Ngày 13/9, tại sân Allegiant ở Las Vegas, Crawford đánh bại Canelo để trở thành võ sĩ nam đầu tiên trong kỷ nguyên bốn đai lớn giữ ngôi vô địch tuyệt đối ở ba hạng cân khác nhau. Trận đấu này được gọi là "cuộc so găng thế kỷ", thu hút 41 triệu người xem toàn cầu trên Netflix và mang về hơn 100 triệu USD doanh thu.
Với cá nhân Crawford, đó là chiến thắng thứ 42 liên tiếp, giúp anh củng cố vị thế tay đấm số một thế giới. Nhưng với Arab Saudi, đây mới là bước khởi đầu cho kế hoạch lớn: dùng những "siêu đại chiến" để làm bàn đạp cho đế chế quyền Anh toàn cầu.
Không lâu sau trận đấu, Chủ tịch Cơ quan Giải trí Saudi, Turki al-Sheikh, công bố dự án Zuffa Boxing, hợp tác cùng TKO Group (công ty mẹ của UFC và WWE). Dana White, Chủ tịch UFC, giữ vai trò điều hành.
Theo kế hoạch, Zuffa Boxing sẽ tổ chức khoảng 12 sự kiện mỗi năm, xây dựng hệ thống giải đấu khép kín gồm 12 hạng cân với hơn 200 võ sĩ ký hợp đồng. Mỗi hạng cân chỉ có một đai vô địch, loại bỏ tình trạng "loạn đai" vốn khiến quyền Anh mất tính hấp dẫn.
White khẳng định: "Giống UFC, các võ sĩ giỏi nhất sẽ buộc phải đối đầu. Không còn chuyện né tránh hay chia rẽ bởi nhiều tổ chức. Người hâm mộ sẽ thường xuyên thấy những trận hay nhất".
Ngoài các sự kiện định kỳ, Zuffa Boxing vẫn duy trì vài trận "siêu đại chiến" mỗi năm, tương tự Canelo - Crawford, để thu hút khán giả đại chúng và tạo cú hích thương mại.
Trong gần một thập kỷ, Saudi đã chi hàng chục tỷ USD để biến thể thao thành công cụ quảng bá quốc gia: từ golf (LIV Tour), F1 đến World Cup 2034. Với quyền Anh, Riyadh đã tổ chức hàng loạt trận đình đám như Anthony Joshua - Andy Ruiz Jr., Oleksandr Usyk - Joshua hay Tyson Fury - Deontay Wilder.
Tháng 11/2024, Turki al-Sheikh còn mua lại tạp chí Ring - ấn phẩm quyền Anh lâu đời nhất thế giới, đồng thời kiểm soát hệ thống đai và bảng xếp hạng uy tín nhất môn này. Khi đó, Saudi không chỉ là "ông bầu" mà còn nắm quyền định đoạt ai được xem là số một.
Zuffa Boxing, với lưng vốn khổng lồ từ Riyadh, trở thành mắt xích mới trong chiến lược đó: không chỉ tổ chức sự kiện, mà còn định hình cấu trúc vận hành quyền Anh toàn cầu.
Tham vọng này lập tức vấp phải chỉ trích. Nhiều bản hợp đồng mà Zuffa đưa ra bị đánh giá bất lợi cho võ sĩ: gắn bó dài hạn, mức thù lao thấp hơn hẳn quyền Anh truyền thống, trong khi quyền khai thác thương mại và truyền thông lại thuộc toàn bộ về công ty.
Một số điều khoản thậm chí vi phạm Đạo luật Ali (Muhammad Ali Boxing Reform Act) của Mỹ - đạo luật ra đời năm 2000 nhằm bảo vệ quyền lợi tay đấm trước sự lạm quyền của nhà tổ chức. TKO và Zuffa đang vận động hành lang Quốc hội Mỹ để sửa đổi, mở đường cho mô hình này.
Những người phản đối cảnh báo nếu luật được nới, Zuffa sẽ vừa là nhà tổ chức, vừa là quản lý, vừa là cơ quan xếp hạng, tức tập trung mọi quyền lực trong một tay - điều chưa từng có trong lịch sử quyền Anh.
Mô hình UFC đã chứng minh hiệu quả thương mại, nhưng đi kèm là tranh cãi kéo dài về việc võ sĩ bị trả thù lao thấp và không có quyền tự do chọn trận. Nhiều võ sĩ MMA từng công khai chỉ trích Dana White vì điều này.
Giờ đây, với Zuffa Boxing, nguy cơ tương tự xuất hiện. Quyền Anh vốn nổi tiếng vì các siêu sao có thể tự thương lượng, hưởng phần lớn doanh thu theo lượt xem (pay-per-view hay PPV). Nếu chuyển sang mô hình khép kín, họ sẽ mất lợi thế tài chính, trở thành "nhân viên" trong hệ thống của TKO và Saudi.
Ngoài vấn đề hợp đồng, còn có nghi ngờ về tính minh bạch tài chính. Theo tờ Athletic, nhiều đối tác và nhà cung cấp chưa nhận đủ thù lao sau các sự kiện tại Riyadh. Một số thậm chí bay tới Las Vegas trong tuần diễn ra Canelo - Crawford để đòi tiền, nhưng vẫn ra về tay trắng.
Nguồn tiền từ Saudi rất lớn, nhưng không ít lần bị cáo buộc thiếu bền vững, thiên về mục đích quảng bá hình ảnh thay vì xây dựng hệ thống lâu dài.
Bất chấp tranh cãi, thực tế là Zuffa Boxing và Saudi đã chiếm vị trí trung tâm trong quyền Anh thế giới. Các tay đấm hàng đầu khó có thể bỏ qua những khoản thù lao khổng lồ từ Riyadh, trong khi khán giả lại bị hấp dẫn bởi các siêu đại chiến được truyền thông rầm rộ.
Vấn đề là liệu mô hình "giải đấu khép kín" này có mang lại công bằng và thu nhập xứng đáng cho võ sĩ, hay chỉ biến họ thành quân cờ trong ván cờ quyền lực của những ông chủ giải trí toàn cầu.
Sau trận thắng Canelo, Terence trở thành biểu tượng cho thời khắc giao thoa: một huyền thoại khẳng định vị thế cá nhân, nhưng cũng vô tình mở ra cánh cửa cho kỷ nguyên mà quyền Anh có thể không còn thuộc về võ sĩ, mà nằm trọn trong tay các tập đoàn và nhà đầu tư quốc gia.
Hồng Duy tổng hợp