16h30 ngày 31/7/1986, nữ sinh 15 tuổi Dawn Ashworth rời khỏi nhà một người bạn ở làng Narborough, hạt Leicestershire để về nhà cách đó chỉ vài phút đi bộ. Dawn chọn đi tắt qua một con đường mòn người dân địa phương thường đi, rồi sau đó biến mất.
Hai ngày sau, thi thể Dawn được tìm thấy ở góc một cánh đồng gần đó, phủ đầy cành cây và cây tầm ma bị xé nát. Nhà nghiên cứu bệnh học xác định rằng nữ sinh đã chống cự dữ dội trước khi bị cưỡng hiếp và bóp cổ.
Xem xét thi thể Dawn, cảnh sát nhận ra đang điều tra một kẻ giết người hàng loạt. Tháng 11/1983, một nữ sinh 15 tuổi khác, Lynda Mann, bị sát hại cách hiện trường vụ án của Dawn vài trăm mét. Quần áo của Lynda bị lột ra theo cùng cách như của Dawn, và Lynda.
Cảnh sát tin rằng hung thủ là một người đàn ông địa phương, biết rõ khu vực này và có thể biết nạn nhân.
Narborough và các ngôi làng xung quanh tê liệt vì sợ hãi. Trong một bài xã luận có tiêu đề "Kẻ giết người ở giữa chúng ta", tờ Leicester Mercury cảnh báo: "Nếu chúng ta không bắt được hắn, thì con gái của các bạn có thể là nạn nhân tiếp theo".
ADN minh oan cho nghi phạm 17 tuổi
Dù chưa thể tìm ra kẻ giết Lynda trong suốt hai năm rưỡi, cảnh sát nhanh chóng bắt được nghi phạm sau khi phát hiện thi thể Dawn.
Richard Buckland, thiếu niên 17 tuổi mắc chứng khó học, sống ở Narborough và quen biết Dawn, dường như biết một số chi tiết chưa được công khai về tội ác. Khi bị thẩm vấn, Richard liên tục thừa nhận tội ác, rồi rút lại lời thú nhận. Ngày 10/8/1986, Richard bị buộc tội sát hại Dawn và phải hầu tòa vào ngày hôm sau.
Tuy nhiên, Richard kiên quyết từ chối nhận tội giết Lynda. Cảnh sát tin rằng cả hai cô gái bị hại bởi cùng một người nên nhận định Richard nói dối.
Trong khi đó, tại Đại học Leicester, cách Narborough 8 km, nhà di truyền học Alec Jeffreys đã có một khám phá tình cờ trong một thí nghiệm thất bại nhằm nghiên cứu cách thức các bệnh di truyền gây ảnh hưởng trong gia đình. Ông đã trích xuất ADN từ các tế bào và gắn vào phim chụp, sau đó để trong một bể tráng phim. Sau khi trích xuất, phim cho thấy một chuỗi vạch. Jeffreys nhận ra rằng mọi cá nhân có tế bào được sử dụng trong thí nghiệm đều có thể được xác định với độ chính xác cao. Hơn nữa, kỹ thuật này có thể được sử dụng để xác định quan hệ thân thích.
Nhưng khi Jeffreys lần đầu trình bày về khám phá của mình và gợi ý rằng ADN có thể được sử dụng để điều tra tội phạm, một số người trong khán phòng đã cười lớn.
Tuy nhiên, sau khi Richard ra tòa, Jeffreys nhận được một cuộc gọi bất ngờ từ cảnh sát, hỏi liệu kỹ thuật mới của ông có thể chứng minh thiếu niên đó đã giết Lynda và Dawn hay không.
Jeffreys đồng ý tiến hành xét nghiệm máu của Richard và tinh dịch lấy từ thi thể hai nạn nhân. Khi lấy phim chụp ra khỏi bình tráng phim, ông có thể thấy ngay rằng các cô gái đã bị cùng một người đàn ông cưỡng hiếp, và ADN của Richard hoàn toàn khác. Jeffreys nói với cảnh sát rằng dù họ đã đúng khi tin rằng một người đàn ông đã cưỡng hiếp và giết cả hai cô gái, nhưng hung thủ trong hai vụ án không phải Richard.
Cảnh sát ban đầu rất kinh ngạc, không muốn tin vào những gì nghe thấy. Xét nghiệm của Jeffreys được lặp lại đến lần thứ ba, kết quả vẫn vậy.
Richard được trả tự do sau hơn ba tháng giam giữ. Cảnh sát quay trở lại vạch xuất phát trong cuộc truy lùng kẻ giết người kép nguy hiểm.
Thu thập ADN của hơn 5.500 nam giới
Nhà chức trách quyết định rằng công nghệ đã minh oan cho Richard nên được sử dụng để bắt kẻ sát nhân. Họ dự định sàng lọc toàn bộ khu vực bằng cách thu thập ADN của tất cả nam giới.
Những bức thư được gửi đến mọi nam giới sinh từ năm 1953 đến năm 1970 đã sống hoặc làm việc tại khu vực Narborough trong những năm gần đây, yêu cầu họ đồng ý cung cấp mẫu máu. Hai trung tâm xét nghiệm được thành lập, tại một trường học địa phương và một văn phòng hội đồng, thực hiện hai buổi xét nghiệm vào sáng và tối, ba ngày một tuần. Mỗi người được yêu cầu mang theo giấy tờ xác nhận danh tính.
Vì đây là chiến dịch tự nguyện, một số người đã từ chối tham gia với lý do không thích kim tiêm, hoặc không thích cảnh sát. Nhưng nỗi sợ hãi kẻ giết người có thể tấn công lần nữa đã khiến những người có thái độ dè dặt phải chịu áp lực đáng kể từ cộng đồng, buộc họ phải thay đổi suy nghĩ. Đến cuối tháng, khoảng 1.000 nam giới đã tình nguyện cung cấp mẫu máu.
Quá trình này thu hút sự chú ý của dư luận cả nước và quốc tế. Truyền thông đưa tin kỹ thuật khoa học mới có thể là bước đột phá quan trọng nhất trong việc giải quyết tội phạm nghiêm trọng kể từ khi dấu vân tay được ứng dụng trong khoa học pháp y.
Sau tám tháng, 5.511 người đàn ông đã cung cấp mẫu máu, chỉ một người từ chối. Nhưng không có mẫu nào trùng khớp với mẫu tinh dịch. Cảnh sát bắt đầu mở rộng cuộc truy tìm.
Hung thủ lộ diện từ cuộc nghe lén
Trong số những người được ghi nhận là đã cung cấp mẫu có Colin Pitchfork, thợ làm bánh 27 tuổi có hai con. Ba năm trước, anh ta từng bị thẩm vấn sau cái chết của Lynda. Colin khai rằng ở nhà chăm sóc con trai nhỏ vào buổi tối nạn nhân bị sát hại.
Ngày 1/8/1987, hơn một năm sau vụ giết Dawn, đồng nghiệp của Colin là Ian Kelly đi uống với vài người bạn trong một quán rượu ở Leicester. Khi cuộc trò chuyện chuyển sang Colin, Ian thú nhận đã mạo danh anh ta để làm xét nghiệm thay với giá 200 bảng Anh.
Ian giải thích Colin nhờ giúp đỡ vì anh ta đã làm xét nghiệm cho một người bạn bị kết án về tội phô dâm khi còn trẻ. Colin làm giả hộ chiếu, chèn ảnh của Ian, sau đó lái xe đưa đồng nghiệp đến trung tâm xét nghiệm, đợi bên ngoài vào ngày 29/1/1987.
Sáu tuần sau, một đồng nghiệp nghe lén được câu chuyện của Ian ở quán rượu khi đó đã kể lại cho cảnh sát địa phương. Ngày 19/9/1987, Ian bị bắt, và đến cuối ngày hôm đó, Colin cũng bị bắt. Sau khi đọc cho anh ta nghe các quyền của mình, một thám tử đã hỏi: "Tại sao lại là Dawn Ashworth?". Colin được cho là đã nhún vai và trả lời: "Đúng thời cơ. Cô ấy ở đó và tôi cũng ở đó".
Sau đó, anh ta thú nhận chi tiết về hai vụ giết người và hai vụ tấn công tình dục khác. Khi cưỡng hiếp và sát hại Lynda, ôtô của Colin đỗ gần đó, con trai nhỏ ngủ ở phía sau xe. Xét nghiệm ADN đã xác nhận anh ta là kẻ giết người kép.
Theo hồ sơ, năm 17 tuổi, Colin từng bị tòa phạt 30 bảng Anh vì tội phô dâm. Năm 20 tuổi, anh ta bị phạt một năm tù treo vì quan hệ tình dục với hai thiếu nữ.
Trong quá trình thẩm vấn, Colin thừa nhận đã phô bày bộ phận nhạy cảm trước hơn 1.000 phụ nữ, bắt đầu từ khi còn là thiếu niên. Hành vi này tiến triển thành tấn công tình dục và sau đó là bóp cổ nạn nhân để che giấu tội lỗi. Tuy nhiên, các điều tra viên coi động cơ bóp cổ là "bạo dâm bệnh hoạn".
Ngày 22/1/1988, tại tòa án Leicester, Colin nhận tội về hai tội danh giết người, hai tội danh hiếp dâm, hai tội danh tấn công tình dục và một tội danh âm mưu cản trở công lý.
Tòa án được cung cấp một báo cáo tâm thần cảnh báo rằng Colin bị rối loạn nhân cách kèm rối loạn lệch lạc tình dục nghiêm trọng. Anh ta bị kết án tù chung thân với thời gian tối thiểu là 30 năm, sau đó được giảm xuống còn 28 năm khi kháng cáo.
Trong tù, Colin được cho là cải tạo tốt, được học đến trình độ đại học và đã trở thành chuyên gia trong việc chuyển đổi bản nhạc in sang chữ nổi Braille. Tháng 6/2021, Colin được ân xá và được thả vào tháng 9 cùng năm, nhưng chỉ sau hai tháng đã phải quay lại nhà tù vì vi phạm điều kiện ân xá.
Colin được ân xá lần thứ hai vào tháng 6/2023, nhưng quyết định này bị thu hồi sau khi Bộ trưởng Tư pháp Anh khi đó là ông Alex Chalk can thiệp.
Tuệ Anh (Theo The Guardian, Leicester Mercury)