Theo Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền, Phòng khám Phụ khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến nhất ở phụ nữ, nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả nếu được phát hiện sớm thông qua tầm soát định kỳ.
Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện các tổn thương tiền ung thư, từ đó can thiệp kịp thời nhằm giảm thiểu nguy cơ tiến triển thành ung thư, nâng cao tỷ lệ chữa khỏi và giảm tử vong.
Ai cần tầm soát ung thư cổ tử cung?
- Phụ nữ từ 21-65 tuổi có nhu cầu tầm soát.
- Phụ nữ có quan hệ tình dục: Nguy cơ nhiễm virus HPV - nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung - tăng cao ngay khi bắt đầu quan hệ tình dục.
- Người có yếu tố nguy cơ cao: Bao gồm phụ nữ nhiễm HPV, có hệ miễn dịch suy giảm (HIV/AIDS, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch), hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư cổ tử cung.
- Người chưa từng tầm soát hoặc bỏ lỡ xét nghiệm trong thời gian dài: Nếu chưa từng thực hiện xét nghiệm hoặc đã lâu không kiểm tra, cần nhanh chóng thực hiện tầm soát để đảm bảo sức khỏe.
Khi nào có thể ngừng tầm soát?
Tầm soát có thể dừng lại trong các trường hợp sau:
- Phụ nữ từ 65 tuổi trở lên nếu đã có kết quả xét nghiệm Pap smear hoặc HPV âm tính trong 10 năm liên tục và không có tiền sử bệnh lý cổ tử cung.
- Phụ nữ đã cắt bỏ tử cung hoàn toàn và không có tiền sử ung thư hoặc tổn thương tiền ung thư cổ tử cung.
Các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung
Hiện nay, có nhiều phương pháp giúp phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư:
- Xét nghiệm Pap smear (phết tế bào cổ tử cung): Nhận diện tế bào bất thường trong cổ tử cung, thực hiện mỗi 3 năm/lần đối với phụ nữ từ 21-29 tuổi.
- Xét nghiệm HPV: Kiểm tra sự hiện diện của virus HPV - tác nhân gây ung thư. Thường kết hợp với Pap smear ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên.
- Phết tế bào cổ tử cung và xét nghiệm HPV đồng thời (co-testing): Gia tăng hiệu quả phát hiện ung thư cổ tử cung. Được khuyến nghị thực hiện mỗi 5 năm/lần đối với phụ nữ từ 30-65 tuổi.
- Quan sát cổ tử cung với acid acetic hoặc Lugol: Giúp phát hiện bất thường bằng cách quan sát trực tiếp dưới ánh sáng chuyên dụng, phù hợp với phụ nữ 30-49 tuổi.
Lưu ý đối với phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai bị nhiễm HPV hoặc có xét nghiệm Pap bất thường cần tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ. Lưu ý:
- Không thực hiện nạo kênh cổ tử cung trong thai kỳ.
- Nếu cần soi cổ tử cung, có thể trì hoãn đến 6 tuần sau sinh.
Những điều cần lưu ý trước khi xét nghiệm tầm soát
Để đảm bảo kết quả chính xác, phụ nữ cần lưu ý:
- Thời điểm xét nghiệm: Không thực hiện trong kỳ kinh nguyệt, nên làm sau khi sạch kinh 3-5 ngày.
- Tránh dùng các sản phẩm vệ sinh âm đạo (thuốc đặt, kem, dung dịch vệ sinh) trong 2-3 ngày trước xét nghiệm.
- Kiêng quan hệ tình dục ít nhất 24 giờ trước khi làm xét nghiệm.
- Không thụt rửa âm đạo trong vòng 24-48 giờ trước khi xét nghiệm.
- Thông báo tiền sử bệnh lý với bác sĩ, đặc biệt nếu có viêm nhiễm âm đạo cần điều trị trước khi tầm soát.
- Không cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm.
- Giữ tâm lý thoải mái để quá trình kiểm tra diễn ra thuận lợi.
Phòng ngừa ung thư cổ tử cung như thế nào?
Bên cạnh việc tầm soát định kỳ, chị em phụ nữ cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa chủ động:
- Tiêm vaccine HPV: Là biện pháp hiệu quả nhất, giúp phòng tránh nhiều chủng HPV nguy hiểm.
- Thực hành quan hệ tình dục an toàn: Không quan hệ tình dục sớm, hạn chế số lượng bạn tình, sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV.
- Chăm sóc vệ sinh cá nhân: Giữ vùng kín sạch sẽ, đặc biệt trong kỳ kinh nguyệt và sau quan hệ tình dục.
- Dinh dưỡng lành mạnh: Bổ sung rau xanh, trái cây, vitamin và khoáng chất giúp nâng cao hệ miễn dịch.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục, ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng kéo dài.
- Không hút thuốc lá: Thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
- Khám phụ khoa định kỳ: Giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường và có hướng điều trị kịp thời.
Tầm soát ung thư cổ tử cung là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe phụ nữ, phát hiện sớm bệnh và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Việc kết hợp giữa tầm soát định kỳ, tiêm vaccine HPV và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, mang lại cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.
Mỹ Ý