Đổi mới sáng tạo không chỉ là số bằng sáng chế, mà là bao nhiêu cuộc sống được thay đổi

Sáng 12/12, Hội thảo Đổi mới sáng tạo mở xã hội Techfest: Thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn dân được tổ chức tại Hà Nội. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Ngày hội Khởi nghiệp sáng tạo quốc gia (TECHFEST Việt Nam 2025) lần đầu được tổ chức theo hình thức không gian mở, với nhiều hoạt động hội thảo, cuộc thi, trải nghiệm không gian công nghệ, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Cảm hứng từ hình tượng Thánh Gióng

Phát biểu khai mạc, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN) dẫn hình tượng Phù Đổng Thiên Vương - Thánh Gióng "lớn nhanh như thổi", đánh giặc ngoại xâm rồi bay về trời, từ lâu đã trở thành biểu tượng vươn lên của người Việt Nam.

"Thánh Gióng đặc biệt hơn những người khác là khi nghe lời hiệu triệu của nhà vua thì xung phong đánh giặc. Cùng sự góp sức của xóm làng với những trang bị đơn sơ, vũ khí là chính cây tre ở làng quê nhưng cậu bé đã thể hiện sức mạnh tuyệt vời. Hình tượng này trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho tinh thần vươn lên của dân tộc Việt Nam trong hành trình vượt qua thử thách, giải quyết các thách thức xã hội", ông Quất nói.

Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ cũng cho rằng, Việt Nam đang trong bối cảnh dân số bắt đầu già hóa nhanh giống như câu chuyện của Hàn Quốc khoảng 5 năm trước khi "chạm đáy già hóa". Những thách thức của chúng ta còn là ô nhiễm môi trường, ngập lụt, bệnh tật sinh ra từ ô nhiễm, đô thị hoá nhanh... mà để giải quyết cần những giải pháp mới mang tính mở của cộng đồng khởi nghiệp và ĐMST.

Khi các bài học, mô hình và giải pháp được chia sẻ, chất lượng cuộc sống của mỗi người dân sẽ trở nên tốt đẹp hơn nhờ những giá trị tích cực mà xã hội cùng nhau tạo ra.

"Đổi mới sáng tạo xã hội mở vì thế không chỉ là xu hướng, mà là yêu cầu tất yếu để giải quyết những vấn đề, thách thức xã hội bằng công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo mang tính kết nối. Cộng đồng khởi nghiệp công nghệ phải gắn với cộng đồng đổi mới sáng tạo mở để giải quyết chính các vấn đề xã hội", ông Quất nhấn mạnh.

Bốn trụ cột của đổi mới sáng tạo mở

Tại hội thảo, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững MSD United Way Việt Nam, cho rằng đổi mới sáng tạo không thể tồn tại trong “ốc đảo", chỉ có thể lớn lên trong một hệ sinh thái nơi các tác nhân phụ thuộc và bổ trợ lẫn nhau để tạo ra giá trị chung.

"Hệ sinh thái mạnh không phải là nơi có nhiều tổ chức nhất, mà là nơi mọi tổ chức kết nối tốt nhất. Muốn hệ sinh thái mạnh phải mở; muốn đổi mới sáng tạo bền vững buộc phải có dữ liệu và có cộng đồng", bà Linh nhấn mạnh.

Theo Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững, ĐMST mở dựa trên 4 trụ cột chính: Kết nối hệ sinh thái các bên liên quan chủ chốt theo hướng mở; đổi mới sáng tạo toàn dân: mở cơ hội, mở tiếng nói, thực nghiệm thực tế và real-time; Dữ liệu và dữ liệu cộng đồng là nền tảng của đổi mới sáng tạo bao trùm; Nhân lực trong tương lai: xác định con người luôn là trung tâm của mọi đổi mới.

Đổi mới sáng tạo không chỉ dựa trên những công nghệ tiên tiến, mà nằm ở khả năng chúng ta mở ra những không gian mới để con người được tham gia, được lắng nghe và được cùng kiến tạo giải pháp. Khi một cụ già ở nông thôn, một phụ nữ khuyết tật hay một học sinh vùng sâu có thể đóng góp dữ liệu và phản hồi, hệ sinh thái không chỉ thông minh hơn mà còn công bằng và nhân văn hơn, giải quyết được gốc rễ vấn đề để hướng tới phát triển bền vững.

"Đổi mới sáng tạo không chỉ là số bằng sáng chế được tạo ra, mà là bao nhiêu cuộc sống được thay đổi. Những kết nối thật, trên nền dữ liệu thật và nhu cầu thật, mới là lực nâng giúp hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của Việt Nam "bay lên". Khi đó mối quan hệ không phải là win-win nữa mà là win-win-win... với rất nhiều người hưởng lợi", bà Nguyễn Phương Linh chia sẻ.

TECHFEST Việt Nam 2025 với chủ đề "Khởi nghiệp sáng tạo toàn dân - Động lực tăng trưởng mới", diễn ra từ ngày 12-14/12 tại không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). Đây là năm đầu tiên sự kiện chuyển từ mô hình hội trường sang không gian mở, cho phép người dân tiếp cận công nghệ theo cách trực diện, sinh động.

Nói về TECHFEST Việt Nam 2025, ông Phạm Hồng Quất cho biết, tất cả hoạt động đều diễn ra ở phố đi bộ, tận dụng mọi không gian để mọi người tiếp cận, từ quán cafe, nhà hàng đến hội trường Báo Nhân dân. Điều này vừa khơi gợi tinh thần toàn dân khởi nghiệp, vừa giúp người dân thấy ứng dụng công nghệ trong sản xuất kinh doanh.

Đồng thời, các vị khách quốc tế có cơ hội vừa cảm nhận văn hóa của Thủ đô Hà Nội, sức sáng tạo của người dân Việt Nam, vừa được trải nghiệm những giải pháp mà Việt Nam đang góp phần giải quyết các bài toán của khu vực và trong nước.