Cô giáo ung thư đi biệt phái cách nhà 35km, khi nào được xem là bệnh hiểm nghèo?

Mới đây, vụ việc cô giáo T.T.H (Trường Phổ thông dân tộc bán trú TH và THCS Nậm Càn, Nghệ An) bị ung thư phúc mạc, thường xuyên đi hóa trị nhưng vẫn phải đi biệt phái cách nhà 35km gây xôn xao dư luận.

Hiệu trưởng nhà trường Lâm Nguyên Ngọc giải thích: "Văn bản của Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An sẽ xem xét cho trường hợp thuộc diện mắc bệnh hiểm nghèo, theo tôi hiểu mắc bệnh hiểm nghèo là bị ung thư giai đoạn cuối. Đối với trường hợp cô H. chưa phải mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối nên vẫn thuộc diện đi biệt phái".

Sau khi bài viết về sự việc trên được đăng tải, VietNamNet tiếp nhận nhiều phản hồi của độc giả về vụ việc, bày tỏ quan điểm về yếu tố nhân văn trong các quyết định nhân sự với những trường hợp ốm đau, đặc biệt là khi nữ giáo viên bị ung thư, đồng thời đặt vấn đề ung thư có phải là bệnh hiểm nghèo?

Bạn đọc Võ Thanh nêu quan điểm, mong có sự linh động với các cô giáo mắc ung thư, bởi quy định hay chủ trương nào cũng cần có tính nhân văn. Một bạn đọc khác bày tỏ, khi đã bị ung thư, tức là cần thời gian chữa bệnh và nghỉ ngơi.

Theo bạn đọc Thanh Bình, cần phải nhận thức lại về bệnh hiểm nghèo, về cách giải quyết nhân văn trong công việc, vì khi đã ung thư giai đoạn cuối, cần gì đến ưu tiên nữa. Còn theo bạn đọc tên Thông, bị ung thư phúc mạc phải hóa trị là đã giai đoạn muộn, mệt mỏi, tốn kém công sức, thời gian tiền bạc rất nhiều, cần có sự chia sẻ, linh động.

Trao đổi với VietNamNet ngày 18/9, một lãnh đạo Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết hiện nay chưa có văn bản quy định thống nhất thế nào là bệnh hiểm nghèo và danh mục bệnh hiểm nghèo dùng chung cho tất cả các ngành mà nằm rải rác ở các lĩnh vực khác nhau, sử dụng cho những mục đích khác nhau.

Ví dụ, danh mục bệnh hiểm nghèo ban hành kèm theo Thông tư số 26/2014 của Bộ trưởng Quốc phòng gồm bệnh ung thư các loại đã hoặc chưa được điều trị, phát triển đến giai đoạn cuối (tại chỗ khối u xâm lấn rộng, đã có di căn ở nhiều nơi trong cơ thể, có nhiều biến chứng, thể trạng suy kiệt, nằm một chỗ). Tiên lượng xấu, thời gian sống còn ngắn.

Đây là cơ sở để quản lý, điều trị, chăm sóc, giải quyết chính sách đối với quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng, người làm việc trong tổ chức cơ yếu do Quân đội quản lý theo quy định.

Tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 140/2021 của Chính phủ (quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng và cơ sở giáo dục bắt buộc), người mắc bệnh hiểm nghèo là người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư giai đoạn cuối, bại liệt, phong hủi, lao đã kháng thuốc, xơ gan cổ trướng, suy tim độ 3 trở lên, suy thận độ 4 trở lên, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS hoặc bệnh khác có văn bản xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ tuyến huyện trở lên xác nhận là bệnh hiểm nghèo theo quy định của Bộ Y tế.

Trong Phụ lục IV Danh mục bệnh hiểm nghèo ban hành kèm theo Nghị định số 134/2016 của Chính phủ (quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu), 42 loại bệnh được coi là bệnh hiểm nghèo có ung thư (không thêm ghi chú điều kiện - PV).

Với ngành y tế, một số văn bản gần đây đưa ra danh mục có liên quan bệnh hiểm nghèo, nhưng được áp dụng trong các trường hợp cụ thể.

Tại Thông tư số 50/2024 do Bộ Y tế ban hành, quy định Danh mục bệnh hiểm nghèo để các tổ chức, cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, các bệnh u ác tính có mã bệnh từ C00 đến C97 ở giai đoạn cuối là các bệnh hiểm nghèo.

Danh mục 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo được khám, chữa bệnh tại cơ sở cấp chuyên sâu năm 2025 quy định tại Phụ lục I Thông tư 01/2025 của Bộ Y tế không phân định cụ thể nhóm bệnh nào là bệnh hiếm, nhóm nào là bệnh hiểm nghèo.

Nhóm u ác tính, mã bệnh từ C00 đến C97 được hiểu là các bệnh hiểm nghèo. Danh mục này đặt ra giới hạn về tình trạng bệnh và điều kiện để người bệnh được hưởng 100% BHYT khi tự đi khám chữa bệnh cấp chuyên sâu (nghĩa là được khám trái tuyến ở cấp cao nhất).

Cụ thể, nếu người bệnh đáp ứng đủ 2 điều kiện là dưới 18 tuổi và đã được chẩn đoán xác định bệnh nhưng không có chỉ định điều trị đặc hiệu, thì mới được hưởng quyền lợi.

Chia sẻ với VietNamNet, một chuyên gia y tế cho biết rất khó để làm rõ khái niệm "hiểm nghèo", ung thư có phải là bệnh hiểm nghèo hay không bởi có những bệnh ung thư (như vú, cổ tử cung, tuyến giáp...) phát hiện ở giai đoạn 1, 2 (nghĩa là giai đoạn sớm), khả năng chữa trị khỏi rất cao, cơ hội sống trên 5 năm, 10 năm rộng mở; lại có những bệnh ung thư (như tuỵ, mật, gan, phổi...) nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, cơ hội sống ít hơn rất nhiều.

Giáo dục cần mang tính nhân văn

Trao đổi với PV VietNamNet, lãnh đạo Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An cho biết, phía đơn vị đã nắm được sự việc nữ giáo viên T.T.H. (Trường Phổ thông dân tộc bán trú TH và THCS Nậm Càn (Nghệ An) mắc bệnh ung thư phúc mạc bụng, thường xuyên đi hóa trị, song phải đi biệt phái đến trường cách nhà 35km.

Theo đại diện Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An, sau sự việc, Sở đã yêu cầu Hiệu trưởng báo cáo, giải trình.

"Về trường hợp đi biệt phái, theo luật không quy định những giáo viên bị bệnh là không phải đi biệt phái. Tuy nhiên, giáo viên bị bệnh ốm đau, bệnh tật thì mình phải quan tâm, giáo dục cần mang tính nhân văn", lãnh đạo Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An thông tin.

Lãnh đạo Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An cho biết, đối với trường hợp cô H, tôi đã chỉ đạo hiệu trưởng nắm bắt lại nguyện vọng của nữ giáo viên, xem xét lại và có thể cô H. không phải đi biệt phái nữa.

Theo Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, phúc mạc là một lớp thanh mạc liên tục, che phủ mặt trong thành bụng, bọc lấy tất cả các tạng thuộc ống tiêu hóa và một số tạng khác ở trong ổ bụng. Phúc mạc bao gồm lá thành, lá tạng và lá trung gian (mạc nối, mạc treo, dây chằng).

Ung thư ở phúc mạc bao gồm ung thư nguyên phát (rất hiếm gặp và nguy hiểm, chỉ chiếm khoảng 3% các ung thư ở phúc mạc) và ung thư thứ phát (còn gọi là ung thư di căn phúc mạc).

Các thử nghiệm lâm sàng gần đây cho thấy kết hợp phẫu thuật, hóa chất toàn thân, hóa chất trong phúc mạc, điều trị tràn dịch ổ bụng ác tính… giúp kéo dài thời gian sống thêm và chất lượng sống của bệnh nhân ung thư di căn phúc mạc.