ảnh hưởng mà ít ai nhận ra.
Thận có nhiệm vụ lọc máu, loại bỏ độc tố, duy trì cân bằng nội môi. Để làm việc hiệu quả, thận cần đủ máu, nước và môi trường trao đổi chất ổn định. Nếu thường xuyên thiếu nước, căng thẳng kéo dài hoặc rối loạn điện giải, chức năng thận suy giảm dần mà người bệnh khó phát hiện.
Một biểu hiện phổ biến là thức khuya, thậm chí thức trắng đêm vì công việc, học tập hoặc giải trí. Tình trạng này làm rối loạn hệ nội tiết, tăng nồng độ cortisol, gây tăng huyết áp và áp lực lên thận.
Bên cạnh đó, thức khuya thường đi kèm ăn uống thất thường, lạm dụng thực phẩm nhanh, mặn, ngọt. Điều này làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho thận.
Nhiều người trẻ thay nước lọc bằng nước tăng lực, cà phê hoặc nước ngọt. Các loại đồ uống này chỉ giúp tỉnh táo tạm thời nhưng chứa nhiều chất kích thích như caffeine, taurine, guarana. Khi dung nạp thường xuyên, các chất này gây lợi tiểu quá mức, dễ dẫn đến mất nước nhẹ kéo dài nếu không bổ sung đủ nước lọc.
Tình trạng kéo dài làm giảm lượng máu tới thận, giảm khả năng lọc, tăng nguy cơ hình thành sỏi và tổn thương tế bào ống thận. Đường và phụ gia trong nước ngọt còn góp phần gây rối loạn chuyển hóa, béo phì, đề kháng insulin – các yếu tố gián tiếp làm hại thận lâu dài.
Nhiều bạn trẻ chủ quan khi xuất hiện dấu hiệu nhẹ như tiểu đêm, mệt mỏi, thiếu tập trung, sút cân. Các dấu hiệu này thường bị nhầm với áp lực công việc hoặc thiếu ngủ nên bệnh dễ bị bỏ qua đến khi đã nặng.
Thực tế, không ít trường hợp người trẻ không mắc bệnh nền nhưng kiểm tra sức khỏe lại phát hiện chức năng thận đã giảm. Phần lớn nguyên nhân xuất phát từ lối sống thiếu kiểm soát và lạm dụng chất kích thích.
Để phòng ngừa tổn thương thận, bác sĩ Oanh khuyến nghị giới trẻ không nên nghĩ mình còn trẻ thì chưa cần chú ý sức khỏe. Nên ngủ đủ, ăn uống hợp lý, uống đủ nước lọc, hạn chế đồ uống kích thích để bảo vệ thận.
Khám sức khỏe định kỳ với các xét nghiệm đơn giản như creatinine, eGFR và kiểm tra nước tiểu sẽ giúp phát hiện tổn thương sớm, từ đó can thiệp kịp thời.
"Lối sống gấp có thể mang lại trải nghiệm nhất thời, nhưng nếu không kiểm soát, chính cơ thể - đặc biệt là thận - sẽ bị tổn thương âm thầm và không thể hồi phục hoàn toàn", bác sĩ Oanh cảnh báo.
Mỹ Ý