Chiều 16/10, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án Luật Xây dựng sửa đổi, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết dự luật mở rộng diện được miễn giấy phép xây dựng và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực này. Theo đó, các công trình thuộc diện thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng sẽ không phải cấp giấy phép, như công trình trong dự án đầu tư công, dự án PPP hoặc dự án đầu tư kinh doanh quy mô lớn, có tác động đến an toàn và lợi ích cộng đồng.
Với các công trình quy mô nhỏ còn lại, cơ quan quản lý nhà nước vẫn thực hiện cấp giấy phép xây dựng, song quy trình sẽ được đơn giản hóa tối đa về điều kiện, trình tự và thủ tục. Dự luật quy định việc nộp hồ sơ, thẩm định và cấp phép được thực hiện trực tuyến toàn trình, giảm thời gian xử lý xuống tối đa 7 ngày làm việc. Theo Thứ trưởng Bùi Xuân Dũng, các quy định chi tiết sẽ được hướng dẫn cụ thể trong nghị định của Chính phủ sau khi luật được thông qua.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận xét việc cắt giảm thủ tục là cần thiết nhưng tiềm ẩn rủi ro về chất lượng công trình nếu thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ. Ông đề nghị bổ sung chế tài mạnh và quy định hậu kiểm cụ thể đối với các công trình có ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng, đồng thời hạn chế tối đa tình trạng thay đổi thiết kế sau khi được thẩm định.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải đánh giá giảm thời gian cấp phép là bước tiến tích cực, phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính. Tuy nhiên, bà cho rằng việc chuyển sang hậu kiểm chỉ phát huy hiệu quả khi có sự đồng bộ giữa Luật Xây dựng và các luật có liên quan như Đầu tư, Đấu thầu, Bảo vệ môi trường. "Nếu không có sự đồng bộ, chủ đầu tư có thể phải đối mặt với nhiều cơ quan kiểm tra, gây chồng chéo và phát sinh phiền hà", bà Hải nói.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khi thẩm tra cho rằng giấy phép xây dựng không phải là "rào cản" mà là công cụ bảo đảm quyền lợi và trật tự xã hội. Vấn đề nằm ở chất lượng và quy trình cấp phép, do đó cần đơn giản hóa thủ tục nhưng phải quy định rõ trách nhiệm, thời hạn xử lý và công khai thông tin để người dân, doanh nghiệp dễ dàng giám sát. Ủy ban cũng đề nghị làm rõ quy định về quyền sở hữu tài sản trên đất khi miễn giấy phép, cũng như bổ sung cơ chế xử lý các trường hợp thi công sai thiết kế, thay đổi công năng hoặc vi phạm quy định, bảo đảm thống nhất và rõ trách nhiệm giữa các bên.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng các vi phạm trong lĩnh vực xây dựng không chỉ xuất phát từ cơ chế cấp phép mà còn do thiếu minh bạch, thiếu nhất quán trong quy định về loại công trình, điều kiện và thẩm quyền cấp phép. Ông đề nghị Chính phủ quy định rõ cơ chế hậu kiểm, công khai thông tin, tránh lạm dụng hoặc buông lỏng kiểm tra, bảo đảm yêu cầu về kỹ thuật, môi trường, phòng cháy chữa cháy và quyền lợi của người dân.
"Cần quan tâm đến chất lượng, cách thức, quy trình để giấy phép xây dựng không trở thành rào cản hay thủ tục gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Dự án Luật Xây dựng sửa đổi sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua theo quy trình rút gọn tại kỳ họp thứ 10.
Sơn Hà