Kiến nghị được cử tri An Giang, Vĩnh Long... đưa ra khi phản ánh vấn đề liên quan lĩnh vực y tế trước Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV.
Theo phản ánh, danh mục thuốc thuộc phạm vi chi trả của BHYT hiện chưa được cập nhật kịp thời. Nhiều bệnh nhân khi nhập viện chỉ được bảo hiểm thanh toán một số ít loại thuốc, buộc phải mua thêm bên ngoài với giá rất cao. Điển hình, một số loại thuốc mới hiệu quả trong điều trị bệnh nặng vẫn chưa được đưa vào danh mục thanh toán BHYT, làm tăng gánh nặng tài chính cho người bệnh.
Báo cáo từ PhRMA năm 2022 cho thấy, trong số 460 loại thuốc mới ra mắt toàn cầu giai đoạn 2012 - 2021, chỉ 9% (tức khoảng 42 loại) có mặt tại Việt Nam. Con số này thấp hơn nhiều so với mức trung bình 20% ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, 51% tại Nhật Bản, 33% ở Hàn Quốc, và khoảng 22 - 27% tại các nước như Thái Lan, Singapore, Trung Quốc, Malaysia.
Ở Việt Nam, trong số 42 loại thuốc mới, chỉ 27% được thanh toán thông qua quỹ BHYT tại các cơ sở y tế công lập. Hiện có ít nhất 70 loại thuốc điều trị các bệnh ung thư, tim mạch và bệnh lý nghiêm trọng khác chờ được bổ sung vào danh mục này. Đáng chú ý, lần cập nhật gần nhất của danh mục thuốc BHYT là từ năm 2018.
Sự chậm trễ trong việc đưa các loại thuốc mới vào sử dụng hạn chế cơ hội điều trị cho bệnh nhân, đặc biệt là những người mắc bệnh hiểm nghèo. Chẳng hạn, tại Việt Nam, chỉ có ba loại thuốc miễn dịch trong điều trị ung thư được Bộ Y tế cấp phép, trong khi thế giới đã công nhận và ứng dụng rộng rãi nhiều liệu pháp tiên tiến khác. Việc thuốc chưa được đưa vào danh mục BHYT khiến bệnh nhân phải tự chi trả hoàn toàn, làm gia tăng chi phí từ tiền túi, đặc biệt đối với những loại thuốc trị liệu có giá rất cao.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết Bộ đã ban hành Thông tư 37, trong đó quy định nguyên tắc, tiêu chí xây dựng và cập nhật danh mục thuốc BHYT, đồng thời hướng dẫn điều chỉnh thanh toán đối với các loại thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu. Bộ đang gấp rút rà soát và sửa đổi danh mục để bổ sung các loại thuốc mới có hiệu quả điều trị cao, đồng thời loại bỏ những thuốc không còn phù hợp.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh việc bổ sung thuốc vào danh mục BHYT cần được xem xét cẩn thận để đảm bảo khả năng chi trả của quỹ BHYT. Theo bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT, lần điều chỉnh này, các cơ sở khám chữa bệnh và doanh nghiệp dược phẩm đã đề xuất bổ sung 75 loại thuốc mới, bao gồm thuốc điều trị đái tháo đường, suy tim, ung thư, rối loạn hô hấp, tâm thần cũng như các bệnh da liễu, mắt và trầm cảm.
"Hội đồng sẽ xem xét, cân đối để đảm bảo hiệu quả điều trị cho người bệnh và sử dụng nguồn quỹ một cách hợp lý", bà Trang cho hay, thêm rằng dự kiến, danh mục thuốc mới sẽ được ban hành trong năm 2025, tạo điều kiện cho bác sĩ có thêm lựa chọn kê đơn và bệnh nhân được hưởng lợi từ các loại thuốc hiện đại.
Ngoài việc cập nhật danh mục thuốc, các chuyên gia nhận định rằng để người dân sớm tiếp cận thuốc mới, ngành y tế cần cải thiện cơ chế cấp phép và lưu hành thuốc. Hồi tháng 3, trong một tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính, ông Burak Pekmezci, đại diện Sanofi, đã kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn giữa Chính phủ và ngành dược để đơn giản hóa quy trình quản lý.
Với thị trường dược phẩm Việt Nam đạt quy mô 8 tỷ euro năm 2023 và dự kiến tăng trưởng 11% mỗi năm đến năm 2030, ông đề xuất áp dụng các cơ chế quốc tế để đảm bảo nguồn cung thuốc ổn định, tránh tình trạng gián đoạn điều trị. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số trong quy trình đăng ký thuốc, công khai trạng thái xử lý hồ sơ trên hệ thống trực tuyến và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa việc thẩm định thuốc.
Bên cạnh đó, ông Pekmezci đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm nhằm cải thiện khả năng tiếp cận vaccine và các giải pháp phòng ngừa tiên tiến cho người dân Việt Nam.
Lê Nga