Điều gì xảy ra khi tim ở bên phải ngực?

TS.BS Nguyễn Thị Duyên, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết thông tin trên, giải thích thêm trong lồng ngực, trái tim có thể nằm ở ba vị trí trong lồng ngực như bên trái (vị trí bình thường), bên phải, chính giữa. Đây là bất thường xảy ra trong quá trình phát triển của thai nhi, với tỷ lệ khoảng 1/10.000 người.

Tình trạng này chia thành hai dạng. Trái tim bên phải tiên phát liên quan đến bất thường tại tim làm thay đổi vị trí tim. Trái tim bên phải thứ phát liên quan đến bất thường ngoài tim gây đổi vị trí trái tim trong lồng ngực (thiểu sản phổi phải, tràn dịch màng phổi trái, thoát vị hoành trái...)

Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, khoảng từ tuần thứ 3 đến tuần thứ 8, các cơ quan nội tạng bắt đầu hình thành, xoay theo một trình tự cụ thể để đạt được vị trí giải phẫu chuẩn trong cơ thể. Sự quay bất thường hoặc gián đoạn trong quá trình này có thể dẫn đến tim phát triển lệch sang bên phải. Nguyên nhân chưa được xác định rõ, song một số nghiên cứu cho thấy đột biến ở các gene liên quan đến kiểm soát đối xứng cơ thể như gene DNAH5, DNAH11, LRRC56, PEX10, ZIC3. Một số người có thể mang đột biến gene nhưng không biểu hiện triệu chứng.

Bác sĩ Duyên cho biết bất thường này được phát hiện qua siêu âm tim, chụp X-quang hoặc điện tâm đồ (ECG). Trong trường hợp tim đảo vị trí đi kèm hiện tượng toàn bộ nội tạng đảo ngược, các cơ quan như gan, dạ dày, lách, ruột... đều nằm ở phía đối diện so với bình thường. Phần lớn những người này không có triệu chứng, có cấu trúc chức năng tim bình thường, có thể sống khỏe mạnh.

Ngược lại, tình trạng rối loạn định hướng nội tạng (hay situs ambiguous) phức tạp hơn. Những trường hợp này thường đi kèm với các dị tật tim nghiêm trọng, bất thường về mật, hệ tiêu hóa và rối loạn chức năng miễn dịch khiến điều trị khó khăn. Bệnh nhân cần can thiệp y tế như cấy máy tạo nhịp tim hoặc thực hiện phẫu thuật. Các thiết bị và phương pháp điều trị cần phải phù hợp với vị trí trái tim nằm bên phải.

Chẩn đoán chính xác loại bất thường tim bên phải, dị tật tim bẩm sinh kèm theo, bất thường các cơ quan khác đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán trước sinh, sau sinh.

Người có trái tim nằm bên phải cần chủ động thông báo cho nhân viên y tế trong những tình huống cấp cứu. Duy trì lối sống lành mạnh, tái khám định kỳ, theo dõi chuyên khoa tim mạch là các biện pháp cần thiết để phát hiện và can thiệp kịp thời nếu có bất thường phát sinh.

Ly Nguyễn