Hoạt động này là bước đầu hiện thực hóa Kế hoạch 332 của UBND TP Hà Nội, nhằm giải quyết các điểm nghẽn trật tự đô thị và xây dựng xã, phường bảo đảm kỷ cương, văn minh.
Mục tiêu của kế hoạch là 100% xã, phường đảm bảo trật tự, kỷ cương, tạo sự chuyển biến rõ nét về diện mạo đô thị, thay đổi nhận thức, thói quen cũ, nâng cao chất lượng sống; góp phần xây dựng Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp, văn minh, an toàn.
Thành phố nhận diện có 4 điểm nghẽn về trật tự đô thị. Đầu tiên là hệ thống pháp lý, cơ chế quản lý thiếu đồng bộ, chồng chéo, thực hiện rườm rà, chế tài chưa đủ răn đe.
Tiếp đến là cơ sở hạ tầng: hạ tầng giao thông quá tải không đáp ứng tốc độ đô thị hóa. Số điểm trông giữ xe quá ít, vỉa hè thiếu đồng bộ, không gian công cộng bị thu hẹp...
Điểm nghẽn thứ ba là ý thức nhân dân: một bộ phận giữ lối sống "văn hóa vỉa hè" và tâm lý đối phó khi lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý. Bên cạnh đó, chính quyền chưa có giải pháp sinh kế cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ bị ảnh hưởng.
Cuối cùng là cơ chế phối hợp quản lý từ cơ sở chưa có đầu mối thống nhất, vẫn còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm; chưa có cơ sở dữ liệu dùng chung; công tác giám sát, chống tái phạm chưa hiệu quả.
Từ nhận diện trên thành phố đưa ra tiêu chí cho bốn nhóm vấn đề gồm: hạ tầng đô thị, trật tự đô thị, mỹ quan đô thị và vệ sinh môi trường.
Với hạ tầng và trật tự đô thị, các tiêu chí nổi bật là hè phố được lát bằng phẳng, sạch đẹp; hệ thống biển báo hiệu đường bộ đầy đủ; xe máy xếp thẳng hàng trên vỉa hè; các điểm trông giữ phương tiện phải được cấp phép, niêm yết giá; phương tiện dừng đỗ, đón trả khách đúng quy định; không tồn tại "chợ cóc", "chợ tạm"...
Để đảm bảo đáp ứng mỹ quan, tiêu chí đặt ra gồm: Biển hiệu, biển quảng cáo, bảng chỉ dẫn lắp đặt đúng kích thước, đúng vị trí; Hạ ngầm toàn bộ dây điện và cáp viễn thông; cây xanh, bồn hoa, thảm cỏ được chăm sóc, cắt tỉa gọn gàng...
Với vấn đề môi trường, các tiêu chí gồm: Hệ thống cống rãnh, ga thoát nước thông thoáng, không có rác thải và không có tình trạng ngập úng cục bộ sau mưa; lòng đường, vỉa hè sạch sẽ; rác thải được thu gom đúng giờ, đúng chỗ; thùng rác, nhà vệ sinh công cộng gọn gàng, sạch sẽ; rác sinh hoạt, vật liệu xây dựng (như cát, đá, sỏi, xi măng), phế thải xây dựng... khi vận chuyển phải đóng bao hoặc bọc kín...
Lộ trình thực hiện từ nay đến hết năm 2027, trong đó trước mắt chia ba giai đoạn. Giai đoạn một, thành phố sẽ tổ chức điều tra, tuyên truyền, hoàn thành trước 31/12/2025; giai đoạn hai sẽ tổng kiểm tra xử lý, xong trước 30/1/2026 và giai đoạn ba là duy trì, phòng chống tái vi phạm.
Về lâu dài, thành phố sẽ sửa đổi cơ chế chính sách pháp luật, đầu tư hạ tầng, ứng dụng khoa học công nghệ trong giám sát quản lý, khắc phục toàn diện các điểm nghẽn lớn của thành phố về ngập úng, ùn tắc, ô nhiễm và an toàn thực phẩm.
Hà Nội đã một số lần ra quân lập lại trật tự đô thị, giành lại vỉa hè cho người đi bộ nhưng chỉ tạo được chuyển biến trong thời gian ngắn. Nhiều địa bàn không giám sát duy trì dẫn đến tình trạng lấn chiếm vỉa hè bán hàng, trông giữ phương tiện tái diễn.
Võ Hải