Tại Đại hội nhiệm kỳ V (2025 – 2030) của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) diễn ra vào chiều 11/12 tại TP.HCM, đại diện các doanh nghiệp sản xuất và chế biến gỗ đã chia sẻ những trăn trở và đưa ra kiến nghị nhằm nâng cao vai trò của hiệp hội trong việc kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp, xúc tiến thương mại cũng như phản biện chính sách.
Nói về tầm quan trọng của việc học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm, ông Lê Đức Nghĩa – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Gỗ An Cường, cho rằng những buổi gặp gỡ trực tiếp giúp doanh nghiệp nhìn nhận rõ hơn về nghề và tìm ra giải pháp phù hợp cho quá trình phát triển.
Theo ông Nghĩa, điểm mạnh của doanh nghiệp gỗ trong nước là có đội ngũ công nhân tay nghề cao và khả năng tạo ra sản phẩm đủ sức cạnh tranh với hàng ngoại. Tuy nhiên, năng lực quản trị vẫn là thách thức lớn.
Đại diện Công ty Gỗ An Cường cho biết, cách đây 10 năm, khi công ty đạt doanh thu khoảng 1.000 tỷ đồng, ông đã gặp lúng túng vì thiếu kinh nghiệm quản trị. Điều này đã thúc đẩy ông tái cấu trúc doanh nghiệp và đầu tư 1 triệu USD vào chuyển đổi số.
“Chuyển đổi số đã giúp An Cường vận hành tinh gọn và kiểm soát toàn bộ quy trình trong 5 năm qua”, ông Nghĩa nói.
Doanh nghiệp sản xuất và chế biến gỗ đang đứng trước nhiều thách thức. Ảnh: Anh Phương
Chia sẻ tại đại hội, ông Vũ Quang Huy – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tekcom, cho biết doanh nghiệp hiện có doanh thu khoảng 100 triệu USD mỗi năm, tương đương 2.500 tỷ đồng, với hai dòng sản phẩm chủ lực là ván ép và tủ bếp. Tuy nhiên, ngành gỗ và ván ép đang thay đổi rất nhanh, chịu áp lực từ thuế quan, yêu cầu về xuất xứ hàng hóa và tính minh bạch.
Theo ông Huy, doanh nghiệp gỗ nói chung đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, bao gồm chi phí đầu vào tăng trong khi giá bán giảm; rủi ro pháp lý liên quan đến nguồn gốc nguyên liệu; và nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng khi nhiều doanh nghiệp phải tự nhập khẩu nguyên liệu.
Để khắc phục những khó khăn trên, ông Huy đề xuất ba giải pháp, đó là tăng cường minh bạch nguồn gốc; thúc đẩy hợp tác và chuyên môn hóa; và chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị.
“Nếu tăng cường sự liên kết, chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam có thể cạnh tranh với chuỗi cung ứng của Thái Lan hay Trung Quốc”, ông Huy nhấn mạnh.
Mang theo nhiều trăn trở về sự tồn tại và phát triển của nghề mộc trong bối cảnh mới, bà Nguyễn Thị Én – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Làng nghề Vạn Điểm, cho biết các làng nghề mộc truyền thống đang đứng trước nhiều khó khăn.
Về bảo tồn giá trị mộc truyền thống, theo bà Én, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, vốn mang đậm dấu ấn văn hóa, đang chịu sức ép lớn từ hàng hóa sản xuất công nghiệp và sự thay đổi thị hiếu tiêu dùng.
Bên cạnh đó, nhiều mẫu mã truyền thống chưa phù hợp với nhu cầu khách hàng hiện đại, khiến sản phẩm khó tiếp cận thị trường, đặc biệt là giới trẻ và các thị trường cao cấp. Dù sản phẩm thủ công được đánh giá cao tại châu Âu, khả năng đáp ứng tiêu chuẩn thị trường quốc tế của các làng nghề vẫn còn hạn chế.
Ngoài ra, chuyển đổi số và thương mại điện tử cũng trở thành thách thức với các làng nghề. Theo bà Én, phần lớn hộ sản xuất vẫn hoạt động theo mô hình gia đình, thiếu liên kết và chưa có chiến lược quảng bá bài bản, trong khi thị trường hiện nay thay đổi rất nhanh và đòi hỏi mức độ số hóa cao hơn.
Để phát triển bền vững, bà Én cho rằng các làng nghề cần được tổ chức lại theo mô hình quy mô lớn hơn, có khả năng liên kết giữa các hộ sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh.
“Các cơ quan quản lý cũng như Viforest cần hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa trong việc xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, cải tiến mẫu mã và đào tạo chuyển đổi số cho các hộ sản xuất. Chỉ khi giữ được giá trị truyền thống và thích ứng với nhu cầu mới của thị trường, làng nghề mộc mới có thể phát triển lâu dài”, bà Én mong mỏi.
Thứ trưởng Bộ NN-MT Nguyễn Quốc Trị phát biểu chỉ đạo đại hội. Ảnh: Anh Phương
Phát biểu chỉ đạo đại hội, ông Nguyễn Quốc Trị – Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) – đánh giá cao những đóng góp của Viforest đối với ngành chế biến và xuất khẩu gỗ.
Để doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn mới, đặc biệt là yêu cầu về gỗ hợp pháp và các rào cản kỹ thuật liên quan đến nguồn gốc xuất xứ và phát thải, ông cho rằng hiệp hội cần đổi mới tư duy, phương thức hoạt động và đẩy nhanh tiến độ triển khai các kế hoạch.
Đối với nhiệm kỳ 2025–2030, Thứ trưởng Bộ NN-MT đề xuất Viforest thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm, gồm: tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành tháo gỡ khó khăn; tham gia sâu hơn vào việc xây dựng chính sách; xúc tiến mở rộng thị trường; và thúc đẩy doanh nghiệp phát triển các sản phẩm giá trị cao.
Bên cạnh mục tiêu định hình ngành sản xuất và chế biến gỗ minh bạch, thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế, đại diện Bộ NN-MT cũng đề nghị Viforest nâng cao vai trò trong việc xây dựng chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp.
Cùng với việc thông qua những nguyên tắc và nội dung cơ bản của Điều lệ tổ chức và hoạt động (sửa đổi), Đại hội Viforest cũng đã bầu Ban Chấp hành nhiệm kỳ V (2025–2030) gồm 31 thành viên. Trong đó, ông Nguyễn Quốc Khanh – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Xây dựng Kiến trúc AA, được bầu giữ chức Chủ tịch Hiệp hội.
Xuất khẩu gỗ áp tiêu chuẩn khắt khe nguồn gốc: Thách thức trước mắt, cơ hội lớn lâu dài
Việt Nam là nước thứ hai ký kết VPA với EU, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu khó về mặt kỹ thuật như bằng chứng điện tử về tọa độ địa lý của lô khai thác xuất khẩu gỗ, trong khi một số nước vẫn phản ứng rào cản kỹ thuật này.
Xuất khẩu gỗ thu 17,3 tỷ USD, đẩy mạnh phát triển thị trường tín chỉ carbon rừng
Chỉ thị mới của Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, đề án trồng 1 tỷ cây xanh đã bước vào năm cuối. Ông cũng lưu ý việc đẩy mạnh triển khai dịch vụ hấp thụ, lưu giữ carbon và phát triển thị trường tín chỉ carbon rừng.