Trả lời:
Vi khuẩn não mô cầu lây lan qua đường hô hấp khi hít phải các giọt tiết từ đường mũi họng của người bệnh hoặc người mang vi khuẩn. Những người mang vi khuẩn nhưng không biểu hiện triệu chứng gọi là người lành mang trùng. Mầm bệnh có thể tồn tại khi ra khỏi cơ thể trong vài giờ. Có nghiên cứu cho thấy vi khuẩn có thể tồn tại bề mặt nhựa, thủy tinh hoặc kim loại trong tối đa 72 giờ.
Thanh thiếu niên, người trẻ khi đi chơi, tụ tập dịp lễ thường có thói quen ngủ chung giường, dùng chung chăn gối hay các vật dụng cá nhân. Đây cũng là nhóm tuổi có nguy cơ mang vi khuẩn não mô cầu cao nhất. Một phân tích gộp từ 89 nghiên cứu ở 28 quốc gia cho thấy, tỷ lệ người lành mang trùng đạt đỉnh 23,7% ở tuổi 19.
Do đó, việc dùng chung chăn, mền, gối trong khách sạn hay khi ngủ cùng bạn bè có thể làm tăng nguy cơ lây bệnh não mô cầu. Lý do, đây là các đồ dùng cá nhân dễ bám các dịch tiết từ mũi họng có thể chứa vi khuẩn.
Não mô cầu là một trong 6 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nhất ở Việt Nam. Thời gian ủ bệnh trung bình từ 2-10 ngày, với những biểu hiện như sốt, đau đầu, buồn nôn và nôn, cứng cổ... dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, viêm đường hô hấp thông thường. Trong đó hai thể bệnh viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết có thể gây tử vong trong 24 giờ. Ngoài ra, bệnh cũng gây các thể bệnh ít gặp hơn gồm
viêm phổi, viêm khớp, viêm tai giữa, viêm màng ngoài tim, viêm niệu đạo... 10-20% người sống sót gặp các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển tinh thần...
Cách phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vaccine. Hiện Việt Nam có năm loại vaccine phòng ngừa đầy đủ 5 nhóm huyết thanh vi khuẩn não mô cầu gây bệnh phổ biến gồm vaccine nhóm B thế hệ mới, nhóm BC và nhóm A, C, Y, W135. Mỗi loại vaccine có công nghệ sản xuất, lịch tiêm và độ tuổi tiêm chủng khác nhau. Vaccine không có miễn dịch chéo nên mỗi người cần chủng ngừa các loại vaccine để phòng đủ 5 nhóm A, B, C, Y, W-135.
Bác sĩ Đoàn Thị Khánh Châm
Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC
Độc giả đặt câu hỏi tư vấn vaccine để bác sĩ trả lời tại đây.