ThS Trần Văn Dần, Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết cong vẹo cột sống là tình trạng xương cột sống bị cong bất thường, khi nhìn từ phía sau sẽ thấy đường cong trông giống như hình chữ C hoặc chữ S thay vì thẳng dọc theo lưng tự nhiên. Tình trạng này thường gặp ở trẻ độ tuổi học đường tại Việt Nam, nguyên nhân do ngồi học không đúng tư thế như ngồi gù lưng, tựa ngực vào thành bàn, ngồi nghiêng người, vắt chéo chân, gục đầu, chống cằm xuống bàn...
Thạc sĩ Dần hướng dẫn tư thế ngồi đúng cho trẻ.
- Nguyên tắc 90/90/90: Giữ lưng trẻ thẳng, tựa vào lưng ghế, hông và đùi tạo thành góc 90 độ, đầu gối gấp 90 độ, bàn chân đặt ngang mặt sàn ở mắt cá tạo thành góc 90 độ.
- Chọn bàn học và ghế ngồi phù hợp với chiều cao và đặc điểm sinh lý của trẻ. Với bàn ghế tiêu chuẩn ở trường học, thầy cô có thể áp dụng một số phương pháp như kê chân, kê mông hoặc nâng cao mặt phẳng bàn để trẻ có tư thế ngồi chuẩn.
- Mặt bàn nên có độ cao sao cho khi trẻ ngồi đúng tư thế, thả lỏng vai, hai cẳng tay có thể đặt khoanh lên mặt bàn, tạo ra góc 90 độ ở khuỷu tay với cánh tay. Bàn thấp hơn tư thế này dễ khiến trẻ gù lưng khi ngồi học. Trẻ có thể bị căng cơ cánh tay và vai nếu ngồi bàn cao.
- Hướng dẫn trẻ thả lỏng cổ và vai, viết bằng tay thuận, đồng thời giữ chặt vở bằng tay không thuận. Không được thả lỏng tay không thuận, buông tay xuống bàn hoặc đút tay vào ngăn bàn khi viết, vì tay này vừa có nhiệm vụ giữ vở, vừa nâng đỡ cơ thể giúp trẻ giữ tư thế ngồi thẳng. Có thể hướng dẫn trẻ đặt vở hơi nghiêng lên phía trên tay thuận khi viết.
Duy trì tư thế ngồi học và viết đúng giúp trẻ giảm nguy cơ cong vẹo cột sống, tránh vặn vẹo vì mệt mỏi, khó chịu, trẻ tập trung hơn và đạt được kết quả học tập tốt hơn. Tuy nhiên, ngay cả tư thế ngồi học đúng cũng không nên duy trì quá lâu. Sau mỗi 30 phút, trẻ nên được khuyến khích thay đổi tư thế, đứng dậy, đi lại và vận động nhẹ. Các bài thể dục kéo giãn giữa giờ và sau buổi học cũng giúp phòng ngừa cong vẹo cột sống cho trẻ.
Một số dấu hiệu cho thấy trẻ bị cong vẹo cột sống do tư thế ngồi không đúng như hai vai không đều, bên cao bên thấp, xương bả vai nhô, vòng eo không cân xứng, quần áo mặc bị lệch, hông chậu hoặc ngực trước không đều...
Khi có dấu hiệu cong vẹo cột sống, trẻ cần được đi khám sàng lọc và điều trị sớm. Thạc sĩ Dần cho hay trường hợp cong vẹo chưa vượt quá 20 độ góc Cobb có thể điều trị để ngăn ngừa tiến triển thông qua các bài tập luyện và theo dõi 6 tháng một lần. Khi nặng hơn, trẻ cần đeo nẹp, điều trị ngoại khoa, phẫu thuật cố định cột sống, chỉnh vẹo.
Nếu không điều trị, cong vẹo cột sống sẽ dẫn đến biến đổi cấu trúc xương, gây rối loạn tư thế, dị dạng thân hình, ảnh hưởng tâm lý. Bệnh có thể làm biến đổi khung xương sườn và lồng ngực, làm giảm sức khỏe hô hấp, gây khó thở, hạn chế vận động, đau lưng mạn tính khi trưởng thành. Trẻ gái bị cong vẹo cột sống quá mức có thể làm biến dạng xương chậu, ảnh hưởng đến quá trình sinh nở sau này.
Thanh Long
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh cơ xương khớp tại đây để bác sĩ giải đáp |