Luật Bảo hiểm xã hội có hiệu lực từ 1/7 quy định căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) của lao động khu vực nhà nước là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, thâm niên vượt khung, nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương nếu có.
Mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng hưởng lương hưu của nhóm này tính theo lộ trình 5-20 năm cuối với người gia nhập hệ thống tùy thời điểm. Người gia nhập từ 1/1/2025 trở đi tính bình quân toàn bộ quá trình.
Thông tư 12 của Bộ Nội vụ nêu rõ công thức tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để hưởng lương hưu của lao động khu vực công.
Lao động tham gia BHXH trước ngày 1/1/1995, tính bình quân 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu. Trong đó, Mbqtl là mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Công thức tính:
Người tham gia từ ngày 1/1//1995 đến 31/12/2000, tính bình quân 6 năm cuối trước nghỉ hưu:
Lao động đóng từ 1/1/2001 đến 31/12/2006, tính bình quân 8 năm cuối trước nghỉ hưu:
Người tham gia từ 1/1/2007 đến 31/12/2015, bình quân 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu:
Lao động đóng từ 1/1/2016 đến 31/12/2019, tính bình quân 15 năm cuối trước nghỉ hưu:
Người tham gia từ 1/1/2020 đến 31/12/2024, tính bình quân 20 năm cuối trước nghỉ hưu:
Người đóng từ 1/1/2025 trở đi, tính bình quân tiền lương tính đóng BHXH toàn bộ quá trình:
Với lao động khu vực doanh nghiệp, căn cứ đóng là tiền lương tháng gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng được tính toàn bộ quá trình tham gia.
Nhóm lao động vừa có thời gian đóng thuộc khu vực nhà nước, vừa hưởng lương doanh nghiệp thì bình quân tiền lương làm căn cứ đóng được tính theo công thức tổng tiền lương đóng ở cả hai khu vực chia cho tổng số tháng đóng BHXH.
Về chế độ tử tuất hàng tháng, lao động qua đời khi đang đóng bắt buộc hoặc đang bảo lưu mà còn thiếu tối đa 6 tháng mới đủ 15 năm để hưởng trợ cấp tuất thân nhân được đóng một lần để hưởng hàng tháng. Mức đóng bằng 22% tiền lương tháng của lao động trước khi qua đời hoặc nghỉ việc. Nếu thân nhân không đóng một lần cho thời gian còn thiếu thì được nhận trợ cấp tuất một lần.
Lương hưu bình quân năm 2024 của người hưởng từ Quỹ Bảo hiểm xã hội đạt 7 triệu đồng mỗi tháng, bao gồm cả lực lượng vũ trang. Nếu tách riêng lao động khu vực dân sự thì tiền hưởng thấp hơn, theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Cả nước có gần 3,4 triệu người hưởng các chế độ hưu trí và trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng.
Tỷ lệ hưởng lương hưu của người Việt thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á, tối đa 75% với nam đóng đủ 35 năm bảo hiểm xã hội và 30 năm với nữ. Song mức hưởng lương hưu của người Việt thuộc nhóm trung bình do tiền đóng bảo hiểm chưa cao, chủ yếu tăng do điều chỉnh lương cơ sở và tối thiểu. Hết năm 2023, bình quân tiền lương tính đóng bảo hiểm xã hội của lao động khu vực nhà nước đạt 6,9 triệu đồng; lao động khối doanh nghiệp, hợp tác xã gần 6,4 triệu đồng.
Hồng Chiêu