Nhóm 11 bang do California dẫn đầu đệ đơn kiện vào ngày 12/6 nhằm thách thức việc Quốc hội hủy bỏ quy định về xe điện năm 2035 và các yêu cầu khắt khe đối với xe tải nặng.
Cùng ngày 12/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ba nghị quyết được các nhà lập pháp thông qua, ngăn cản các quy định về bán xe điện và các quy tắc về động cơ diesel của California, bao gồm kế hoạch quan trọng nhằm chấm dứt việc bán xe chạy xăng vào năm 2035.
"Chúng tôi chính thức cứu ngành công nghiệp ôtô Mỹ khỏi sự phá hoại bằng cách chấm dứt vĩnh viễn quy định về xe điện của California", ông Trump phát biểu cùng ngày.
"Cuộc tấn công toàn diện của Trump vào California vẫn tiếp diễn", Thống đốc California Gavin Newsom phản hồi. "Lần này, ông ấy đang phá hoại không khí trong lành của chúng ta và khả năng cạnh tranh toàn cầu của nước Mỹ".
Các bang yêu cầu thẩm phán tuyên bố rằng việc ông Trump hủy bỏ việc miễn trừ do Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) cấp dưới thời cựu tổng thống Joe Biden không ảnh hưởng đến quy định khí thải của bang.
"Chính phủ liên bang đã thực hiện một kế hoạch bất hợp pháp nhằm né tránh các thủ tục pháp lý có thể ngăn chặn việc xóa bỏ các luật không được ưa chuộng của California", theo nội dung đơn kiện gửi tới tòa án quận Bắc California.
Nguyên đơn bao gồm các bang New York, New Jersey, Colorado, Massachusetts và Washington. Bị đơn là ông Trump, EPA và Lee Zeldin, giám đốc EPA.
Vào tháng 3, Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO) cho biết các miễn trừ không thể bị bãi bỏ theo Đạo luật Đánh giá Quốc hội.
Theo đó, miễn trừ cho phép California chỉ thị rằng ít nhất 80% xe mới bán trong bang phải là xe điện vào năm 2035, phần còn lại là xe hybrid sạc điện.
Ông Trump cũng ký một nghị quyết hủy bỏ sự chấp thuận năm 2023 của EPA đối với các kế hoạch của California nhằm yêu cầu tăng số lượng xe tải hạng nặng không phát thải và một nghị quyết khác về mức khí thải thấp của California đối với xe và động cơ hạng nặng.
Vụ kiện cho biết các quy định yêu cầu "giảm phát thải quan trọng từ các loại xe chạy xăng và diesel cũng bị xóa bỏ".
Liên minh Đổi mới Ôtô (Alliance for Automotive Innovation - AAI), đại diện cho General Motors, Toyota, Volkswagen, Hyundai, Stellantis và những bên khác, ca ngợi việc ông Trump ký kết, nói rằng các quy định về xe điện là không thể đạt được và khiến ôtô trở nên kém cạnh tranh về giá, hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng và làm giảm sự cạnh tranh trong ngành.
CEO của Alliance, John Bozzella, cho biết ông Trump "ủng hộ việc bãi bỏ này trước khi các quy định về xe điện gây ra thiệt hại thực sự cho ngành công nghiệp ôtô ở Mỹ, bảo vệ quyền lựa chọn của khách hàng và giúp khôi phục mức độ cân bằng nhất định cho các quy định về khí thải của Mỹ".
Các chuyên gia và nhà sản xuất ôtô cho biết việc ông Trump bãi bỏ làm giảm đáng kể giá trị của Tesla về tín dụng khí thải xe điện.
EPA cho biết vụ kiện không có căn cứ. "Đây chẳng qua chỉ là việc California nổi cơn thịnh nộ vì người dân Mỹ không muốn các chính sách tồi tệ của bang", phát ngôn viên của cơ quan này, Molly Vaseliou, cho biết.
Một dự luật riêng biệt do Hạ viện Mỹ thông qua vào tháng 5 sẽ chấm dứt khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho xe điện mới, áp dụng mức phí thường niên mới là 250 USD cho xe điện về chi phí sửa chữa đường bộ và bãi bỏ các quy định về khí thải được thiết kế để thúc đẩy các nhà sản xuất ôtô sản xuất xe điện nhiều hơn. Dự luật này cũng sẽ loại bỏ dần các khoản tín dụng thuế cho việc sản xuất pin xe điện vào năm 2028. Một đề xuất khác của Thượng viện sẽ loại bỏ các hình phạt vì không đáp ứng các yêu cầu về tiết kiệm nhiên liệu của liên bang.
Mỹ Anh (theo Reuters)