Không âm nhạc cổ điển, không pha lê, cũng chẳng phải bia, thứ tốt nhất người Czech "xuất khẩu" ra thế giới trong vài năm qua là tennis nữ. Và giờ điều đó có thể không còn đúng nữa, khi quần vợt nữ nước này tạm thời bị lu mờ bởi một tay vợt nam mới mẻ. Đó là Jakub Mensik.
Trước khi thắng thần tượng Djokovic để đăng quang ở Miami Mở rộng, Mensik đã đi qua một hành trình dài, bắt đầu từ sân tập nhỏ gần nhà ở Prostejov, nơi anh bắt đầu học động tác đầu tiên cùng HLV Ivo Muller lúc bốn tuổi. Thường được gia đình gọi thân thương là Kuba, cậu bé "phải lòng" quần vợt ngay từ đầu. Sự cuốn hút của môn này dần dần lớn thành tình yêu và ngày càng sâu đậm, "môn đăng hộ đối" với tài năng hiển hiện của Kuba.
Tài năng đó được ươm mầm và phát triển hoàn hảo tại Prostejov, thành phố nổi tiếng vì quần vợt, nơi đặt một trong ba trung tâm tennis quốc gia của CH Czech. Giờ thành phố nhỏ này đã được biết đến nhiều hơn nhờ sự nổi lên của Mensik, nhưng người hùng địa phương còn lâu mới hài lòng.
"Quần vợt phát triển mỗi năm, mỗi mùa giải lại khách, nên điều quan trọng là luôn cố gắng để giỏi hơn thế hệ trước", Mensik nói tại họp báo của Next Gen ATP Finals 2024 cùng sự ngưỡng mộ dành cho những tay vợt từng vô địch như Stefanos Tsitsipas, Jannik Sinner, Carlos Alcaraz. "Người hâm mộ thích cái mới. Họ luôn dành chỗ cho những ngôi sao mới".
Sở hữu nguồn sức mạnh trời phú với cú giao bóng sát thương cùng khả năng đôi công ngày càng hoàn hiện ở vạch cuối sân, lối chơi của Mensik cực kỳ phù hợp trên mặt sân cứng. Sự thăng tiến ổn định trên bảng thứ bậc, điểm xuyết bằng một số màn trình diễn xuất thần giúp tên tuổi Mensik được để ý từ sớm.
Sau khi giành vài chiến thắng ở các sự kiện ITF Futures và ATP Challengers, sự đột phá của Mensik đến vào năm 2022. Tay vợt sinh năm 2005 khi đó lọt vào chung kết giải trẻ Australia Mở rộng, qua đó vươn lên số hai thế giới bảng thứ bậc cho tay vợt trẻ. Thành tích này mang về cho Mensik lời mời đặc biệt tới từ chính Djokovic – người có ảnh hưởng cực lớn đến việc định hình tư duy lối chơi và cả con người chàng trai CH Czech.
Chẳng quá nếu nói rằng, cuộc đời Mensik đã sang trang khi được đích thân Djokovic mời tập luyện cùng. Đó không chỉ là sự thừa nhận cho năng lực của Mensik, mà còn là cơ hội vàng để anh tận mắt chứng kiến tay vợt vĩ đại nhất lịch sử sinh hoạt như thế nào, luyện tập ra sao. Khoảng thời gian được tiếp xúc và học hỏi Djokovic tại Belgrade, rồi sau đó là Montenegro, như liều doping với Mensik.
"Dành thời gian cùng Nole, cả trong lẫn ngoài sân tập, là trải nghiệm vô giá", Mensik trả lời phỏng vấn trên ATP năm ngoái. "Thật tuyệt khi một trong những người hay nhất lịch sử trao cho bạn cơ hội đó. Lời khuyên của anh ấy mang đến giá trị rất lớn cho quá trình hoàn thiện của tôi".
Nâng tầm bản thân sau khi "du học" với Nole, Mensik chứng minh điều đó ở Mỹ Mở rộng 2023. Anh vượt qua vòng loại, thắng những tay vợt kinh nghiệm, lão làng như Fabio Fognini, trước khi đặt chân vào vòng ba của giải. Tại đây, Mensik bị chặn lại bởi Taylor Fritz, người mà đại diện của CH Czech đã trả nợ thành công khi thắng lại ở Miami vừa qua.
Đến mùa 2024, Mensik thể hiện sự trưởng thành vượt bậc. Anh một lần nữa cho thấy tài năng ở đấu trường lớn nhất, khi giành vé vào vòng đấu chính của Australia Mở rộng, rồi hạ Denis Shapovalov trong trận ra quân. Cuộc chơi của Mensik dừng lại ở vòng hai sau màn thư hùng năm set căng thẳng với Hubert Hurkacz.
Sang tháng Hai, Mensik lần đầu đi tới chung kết một sự kiện thuộc ATP Tour ở tuổi 18, đánh bại hàng loạt tên tuổi: Andy Murray, Andrey Rublev và Gael Monfils tại Doha. Nhờ vậy, Mensik trở thành tay vợt đầu tiên sinh từ năm 2005 về sau lọt vào trận đấu cuối cùng trong một giải ATP. Dù thua Karen Khachanov, Mensik vẫn vươn tới dấu mốc mới với việc lần đầu góp mặt trong top 100 thế giới.
Đà tiến bộ của Mensik tiếp tục được khẳng định qua tấm vé dự Next Gen ATP Finals 2024. Kuba đến Jeddah khi đã nằm trong top 50, nhờ thành tích vào tứ kết Thượng Hải Masters - nơi anh lấy được một set của Djokovic - và giải ATP 500 ở Áo.
"Giấc mơ của tôi thành hiện thực khi được so tài với Djokovic ở Thượng Hải. Khi đó, tôi hoàn toàn thoải mái với tâm thế tận hưởng", Mensik chia sẻ trước trận chung kết Miami Mở rộng 2025. "Giờ khác rồi. Tôi đã tiến bộ hơn và đặt quyết tâm giành chiến thắng".
Mensik làm được, một cách vô cùng ấn tượng. Bên cạnh 14 pha giao bóng ăn điểm trực tiếp, tay vợt Czech làm không ít người ngỡ ngàng khi thấy bảng tỉ số 7-6, 7-6 không thuộc về Djokovic, vốn được ví như "con quái vật" ở loạt tie-break. Vậy mà Mensik thắng cả hai lượt tie-break hoàn toàn thuyết phục.
Bản lĩnh là thứ cần được trui rèn. Nhưng với Mensik, sự lỳ lợm với tinh thần vững vàng dường như đã nằm trong huyết quản của anh. Ngoài tâm lý ổn định, Mensik còn được đánh giá cao về khả năng đánh trái tay đa dạng - đặc sản của quần vợt CH Czech, bên cạnh cú thuận tay đang dần nâng cấp. Dĩ nhiên cũng không thể không nói đến quả giao bóng, thứ vũ khí mạnh nhất của Kuba. Tại Miami, Mensik ghi 111 cú ace. Tính từ đầu mùa giải tới nay, anh đã bỏ túi tổng cộng 302 pha giao bóng ăn điểm trực tiếp, nhiều nhất tại ATP Tour.
Vinh quang ở Miami đưa Mensik vươn lên vị trí số 24 thế giới, đồng thời giúp anh trở thành tay vợt Czech đầu tiên vô địch Masters 1000 sau 20 năm, với danh hiệu Paris Masters 2005 của Tomas Berdych. Và cũng chỉ Berdych cùng Mensik là những người CH Czech từng lên ngôi tại ATP Tour trước sinh nhật tuổi 20.
"Tôi rất vui với những gì Kuba đã đạt được", cựu số bốn thế giới, Berdych, khen ngợi Mensik. "Kể cả giờ khi nghĩ lại, tôi vẫn nổi da gà. Miami là sự kiện lớn, một giải đấu đặc biệt. Tôi tin mọi thứ mới chỉ bắt đầu với Kuba".
Mensik tuyệt đối đồng ý với đàn anh. "Danh hiệu đầu tiên trong số rất nhiều chức vô địch sẽ đến" là dòng chữ Kuba tự tin viết lên ống kính máy quay sau khi hạ thần tượng Nole ở Miami tuần qua.
Vy Anh