Tác phẩm có tên đầy đủ là Ánh sáng trong ta: Vượt qua những thời điểm bất định (The Light We Carry: Overcoming in Uncertain Times), dày hơn 400 trang, do nhà xuất bản Crown phát hành tại Mỹ năm 2022. Tại Việt Nam, sách do dịch giả Lê Thành Hà chuyển ngữ, ra mắt bạn đọc vào tháng 4.
Nối tiếp hồi ký đầu tiên - Becoming (Chất Michelle, 2018), cựu Đệ nhất Phu nhân Mỹ tập trung kể chuyện đời và những năm tháng cống hiến cho xã hội của mình. Nhưng lần này, bà hé lộ khía cạnh khác ẩn sau hình tượng phụ nữ mang sức ảnh hưởng lớn - một Michelle Obama có trái tim nhạy cảm với nhiều nỗi sợ.
Michelle Obama sinh năm 1964, lớn lên tại khu South Side, Chicago. Trong hồi ký, bà cho biết luôn sống với sự hoài nghi năng lực của bản thân từ nhỏ, sợ bị đánh giá thấp bởi định kiến sắc tộc, giới tính và xuất thân. Mặt khác, bà bất an trước sự vô định của cuộc đời khi chứng kiến người cha mạnh mẽ mất dần khả năng vận động do mắc bệnh đa xơ cứng suốt thời niên thiếu. Lúc đó, bà nhận ra cuộc sống luôn biến đổi một cách khôn lường.
Khi trở thành Đệ nhất Phu nhân Mỹ, những nỗi sợ trên càng trở nên rõ nét. Bà lo lắng sơ suất của chính mình khiến gia đình gặp rắc rối, hai con gái không thể chịu áp lực dư luận hay bản thân không còn gì để đóng góp vào xã hội. Giai đoạn Covid-19, bà thấy bất lực vì không thể tạo ra sự thay đổi cho cộng đồng.
Tuy nhiên, những trăn trở ấy cũng gợi cho Michelle Obama nhiều suy ngẫm về thách thức và sức mạnh. Thay vì đầu hàng, bà nhận ra sợ hãi là động lực để bước khỏi vùng an toàn, học cách thích nghi trong thế giới đầy biến động. Nhờ đó, bà tìm thấy sự ổn định trong nhiều điều đơn giản như buổi sáng bình yên bên chồng - cựu Tổng thống Barack Obama, các cuộc trò chuyện với bạn bè.
"Hành trình cuộc đời đã dạy tôi rằng có rất ít điểm cố định, những cột mốc truyền thống mà chúng ta nghĩ là các điểm bắt đầu và kết thúc thật ra cũng chỉ là một số ít điểm cố định trên một con đường dài hơn ta tưởng rất nhiều. Bản thân chúng ta luôn chuyển biến, luôn thay đổi và luôn vận động trong dòng chảy cuộc sống. Chúng ta tiếp tục học hỏi ngay cả khi chán phải học hỏi, tiếp tục thích nghi ngay cả khi kiệt sức vì phải thích nghi. Chúng ta không thể đảm bảo mọi nỗ lực đều dẫn đến các kết quả chắc chắn, nhưng mỗi ngày trôi qua, chúng ta đều phải trở thành một phiên bản mới hơn của chính mình", Michelle Obama viết.
Theo tác giả, con người mạnh mẽ hơn khi "nhận ra ánh sáng trong mình". Nguồn sáng ấy xuất phát từ việc thấu hiểu bản thân - yếu tố góp phần nuôi dưỡng sự tự tin để đạt trạng thái bình tĩnh, khả năng duy trì quan điểm riêng và quan trọng nhất là kết nối sâu sắc với người khác.
"Một nguồn sáng thắp lên nguồn sáng khác. Một gia đình vững mạnh lan tỏa sức mạnh đến nhiều gia đình khác. Một cộng đồng gắn kết truyền cảm hứng cho những cộng đồng xung quanh. Đó chính là sức mạnh của ánh sáng trong mỗi chúng ta", trích hồi ký của Michelle Obama.
Từ những trải nghiệm, bà đúc kết những thói quen, nguyên tắc giúp bản thân vượt khó khăn trong vai trò người mẹ, con gái, bạn đời và Đệ nhất Phu nhân. Bà không đưa giải pháp rõ ràng cho thách thức, nhưng tin mọi người có thể tự tìm ra bằng cách dùng "bộ dụng cụ" giúp cuộc sống tốt hơn. Người đọc có thể tham khảo các giá trị Michelle Obama gợi ý như "bắt đầu bằng sự tử tế", "ngẩng cao đầu", tạo dựng "bàn bếp" - hình ảnh ẩn dụ mối quan hệ gồm nhóm bạn, cố vấn thân thiết sẵn sàng lắng nghe, cho lời khuyên và giúp nhau tiến bộ.
Đơn vị xuất bản tại Việt Nam nhận xét: "Tuy không có lối viết sắc bén hay đột phá về mặt nghệ thuật, mỗi chương sách của Ánh sáng trong ta lại chất chứa nhiều suy ngẫm và chia sẻ, tựa như ngọn hải đăng soi sáng ta vượt qua bao cơn bão đời. Michelle Obama không đưa ra một công thức hay một lời khẳng định nào, ấy vậy mà, mỗi câu, mỗi chữ đều truyền cho ta rất nhiều cảm hứng".
Đến nay, hồi ký được dịch ra hơn 14 ngôn ngữ và ra mắt tại hơn 27 quốc gia, từng xuất hiện trong danh sách 100 cuốn sách phải đọc năm 2022 do Time bình chọn. Trên Good Reads, hàng nghìn khán giả chấm tác phẩm điểm tối đa năm sao, nhận xét sách sâu sắc và thực tế.
Một tài khoản bình luận: "Ai cũng phải trải qua cảm giác sợ hãi nhưng mọi người có thể học chấp nhận rủi ro, thử cái mới dù tâm trạng ấy không mất hoàn toàn. Câu chuyện của Michelle Obama giúp tôi cảm thấy được an ủi, nhất là khi biết bà cũng sợ hãi nhiều lần trong đời. Nhìn từ bên ngoài, bà ít khi thể hiện khía cạnh này".
Michelle Obama, 61 tuổi, giữ vị trí Đệ nhất Phu nhân từ năm 2009 đến năm 2017. Bà tốt nghiệp Đại học Princeton, Trường Luật Harvard, bắt đầu sự nghiệp luật sư tại công ty luật Sidley & Austin ở Chicago - nơi bà gặp chồng tương lai là ông Obama. Trên cương vị của mình, bà có nhiều hoạt động từ thiện, các buổi diễn thuyết ở nhiều nơi trên thế giới, đồng thời là trợ thủ đắc lực của chồng. Năm 2009, tạp chí People chọn bà vào danh sách 100 người đẹp nhất thế giới.
Ngoài Ánh sáng trong tôi, bà xuất bản quyển Becoming (Chất Michelle) - hồi ký bán chạy nhất thế giới năm 2018, và American Grown (Trồng trọt tại Mỹ) phát hành năm 2012. Hiện vợ chồng Obama sống tại thủ đô Washington cùng hai con gái Malia và Sasha.
Phương Thảo