Chiều 17/6, tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội tranh luận xoay quanh nguyên nhân dẫn đến tình trạng quá tải tại các bệnh viện chuyên sâu tuyến trung ương.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Đỗ Thị Lan cho biết tình trạng quá tải ở các bệnh viện như K, Bạch Mai, Việt Đức... chủ yếu do thiếu thiết bị, vật tư y tế và nhân lực, đến nay vẫn chưa có giải pháp giải quyết dứt điểm. "Nhiều bệnh nhân phải nằm ghép, chờ đợi lâu vì thiếu máy móc, đặc biệt là thiết bị xạ trị khiến người bệnh ung thư lỡ mất thời gian vàng điều trị", bà nói.
Bà Lan chia sẻ đã từng đến bệnh viện K và chứng kiến cảnh người bệnh ung thư mòn mỏi chờ đến lượt khám cũng như xạ trị. Nhiều người trong số đó hoàn cảnh khó khăn, thời gian điều trị bệnh kéo dài làm tăng chi phí. Phần đông bệnh nhân ung thư từ các tỉnh về Hà Nội để khám chữa.
Theo thống kê, mỗi ngày bệnh viện K tiếp nhận hơn 2.000 người đến khám chữa, nhưng lại thiếu nhiều thiết bị như máy siêu âm, máy chụp CT (cắt lớp vi tính). Thực trạng này khiến bệnh nhân vừa phải chờ đợi khám vừa phải chờ đợi kết quả. Đặc biệt, vì thiếu máy xạ trị nên nhiều bệnh nhân ung thư không được điều trị kịp thời, làm lỡ cơ hội chữa trị trong thời gian vàng để kéo dài sự sống.
Bà Lan cho rằng nguyên nhân của những bất cập nêu trên là do nhu cầu chi đầu tư cho y tế tăng cao, nhất là nhân lực, thiết bị, hạ tầng, công nghệ. Tuy nhiên, giá dich vụ y tế chưa được tính đúng, tính đủ.
Trong khi đó, nhiều bệnh viện công lập tự chủ vẫn chưa đảm bảo nguồn thu để chi trả lương, đảm bảo thu nhập cho y bác sĩ, nhân viên bệnh viện. Nếu bệnh viện chi trả đủ thu nhập cho đội ngũ y bác sĩ thì lại không đáp ứng được yêu cầu thu đủ cho các khoản chi thường xuyên khác. Bên cạnh đó, cơ chế đấu thầu mua sắm trang thiết bị, xã hội hóa đầu tư công trong bệnh viện công lập còn vướng mắc, không đáp ứng được yêu cầu về trang thiết bị cho khám chữa bệnh.
Đại biểu tỉnh Quảng Ninh đề nghị Chính phủ rà soát tổng thể thực trạng quá tải tại các bệnh viện chuyên sâu, trong đó cần đánh giá riêng tình hình tiếp nhận và điều trị bệnh nhân ung thư tại Bệnh viện K. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng đầu tư cho y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu; đồng thời, hỗ trợ bệnh viện về trang thiết bị, nhân lực và chi trả lương hợp lý để giữ chân bác sĩ làm việc trong khu vực công.
"Chính phủ cần rà soát cơ chế tự chủ bệnh viện công lập cũng như cơ chế hợp tác công tư để để khắc phục tình trạng thiếu thiết bị, vật tư y tế, nhân lực, nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh", bà nói.
Người dân mất niềm tin vào y tế tuyến dưới
Tham gia tranh luận, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Phó chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam) đồng tình với ý kiến của đại biểu Đỗ Thị Lan về tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trung ương. Ông cho rằng các bệnh viện lớn, nơi có năng lực cứu chữa cao, đều đang rơi vào tình trạng quá tải nghiêm trọng.
Tuy nhiên theo ông Huân, thiếu thiết bị hay giá dịch vụ y tế thấp chỉ là một phần nguyên nhân. Sau đại dịch Covid-19, do vướng các sai phạm trong đấu thầu, nhiều thiết bị tại bệnh viện bị niêm phong phục vụ điều tra, thanh tra nên không thể sử dụng. Thậm chí, thiết bị do doanh nghiệp tư nhân tài trợ cũng không được đưa vào vận hành vì vướng cơ chế.
"Bệnh viện đã được đầu tư không đầy đủ, lại còn bị hạn chế bởi các thủ tục kiểm tra, điều tra, khiến năng lực khám chữa bệnh càng thêm bị bóp nghẹt", ông Huân nói. Ông đề xuất có cơ chế đặc thù cho ngành y tế, cho phép sử dụng thiết bị trong quá trình thanh tra, điều tra, đồng thời cần chính sách động viên, hỗ trợ y bác sĩ tuyến đầu vốn đang làm việc trong môi trường nhiều áp lực.
Trong khi đó, PGS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, không đồng tình với lập luận rằng thiếu thiết bị là nguyên nhân chính gây quá tải. Theo ông, nguyên nhân sâu xa là do "người dân mất niềm tin vào y tế tuyến cơ sở" nên đổ dồn về tuyến trung ương, kể cả với những bệnh lý đơn giản.
Ông Hiếu cho rằng muốn giải quyết tình trạng này cần tập trung nâng cao chất lượng y tế cơ sở. Từ ngày 1/7, khi không còn chính quyền cấp huyện, việc phát triển hệ thống y tế tuyến xã càng trở nên cấp thiết. "Cần tổ chức lại trạm y tế xã theo mô hình phòng khám của tuyến huyện, định kỳ có bác sĩ từ tuyến tỉnh, huyện về khám chữa bệnh, từ đó tạo dựng lại niềm tin của người dân", ông nói.
Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cũng đề nghị dừng cơ chế tự chủ với bệnh viện tuyến huyện - vốn khiến họ gánh nặng chi thường xuyên, nhất là tiền lương - để họ tập trung vào chuyên môn, phát triển kỹ thuật và nâng cao đời sống cán bộ y tế.
Bên cạnh đó, bệnh viện tuyến tỉnh nên tập trung điều trị các bệnh thông thường, còn tuyến trung ương cần tổ chức theo mô hình viện chuyên khoa trong bệnh viện đa khoa để đáp ứng toàn diện hơn nhu cầu người bệnh.
"Chỉ khi nâng cao chất lượng khám chữa bệnh ở tuyến cơ sở thì mới có thể giải quyết tận gốc tình trạng quá tải ở tuyến trên", ông Hiếu khẳng định.
Vũ Tuân