Một ngày năm 2019, truyền hình Bồ Đào Nha đưa tin buổi tập của đội U15 quốc gia. Bầu không khí sôi nổi và căng thẳng. Các cầu thủ trẻ tranh cướp, va chạm quyết liệt trong thể trạng vượt qua bạn bè đồng trang lứa. Hầu hết như vậy, chỉ ngoại trừ một người. Cậu thanh niên đó giống như chú thỏ đi lạc vào khu rừng rộng lớn, lọt thỏm giữa những cái cây khổng lồ. Trông cậu hình như còn chưa đến tuổi dậy thì.
Nhưng quan sát kỹ hơn, cậu chẳng lép vế. Chàng trai di chuyển khắp sân, lỳ lợm đuổi theo đồng đội khiến họ khốn đốn. Cậu còn làm chủ trái bóng với sự điềm tĩnh khó tin. Cậu không mặc số 10, số 10 được mặc cho cậu. Đó là Joao Neves, nhạc trưởng nhí của đội, nổi bật với mái tóc bồng bềnh cùng đôi mắt rực sáng như hai ngọn nến. Neves cứ như thể được tạo ra từ hình mẫu của những con búp bê đẹp mã khoác lên người cái mác "hoàng tử". Tất nhiên chàng trai đó hơn thế nhiều lần.
"Mọi người thường đánh giá thấp tôi vì thể hình nhỏ bé", Neves, khi ấy 14 tuổi, trả lời phỏng vấn. "Nhưng bóng đá cũng là cuộc chơi trí tuệ. Không chỉ cần thể hình, bạn còn cần thông minh nữa. Bóng đá không chỉ có sức mạnh, mà còn là cách bạn tư duy".
Giờ đây, Neves đã là một ngôi sao và được coi là "cậu bé Vàng" của bóng đá Bồ Đào Nha. Cầu thủ sinh năm 2004 thường xuyên góp mặt trong đội hình chính Benfica lúc 18 tuổi, được gọi lên đội tuyển khi 19 tuổi. Hè năm ngoái, Neves cập bến PSG với mức phí 75,8 triệu USD, và đó thực sự là một món hời nếu so với màn trình diễn của anh trong suốt mùa bóng.
"Cậu ấy luôn được nhìn nhận là có tiềm năng cực lớn, nhưng chiều cao và thể hình đó khiến nhiều người nghi ngờ khả năng vươn lên đỉnh cao của Neves", Nuno Gomes, cựu giám đốc Học viện Benfica, nói về Neves khi còn độ tuổi thiếu niên. Năm 2018, Neves từng bị loại khỏi đội hình Lisbon cho một giải đấu trẻ danh giá liên khu vực tại Bồ Đào Nha, do vóc dáng nhỏ bé. Kể cả tại Benfica – nơi Neves gia nhập hệ thống đào tạo trẻ lúc tám tuổi, cậu bé này cũng phải nhận vô vàn ánh mắt hoài nghi.
"Tôi phải tìm cách đập tan định kiến, rằng tôi là một cầu thủ yếu đuối", Neves chia trẻ trên tạp chí Pháp, Onze Mondial đầu năm 2025. "Suy nghĩ đó giúp tôi chuẩn bị tốt hơn. Đối thủ thường phải nhìn xuống tôi vì tôi khá thấp. Họ nghĩ tôi nhỏ, yếu, không đáng ngại. Tôi lấy đó làm lợi thế. Tôi luôn sung hết mình. Sự khinh thường của đối thủ mang lại cho tôi ưu thế".
Đó cũng là điều Neves học được từ thần tượng Andres Iniesta. Một tố chất khác Neves giống cựu danh thủ Tây Ban Nha là khả năng tăng tốc đột biến đầy tinh tế và hiệu quả. Mặc dù vậy, phong cách của Neves quyết liệt hơn. Anh gây sức ép và đuổi theo quả bóng không biết mệt. Mỗi khi đội nhà mất bóng, Neves không cho đối thủ thời gian thở. Những phẩm chất này giúp anh được yêu mến vô cùng tại Benfica.
Và Neves cũng là mẫu người chẳng ngại biểu lộ cảm xúc. Một ngày sau tang lễ của mẹ hồi tháng Hai năm ngoái, Neves ra sân đấu Toulouse tại Europa League. Khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, chàng trai 19 tuổi đổ gục xuống sân oà khóc. Hình ảnh đó đã chạm tới trái tim của tất cả người hâm mộ Bồ Đào Nha.
"Ai cũng thấy cậu ấy tình cảm với tâm hồn đẹp", Luis Castro, cựu HLV đội trẻ Benfica, nói. "Joao là kiểu người tạo ra sự gắn kết sâu nặng với con người ở những nơi cậu ấy đến. Mọi người quý mến cậu ấy, từ CĐV đến đồng đội. Chẳng người hâm mộ Benfica nào muốn cậu ấy rời đi, kể cả các nhân viên".
Bản thân Neves thừa nhận anh không chủ động chia tay đội bóng mình đã gắn bó từ khi còn là một đứa trẻ. Anh "sợ thoát ra khỏi vùng an toàn, và không chắc sẽ thành công tại Paris". Neves khóc khi Chủ tịch Benfica, Rui Costa, thông báo PSG đã đưa ra lời đề nghị mà các bên liên quan chẳng thể chối từ.
Nhưng sự lo lắng chỉ là thừa thãi. Tiền vệ Bồ Đào Nha hiếm khi mắc sai lầm kể từ ngày đặt chân đến thủ đô nước Pháp. Không quá khi nói rằng, Neves là cầu thủ tiêu biểu cho công cuộc cách mạng trẻ hóa đội hình của Luis Enrique với những phẩm chất đặc trưng: khao khát, ngoan cường và không chùn bước.
"Một nguồn năng lượng thuần khiết giúp ích cho cả tập thể", HLV Enrique miêu tả về Neves. "Cậu ấy là mảnh ghép hoàn hảo trong lối chơi tôi xây dựng. Neves thích ứng cực nhanh".
Tại Benfica, Neves chủ yếu sắm vai tiền vệ đánh chặn, ngay phía trước hàng phòng ngự. Ở PSG, Neves chơi cao hơn, một phần bởi vị trí lùi sâu nhất ở hàng tiền vệ đã được Vitinha nắm giữ. Nhưng chính điều đó càng cho thấy năng lực tuyệt vời của Neves. Sau hai trận đầu tiên tại Ligue 1, anh có bốn kiến tạo. Ở Champions League, Neves cũng tạo ra một đường chuyền cho đồng đội lập công. Neves tự nâng tầm, còn HLV Enrique hài lòng nhất ở cậu học trò về khả năng kiểm soát trái bóng. Rất ít khi Neves mất bóng.
Khi không bóng, Neves là nỗi kinh hoàng cho đối phương nhờ sự nhiệt huyết và nguồn thể lực tưởng như vô tận. Anh là người gây áp lực, hoặc cũng có thể phá rối ý đồ gây sức ép của đối thủ. Trên sân, Neves xuất hiện ở mọi điểm nóng với tâm lý chẳng ngại va chạm, sẵn sàng xoạc bóng và tranh cướp.
Neves là bản hợp đồng giúp nâng cấp cả tuyến giữa của PSG. Chẳng phải ngẫu nhiên mà hàng tiền vệ đội bóng nước Pháp thi đấu cơ động và hiệu quả hơn hẳn so với những mùa trước. Đặc biệt, Neves và đồng hương Vitinha hiểu về nhau như thần giao cách cảm, qua đó cùng nhau hỗ trợ, điều tiết nhịp độ chơi bóng của PSG.
Nhưng Neves không hoàn hảo. Anh đôi lúc chưa đưa ra phương án hợp lý, nhất là khi đứng trước cơ hội dứt điểm. Và tất nhiên, vóc dáng nhỏ con khiến Neves không ít lần thua thiệt trong những pha tranh chấp tay đôi, ở cả trên không lẫn dưới đất, để rồi mất bóng từ giữa sân.
Tuy vậy, Neves mới chỉ 20 tuổi. Anh còn quãng thời gian rất dài phía trước với nhiều mục tiêu cần chinh phục. Từ quê nhà Tavira – một thành phố nhỏ ở bờ biển Algarve, Neves đã đi một hành trình rất xa. Khởi nguồn từ một trung tâm đào tạo vùng do Benfica quản lý, rồi sau đó rời gia đình để đến trại tập huấn của Benfica năm 11 tuổi, Neves vẫn học hỏi và trưởng thành mỗi ngày, song chẳng đánh mất đi những nét đặc biệt của bản thân.
"Bố tôi luôn dặn quần áo phải gọn gàng, vì đó là biểu hiện của sự tôn trọng bản thân và đối thủ", Neves giải thích về thói quen sơ vin, một hành động mang nhiều giá trị với anh chứ không đơn thuần chỉ mang tính thẩm mỹ. "Chiếc áo đấu đại diện cho tôi, nên khi áo bùng nhùng lộ ra, tôi sẽ bỏ áo lại vào trong quần nhanh nhất có thể. Tôi cảm thấy không thoải mái nếu không sơ vin".
Tư duy khác biệt cùng vẻ điển trai của Neves đã quyến rũ toàn bộ kinh đô ánh sáng. Anh là nhân tố chủ chốt trong đội hình PSG giành chức vô địch Champions league lịch sử cuối tháng trước. Hôm qua, Neves lại là người hùng với cú đúp giúp PSG hạ Inter Miami, vào tứ kết FIFA Club World Cup. Trên thiên đường, mẹ của anh, bà Sara, chắc hẳn đang rất tự hào về con trai. Và đó cũng là cảm xúc của nhiều người dành cho Neves.
"Anh đến Paris chẳng quen một ai, chẳng hề biết điều gì chờ đợi mình. Anh một mình tới nơi mà chẳng thể nói nổi tiếng địa phương", bạn gái Neves, Madalena Aragao, bày tỏ tình cảm trên trang cá nhân. "Nhưng chín tháng trôi qua, anh có một đội bóng giống như là nhà, là gia đình của anh. Anh thực sự đã trở thành người Paris chính hiệu. Joao, anh đã tạo nên lịch sử. Em không thể tự hào hơn".
Vy Anh