Gan là hệ thống lọc chính của cơ thể, chuyển đổi độc tố thành chất thải, làm sạch máu và chuyển hóa chất dinh dưỡng, thuốc để cung cấp một số protein quan trọng. Cơ quan này có khả năng tái tạo sau khi bị tổn thương. Tuy nhiên, nhiều bệnh như viêm gan virus, xơ gan, ung thư gan, có thể làm suy giảm chức năng khiến cơ quan này khó phục hồi.
Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết các dấu hiệu tổn thương gan sớm để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Vàng da
Vàng da xảy ra khi gan không thể xử lý bilirubin (một chất màu vàng được tạo ra khi các tế bào hồng cầu phân hủy) trong máu, do quá nhiều tế bào hồng cầu bị phân hủy hoặc tổn thương. Theo bác sĩ Khanh, vàng da có thể là biểu hiện mắc các bệnh như viêm gan virus A, B, C, D, E, bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng, viêm gan do rượu và thuốc hoặc thực phẩm chức năng...
Dấu hiệu vàng da có thể do những nguyên nhân khác như rối loạn tự miễn dịch, khiếm khuyết chuyển hóa di truyền ít gặp, thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai đường uống, thuốc chống loạn thần, sỏi mật, viêm đường mật, ung thư đường mật, khối u tuyến tụy. Bên cạnh vàng da, người bệnh có thể bị vàng củng mạc (lòng trắng của mắt) và niêm mạc chuyển sang màu vàng.
Mệt mỏi, chán ăn
Nhiệm vụ của gan là chuyển hóa chất dinh dưỡng, giải độc cơ thể. Khi gặp vấn đề, chức năng chuyển hóa chất dinh dưỡng bị ảnh hưởng khiến cơ thể thiếu năng lượng, người bệnh mệt mỏi, chán ăn. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh viêm gan, gan nhiễm mỡ không do rượu, xơ gan, ung thư gan, suy gan... Gan suy giảm khả năng thải độc dẫn đến tăng nồng độ amoniac trong máu gây cảm giác mệt mỏi.
Nước tiểu sẫm màu
Nước tiểu là hỗn hợp gồm nước, chất điện giải, chất thải mà thận lọc ra khỏi máu. Người khỏe mạnh và uống đủ nước, nước tiểu không màu hoặc màu vàng nhạt. Ngược lại, nước tiểu cô đặc và chuyển sang màu vàng sẫm.
Theo bác sĩ Khanh, nước tiểu có màu sẫm cũng có thể là dấu hiệu khi chức năng gan suy giảm do dòng mật bị ứ đọng, không chuyển hóa được bilirubin để chuyển mật hiệu quả đến ruột non. Mật tăng cao trong máu gây ra triệu chứng tiểu sẫm màu, vàng da, phân có màu nhạt, khó tiêu...
Bệnh gan tiến triển dễ ảnh hưởng đến lưu lượng máu, hormone và tình trạng dinh dưỡng. Người có biểu hiện nước tiểu sẫm màu kèm theo các triệu chứng khác cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phân nhạt màu
Phân có màu vàng sẫm do sắc tố mật từ gan tiết ra. Triệu chứng này thường là tắc hệ thống dẫn lưu mật, tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây xuất huyết tiêu hóa.
Vết bầm tím trên da
Một vai trò khác của gan là sản xuất các protein giúp đông máu. Nếu gan tổn thương, chức năng này suy giảm khiến sản xuất protein bị ảnh hưởng, làm máu khó đông, từ đó xuất hiện vết bầm tím. Ngoài vết bầm, người bệnh có thể bị chảy máu cam hoặc chảy máu nướu răng bất thường. Vết bầm tím trên da có thể là dấu hiệu viêm gan mạn tính, xơ gan hoặc suy gan.
Bác sĩ Khanh khuyến cáo người có vết bầm tím nhiều và không rõ nguyên nhân, kèm các dấu hiệu như vàng da, phù nề, mệt mỏi kéo dài, cần khám sớm, xét nghiệm chức năng gan, kiểm tra đông máu và siêu âm. Xác định sớm nguyên nhân để được điều trị sớm góp phần cải thiện sức khỏe, nhanh hồi phục.
Lục Bảo
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp |