Khi ai đó nói rằng từng chạy marathon (42,195km) hay half marathon (21,0978km), câu hỏi đầu tiên của bạn thường là về thành tích cá nhân tốt nhất (PB) của họ. Đó là phản ứng bình thường, với môn thể thao được đo đếm bằng thời gian.
Những runner quan tâm đến thời sự chạy bộ thường cũng nắm được các thông số kỷ lục của hai cự ly phổ thông kể trên. Mốc thời gian đó có thể dùng làm điểm tham chiếu để mọi người, kể cả những người không chạy bộ, có thể quy đổi, so sánh qua đó đánh giá các màn trình diễn khác.
Phần lớn cộng đồng chạy bộ cũng theo đuổi các tiêu chuẩn nhất định, như các runner nghiệp dư đều mong muốn chinh phục các mốc thời gian sub4 marathon (chạy 42km dưới 4 giờ) hay sub2 half marathon (chạy 21km dưới 2 giờ). Điều này có thể tạo ra tâm lý về thành tích tốt và không tốt. Nếu chạy nhanh hơn tiêu chuẩn, màn trình diễn của bạn được đánh giá là tốt, và ngược lại.
Tuy nhiên, cách suy nghĩ như trên thực sự hạn chế trải nghiệm chạy bộ. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Quốc tế về Tâm lý học Thể thao và Tập thể dục năm 2022, việc tập trung vào kết quả có tác động rất nhỏ đến hiệu suất. Mục tiêu quá trình, hoặc việc ăn mừng những chiến thắng nhỏ trên đường đua, có tác động lớn hơn nhiều. Nói một cách đơn giản: Tập trung vào hành trình thay vì điểm cuối được chứng minh là bổ ích và dẫn đến kết quả tốt hơn.
Từ đó, nhóm nghiên cứu cho rằng, thay vì hỏi một runner rằng "PB của bạn là bao nhiêu?", hãy hỏi "cuộc đua diễn ra như thế nào?". Điều đó cho người bạn hỏi không gian để trả lời theo cách tôn vinh điều thực sự khiến họ tự hào nhất về màn trình diễn. Ví dụ, họ hài lòng vì nước rút mạnh mẽ, hoặc không đi bộ, hay không giảm tốc ở những đoạn dốc.
Nhiều runner không đặt mục tiêu thời gian cụ thể, và cũng có nhiều cách khác để đo lường thành công trong cuộc đua marathon. Một runner có thể tự hào đạt thành tích tốt nhất mà không cần đề cập đến thời gian, trong khi một người khác có thể nói "Đây là một ngày thực sự khó khăn nhưng tôi tự hào về bản thân vì đã về đích". Một câu hỏi mở sẽ tập trung vào người chạy và trải nghiệm độc đáo của họ, chứ không phải thành tích cụ thể.
Tất nhiên, bất kỳ runner nào được hỏi về thành tích chạy có thể chọn trả lời hay không. Nhưng bạn cũng có thể chủ động thay đổi cuộc trò chuyện.
Không phải là thời gian về đích không quan trọng, hay người chạy không nên có mục tiêu thời gian. Vấn đề là nhận ra, đặc biệt là khi phong trào chạy bộ ngày nay tiếp tục phát triển, rằng runner có thể định nghĩa thành công theo nhiều cách khác nhau.
Hoàn thành cự ly 42,195 km sẽ luôn là thành tích tuyệt vời, bất kể thời gian. Suy nghĩ chu đáo hơn một chút về cách trò chuyện với nhau là cách tiếp tục phát triển và tạo ra cộng đồng chạy bộ hòa nhập hơn.
Hồng Duy (theo Runner's World)