Trầm cảm là dạng rối loạn cảm xúc tác động tiêu cực đến điều tiết cảm xúc và nhận thức. Người bệnh thường mệt mỏi, mất hứng thú, giảm năng lượng, rối loạn giấc ngủ, thay đổi khẩu vị hoặc cân nặng, giảm tập trung... Bệnh còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý thể chất như tim mạch, rối loạn chuyển hóa, suy giảm chất lượng cuộc sống.
ThS.BS Phạm Văn Dương, khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết trầm cảm có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng và có sự đồng hành chặt chẽ giữa bệnh nhân với bác sĩ. Người bệnh trầm cảm thường được dùng thuốc chống trầm cảm kết hợp trị liệu tâm lý. Thuốc có tác dụng giảm triệu chứng, nâng cao chất lượng sống, nhưng nếu dùng sai cách có thể gây tác dụng phụ nặng, làm bệnh nặng hơn.
Dưới đây là một số sai lầm thường gặp khi dùng thuốc chống trầm cảm.
Không thông báo với bác sĩ khi gặp tác dụng phụ của thuốc
Một vài biểu hiện phổ biến khi gặp phải tác dụng phụ của thuốc điều trị và kiểm soát trầm cảm là tăng cân, thay đổi khẩu vị, khô miệng, buồn nôn, táo bón, mất ngủ, mệt mỏi, chóng mặt, rối loạn tình dục... Bác sĩ Dương cho biết nhiều người thường bỏ qua triệu chứng, chịu đựng hoặc tự ý bỏ thuốc. Trường hợp triệu chứng do tác dụng phụ kéo dài, thay vì ngừng thuốc, người bệnh nên chủ động trao đổi với bác sĩ. Tùy tình huống, bác sĩ có thể điều chỉnh liều hoặc chuyển sang loại thuốc khác phù hợp hơn nhằm tối ưu hiệu quả điều trị, hạn chế tác dụng phụ.
Tự ý mua và sử dụng thuốc
Người bệnh ngại đi khám hoặc lo tốn kém nên tự ý dùng thuốc chống trầm cảm theo lời mách bảo hay đơn thuốc của người khác. Theo bác sĩ Dương, đây là sai lầm nghiêm trọng bởi chẩn đoán và điều trị không chính xác có thể khiến bệnh tiến triển nặng hơn, khó kiểm soát về sau. Mỗi người có tình trạng sức khỏe và phác đồ điều trị riêng, người bệnh tuyệt đối không được tự mua thuốc, không tự điều chỉnh liều hoặc sử dụng đơn thuốc của người khác.
Ngừng thuốc hoặc điều chỉnh liều khi chưa có chỉ định
Thuốc chống trầm cảm thường cần được duy trì ít nhất 6 tháng đến một năm để ngăn ngừa tái phát, có người phải dùng lâu dài để kiểm soát bệnh. Dừng thuốc quá sớm hoặc đột ngột không chỉ khiến triệu chứng quay trở lại mà còn có thể làm tình trạng nặng hơn. Ngoài ra, người bệnh dễ gặp các phản ứng khó chịu giống hội chứng cai thuốc như hắt hơi, sổ mũi, sốt nhẹ, đau cơ, buồn nôn, mệt mỏi, lơ mơ. Thuốc chống trầm cảm không gây nghiện, nhưng khi ngừng thuốc, người bệnh cần được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ.
Sử dụng chất kích thích trong quá trình điều trị bằng thuốc
Sử dụng chất kích thích có thể làm giảm hiệu quả điều trị trầm cảm và khiến các triệu chứng bệnh trở nặng hơn. Tình trạng này không chỉ cản trở quá trình hồi phục mà còn làm tăng nguy cơ tái phát, rối loạn hành vi. Bác sĩ Dương lưu ý người bệnh cần tránh tuyệt đối các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá trong suốt thời gian chữa bệnh.
Chỉ dùng thuốc chống trầm cảm mà không kết hợp các biện pháp hỗ trợ khác
Thuốc chống trầm cảm có thể giúp giảm rõ rệt triệu chứng, nhưng hiệu quả lâu dài sẽ hạn chế nếu chỉ dựa vào thuốc mà không kết hợp các phương pháp điều trị khác. Người bệnh nên phối hợp thuốc với liệu pháp tâm lý, đặc biệt là liệu pháp hành vi - nhận thức, để tăng hiệu quả kiểm soát và ngăn ngừa tái phát trầm cảm.
Thay đổi lối sống cũng đóng vai trò quan trọng. Người mắc bệnh trầm cảm nên duy trì chế độ ăn lành mạnh với rau, quả, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và các loại hạt; kết hợp tập thể dục tối thiểu 30 phút mỗi ngày, từ 3 đến 5 buổi mỗi tuần, giúp cải thiện tâm trạng và hỗ trợ quá trình hồi phục bền vững.
Bác sĩ Dương lưu ý thuốc chống trầm cảm có thể ảnh hưởng đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Người bệnh cần chia sẻ đầy đủ thông tin về bệnh nền đang mắc, các loại thuốc đang sử dụng để tránh tương tác thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây tác dụng phụ nguy hiểm.
Hằng Trần
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh thần kinh tại đây để được bác sĩ giải đáp |