Đưa ngược việc lên thì không đúng tinh thần cải cách
Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM đề xuất sắp xếp văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) cấp tỉnh là đầu mối duy nhất tiếp nhận và xử lý tất cả các sự vụ liên quan đến tài nguyên và đất đai, kể cả cấp sổ đỏ lần đầu. Điều này có nghĩa, cấp xã không giải quyết đầu việc liên quan đến tài nguyên và đất đai, ngoại trừ các nhiệm vụ liên quan như giải phóng mặt bằng, giao thuê đất theo phân cấp, chuyển mục đích sử dụng đất theo địa bàn xã hoặc liên xã.
Cũng có ý kiến đề xuất nên chuyển VPĐKĐĐ về cấp xã để thuận tiện hơn cho người dân.
Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Nguyễn Chí Thanh, Phó Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, cho hay, chủ trương hợp nhất chính quyền hai cấp nhằm mục tiêu cuối cùng là đưa bộ máy lại gần dân nhất, phục vụ người dân tốt hơn. Vì vậy, việc chuyển các thủ tục đất đai, trong đó có cấp sổ đỏ xuống cấp phường/xã, là hoàn toàn hợp lý.
“Bộ phận tiếp nhận, xử lý hồ sơ càng gần dân càng thuận tiện. Chính phủ phân quyền xuống bộ, ngành và các tỉnh; các tỉnh tiếp tục phân cấp về phường/xã là hợp lý, còn cứ ‘ôm’ ngược việc lên thì không đúng tinh thần cải cách. Những thủ tục đất đai mà cấp quận trước đây đã làm được thì cấp xã/phường, nếu được phân thêm, hoàn toàn có thể đảm đương”, ông Thanh nhấn mạnh.
Nhiều ý kiến trái chiều về đề xuất đưa hết thủ tục đất đai về cấp tỉnh hay cấp xã. Ảnh: H.K
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, để phục vụ người dân hiệu quả nhất, việc đưa VPĐKĐĐ xuống cấp địa phương là phương án phù hợp. Tuy nhiên, hiện hệ thống dữ liệu và cơ chế phân cấp, phân quyền cho địa phương vẫn chưa hoàn toàn đầy đủ, một phần thẩm quyền vẫn thuộc cấp tỉnh.
Theo ông Phong, giai đoạn đầu VPĐKĐĐ cấp tỉnh là cần thiết nhằm đảm bảo tính an toàn. Nhưng trong tương lai, nên xem xét đặc thù từng địa bàn, nhất là những nơi có diện tích rộng, nếu VPĐKĐĐ ở tỉnh khiến người dân phải di chuyển hàng trăm km để làm thủ tục thì rất bất tiện.
“VPĐKĐĐ cấp tỉnh có thể đặt một số chi nhánh hay điểm tiếp nhận hồ sơ tại xã hoặc cụm xã để tạo thuận lợi cho người dân. Cách làm này sẽ hài hòa được mục tiêu quản lý nhà nước và hỗ trợ người dân một cách thuận tiện nhất”, ông Phong nói.
Nên tách bạch chức năng giữa cấp tỉnh và cấp xã
GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho biết, trước đây việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (giấy chứng nhận) lần đầu được phân cấp cho địa phương ở hai cấp: cấp tỉnh cấp cho tổ chức, cơ sở tôn giáo; cấp huyện cấp cho hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư.
Ông Võ giải thích, đối với các giao dịch như chuyển nhượng, tặng, cho, thừa kế... tức những trường hợp cấp đổi giấy chứng nhận sau lần đầu hoàn toàn có thể do VPĐKĐĐ thực hiện.
“Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất lâu nay nằm ở khâu chuẩn bị dữ liệu cho việc cấp giấy chứng nhận lần đầu. Cả tỉnh và xã đều cần có một cơ quan chuẩn bị dữ liệu để xác định hồ sơ đủ điều kiện cấp hay không. Trong khi đó, khi giao VPĐKĐĐ (thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tham gia chuẩn bị hồ sơ, cấp huyện từng băn khoăn vì đây không phải cơ quan chuyên môn trực thuộc họ, dẫn đến tình trạng không dám ký. Đây là điểm kẹt trong pháp luật, đến nay vẫn chưa có lời giải rõ ràng”, ông Võ nói.
Vị nguyên Thứ trưởng nhấn mạnh, cấp xã cũng cần có bộ phận chuẩn bị tư liệu cho nhiệm vụ cấp giấy chứng nhận lần đầu. Tuy nhiên, nếu chuyển toàn bộ VPĐKĐĐ về cấp xã quản lý thì cấp xã sẽ không thể đảm đương, bởi các hồ sơ liên quan đến doanh nghiệp, tổ chức vốn do cấp tỉnh và cấp huyện quản lý. Đất đai lại là lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu.
Theo ông Võ, nên tách bạch rõ chức năng giữa cấp tỉnh và cấp xã. Cụ thể, ở cả tỉnh và xã phải có lực lượng trực thuộc văn phòng để làm nhiệm vụ chuẩn bị hồ sơ cấp giấy chứng nhận lần đầu. Trong đó, việc cấp giấy chứng nhận lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư nên do cấp xã thực hiện.
Ông lý giải, quy mô hành chính hiện nay cho thấy xã bằng khoảng 1/4 huyện trước đây, nên những công việc đất đai từng do huyện đảm nhiệm hoàn toàn có thể chuyển xuống xã.
Các thủ tục chỉnh lý, cấp đổi sau khi đã được cấp giấy chứng nhận lần đầu tiếp tục thực hiện tập trung tại VPĐKĐĐ cấp tỉnh.
Đề xuất toàn bộ thủ tục đất đai về một mối, cấp xã không còn giải quyết hồ sơ
Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM kiến nghị văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh là đầu mối duy nhất tiếp nhận và xử lý các thủ tục về đất đai phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp.