Sáng 28/4, trình bày dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi trước Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết việc sửa luật lần này nhằm thể chế hóa phân định đơn vị hành chính hai cấp (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và xã, phường, đặc khu).
Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức HĐND và UBND để bảo đảm bộ máy chính quyền thống nhất, hoạt động thông suốt từ Trung ương đến cấp xã. Tuy nhiên thay vì sắp xếp cơ quan chuyên môn, cơ quan soạn thảo tính toán theo vị trí việc làm. Mỗi đơn vị hành chính cấp xã dự kiến tăng lên 23 vị trí việc làm so với bình quân 21 cán bộ, công chức và 17 vị trí hiện tại.
Tuy nhiên, việc thành lập các phòng ban chuyên môn ở cấp xã có thể làm tăng đáng kể số lượng lãnh đạo, thậm chí chiếm đến 1/3 tổng biên chế. Nếu tính cả bên đảng và chính quyền, số lượng lãnh đạo có thể lên tới 14 người, điều này "không phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy".
Vì vậy, Bộ Nội vụ đề xuất vận hành theo hướng linh hoạt, giao địa phương căn cứ quy mô phát triển, quy mô dân số và đặc thù để bố trí cơ quan chuyên môn. Địa phương có thể bố trí theo vị trí việc làm dựa vào hướng dẫn chi tiết của Chính phủ, nhưng phải phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương để định hình bộ máy.
Bà cho rằng cần "kiêm nhiệm một cách tuyệt đối", như bí thư kiêm chủ tịch HĐND cấp xã; phó bí thư kiêm chủ tịch ủy ban MTTQ cấp xã; trưởng các ban HĐND phải kiêm trưởng các tổ chức đảng hoặc tổ chức chính trị xã hội; phó chủ tịch UBND xã kiêm giám đốc trung tâm hành chính xã.
"Chức danh lãnh đạo cơ bản kiêm nhiệm để giảm bớt và cũng không nhất thiết bố trí cấp phó của cơ quan chuyên môn. Lãnh đạo nhiều tầng nấc trong khi chỉ một vài công chức đứng ra giải quyết công việc của dân thì rất khó", bà nói.
Đề xuất lấy phiếu tín nhiệm tại HĐND xã
Chính phủ đề xuất mở rộng việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND các cấp bầu. Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội đề nghị cân nhắc quy định này, viện dẫn Nghị quyết 96 của Quốc hội hiện hành không áp dụng việc này với HĐND, UBND cấp xã. Ủy ban đề nghị nếu bổ sung cần báo cáo cấp có thẩm quyền.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện Lê Thị Nga ủng hộ việc lấy phiếu tín nhiệm ở cấp xã do cấp này trực tiếp với dân và không còn cấp huyện. Bộ trưởng Trà cũng cho rằng việc này cần thiết cho điều hành, giám sát ở địa phương.
Dù vậy cơ quan thẩm tra đề xuất quy định việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ thực hiện theo quy định của cấp có thẩm quyền để linh hoạt khi có điều chỉnh từ Bộ Chính trị, tránh sửa luật. Dự kiến Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi sẽ được Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 5.
Sơn Hà