Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vừa ký quyết định về việc đưa Lễ hội truyền thống Hội Lim (Thị trấn Lim, xã Liên Bão, xã Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Theo tư liệu, vào thế kỷ XVIII, Hội Lim đã trở thành một hội lớn phát triển tới quy mô hội hàng tổng - tổng Nội Duệ (khi đó tổng Nội Duệ bao gồm 6 xã, phường).
Giá trị cốt lõi đầu tiên của Hội Lim cũng chính là yếu tố trung tâm của tổng Nội Duệ xưa này. Từ một hội làng của làng Lim (Đình Cả) lễ hội đã mở rộng thành hội tổng, nơi các làng trong tổng cùng nhau tụ họp, duy trì mối quan hệ liên làng và thể hiện sự gắn kết cộng đồng.
Minh chứng rõ nhất thể hiện qua nghi lễ rước sắc trang trọng từ đình làng Đình Cả sang đình làng Lộ Bao (một hành trình tượng trưng cho sự thống nhất và mối quan hệ lịch sử giữa các làng).
Thứ hai, Hội Lim đậm đặc yếu tố tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng và Tướng công Nguyễn Đình Diễn. Các nghi lễ dâng hương, tế lễ, và đặc biệt là nghi thức “hát thờ” không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là cách để người dân duy trì và củng cố tín ngưỡng, cầu mong quốc thái dân an.
Yếu tố cuối cùng và cũng quan trọng nhất, Hội Lim là không gian bảo tồn và phát huy dân ca quan họ. Quan họ không chỉ là một phần mà là linh hồn của lễ hội.
Các hình thức hát như: Hát canh, hát trên thuyền, hát lán, hát đối đáp... không chỉ phô diễn các lề lối, bài bản cổ mà còn tạo ra một môi trường lý tưởng để di sản được truyền dạy, thực hành liên tục, xứng đáng với danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh.
Đặc biệt, Hội Lim còn gắn liền với tên tuổi các danh nhân lịch sử văn hóa vùng Lim, có ảnh hưởng trực tiếp và vai trò to lớn trong việc giữ gìn tập tục, mở mang hội hè vùng Lim như: Đỗ Nguyễn Thụy, bà Mụ Ả...
Hội Lim được ví như một bảo tàng sống, nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là dân ca quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa.
Hội Lim cũng thể hiện mối quan hệ gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng quan họ.
Với quy trình thực hành công phu, Hội Lim kết hợp hài hòa giữa các nghi lễ truyền thống và các hoạt động văn hóa sôi động, đặc biệt là dân ca quan họ, để tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc, thể hiện rõ bản sắc tinh hoa của vùng đất Kinh Bắc.