Theo dữ liệu khảo sát dân số của Cục Thống kê Lao động Mỹ, số lượng lập trình viên máy tính tại Mỹ hiện tương đồng với giai đoạn game Pac-Man lần đầu xuất hiện. Game nổi tiếng này có mặt tháng 5/1980 - nhiều năm trước khi Internet ra đời.
Cụ thể, khoảng năm 1980, Mỹ có hơn 300.000 việc làm lập trình máy tính, đạt đỉnh trên 700.000 người trong thời kỳ bùng nổ dot-com vào đầu những năm 2000. nhưng sau đó giảm dần. Riêng trung bình 12 tháng kể từ 2023, đã có sự sụt giảm 27,5% mỗi năm, trùng với giai đoạn sau khi OpenAI giới thiệu ChatGPT.
Lập trình viên máy tính khác với nhà phát triển phần mềm. Lập trình viên chủ yếu thực hiện việc viết mã, còn nhà phát triển phần mềm đóng vai trò rộng hơn, vừa là lập trình viên vừa tham gia vào những công đoạn khác của dự án. Bên cạnh đó, lập trình viên cũng được đánh giá là công việc nặng nhọc. Tính đến 2023, lập trình viên trung bình kiếm được 99.700 USD, thấp hơn mức 132.270 USD của nhà phát triển.
Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, dù lập trình viên máy tính giảm, việc phát triển phần mềm dự kiến tăng 17% giai đoạn từ năm 2023 đến năm 2033. Cục cũng dự đoán cơ hội việc làm lập trình máy tính thời kỳ này sẽ giảm 10%.
"Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng đối với lập trình viên phản ánh một phần thị trường này theo chiều hướng sớm và dễ thấy, rằng đã có sự tác động của AI đến công việc của họ", Mark Muro, chuyên gia nghiên cứu công nghệ và đổi mới của Viện Brookings, nói với Washington Post.
Theo Garry Tan, CEO kiêm Chủ tịch của Y Combinator - vườn ươm khởi nghiệp nổi tiếng tại Thung lũng Silicon, Vibe Coding là yếu tố làm thay đổi bối cảnh lập trình tại Mỹ. Vibe Coding nói về việc viết mã theo cảm tính, không chú trọng cấu trúc hay chi tiết, không bận tâm đến sự toàn vẹn hay gọn gàng của mã nguồn, miễn sản phẩm hoạt động được. Nhà phát triển dạng này thường dùng ngôn ngữ lập trình đơn giản, chủ yếu tối ưu hóa sử dụng các công cụ bên ngoài như AI.
"Điều kỳ diệu là mọi người có thể đạt được doanh thu từ một triệu đến 10 triệu USD một năm chỉ với chưa đến 10 người, và điều đó thực sự chưa từng xảy ra trước đây, trong giai đoạn đầu của một doanh nghiệp khởi nghiệp", ông Tan nói với CNBC.
"Bạn không cần thuê nhiều người, thay vào đó chỉ cần nói chuyện với các mô hình ngôn ngữ lớn và chúng sẽ viết code cho toàn bộ ứng dụng", ông tiếp tục. "Và nếu không được, chẳng hạn có lỗi hoặc muốn thay đổi tính năng, bạn không cần tự viết mã, bởi công cụ AI làm thay điều đó chỉ bằng vài câu lệnh".
CEO Y Combinator cũng cho rằng lĩnh vực lập trình bắt đầu phụ thuộc ngày càng tăng vào trí tuệ nhân tạo, dùng chúng để thực hiện phần lớn công việc nặng nhọc trong quá trình tạo một phần mềm hoặc ứng dụng. "Đôi khi bạn chấp nhận những thay đổi do AI mà không cần xem xét chúng có thực hiện tốt như lập trình viên con người hay không, vì hiện nó đã quá tốt", Tan nói, đồng thời cho biết 81% startup được công ty ông đầu tư "đang tận dụng tối đa lợi thế AI".
Cũng theo ông Tan, sức mạnh hiện tại của mô hình ngôn ngữ lớn LLM cho phép các công ty khởi nghiệp mạnh dạn cắt giảm nhân sự và duy trì sự tinh gọn. Những phần mềm từng cần 50-100 người để xây dựng giờ có thể được thực hiện bởi một nhóm 10 người, tất cả đều thành thục Vibe Coding. "Họ thực sự giỏi trong việc sử dụng các công cụ tiên tiến nhất để tạo mã, như Cursor hoặc Windsurf, qua đó có thể đảm nhận công việc của 10 hoặc 100 kỹ sư một ngày", CEO Y Combinator nói.
Tuy nhiên, Vibe Coding cũng có nhược điểm. Đầu tháng này, trong tập Lightcone Podcast của Y Combinator, Tan cảnh báo việc gỡ lỗi rất khó khăn nếu AI thực hiện sai.
Trước đó, giới chuyên gia cũng cho rằng gỡ lỗi là điểm yếu "chí mạng" của Vibe Coding. Theo Simon Willison, nhà phát triển phần mềm và nhà nghiên cứu AI độc lập, Vibe Coding là "cách thú vị để thử nghiệm một ý tưởng và chứng minh xem nó có khả thi không". Tuy nhiên, người dùng cần hiểu code ở một mức độ nhất định.
"Đến lúc nào đó, việc hiểu ít nhất một số đoạn code là điều quan trọng vì mã do AI tạo ra có thể bị lỗi, hiểu lầm và bịa đặt", Willison nói với Ars Technica.
"Lập trình vibe coding sẽ rất thú vị và vui nhộn cho đến khi bạn phải gỡ lỗi cho nó", nhà phát triển Ben South viết trên X, đồng tình về lỗi của AI khi viết mã.
Một số công ty xác nhận AI đóng vai trò trong quyết định tuyển dụng và sa thải. Klarna, một công ty chuyên về dịch vụ mua ngay trả sau, đã đóng băng tuyển dụng năm ngoái sau khi hợp tác với OpenAI để cho ra chatbot "có thể thực hiện công việc của 700 nhân viên toàn thời gian", chủ yếu là dịch vụ khách hàng. Hồi tháng 1, CEO Meta Mark Zuckerberg cũng cho biết AI có thể làm công việc lập trình của các kỹ sư cấp trung.
Dựa trên xu hướng hiện tại, giới chuyên gia cho rằng công việc lập trình sẽ giảm theo thời gian do tác động của AI. Tuy nhiên, số khác nhận định đây chưa hẳn là tin xấu. Theo CEO IBM Arvind Krishna, thị trường vẫn rất cần các lập trình viên là con người, còn AI chỉ có thể tự động mã hóa được khoảng 30%.
"Các lập trình viên sẽ phải thực hiện các nhiệm vụ phức tạp và AI chỉ có thể giúp loại bỏ nhiệm vụ đơn giản, tốn thời gian. Điều này sẽ giúp tăng năng suất và hiệu suất của công ty", Krishna phát biểu tại một hội thảo tuần trước. "Lịch sử chứng minh khi tăng năng suất, bạn sẽ giành được thị phần. Và sau đó, bạn có thể cung cấp thêm nhiều sản phẩm hơn nữa, từ đó thị phần sẽ càng tăng".
Bảo Lâm tổng hợp
- Công ty AI cảnh báo ứng viên 'không dùng AI' khi xin việc
- 200.000 việc làm ngân hàng có thể bị cắt giảm vì AI
- Ông chủ Facebook: 'AI có thể đảm nhiệm việc của kỹ sư cấp trung'
- Một công ty ngừng tuyển dụng vì 'AI làm được mọi việc'
- 'Quái kiệt AI' Yoshua Bengio: 'AI không cướp việc của con người'
- Công ty AI cảnh báo ứng viên 'không dùng AI' khi xin việc
- 200.000 việc làm ngân hàng có thể bị cắt giảm vì AI
- Ông chủ Facebook: 'AI có thể đảm nhiệm việc của kỹ sư cấp trung'
- Một công ty ngừng tuyển dụng vì 'AI làm được mọi việc'
- 'Quái kiệt AI' Yoshua Bengio: 'AI không cướp việc của con người'